Νίκος Σταθόπουλος

Με ερέθισμα την εξαιρετικά διεισδυτική, πολυδιάστατη και αιχμηρή ανάλυση του Πάνου Μπιτσαξή εδώ μπαίνω στον πειρασμό να προσθέσω το μελαγχολικό σχόλιο, ότι, όπως τα πολυκαιρισμένα πράγματα που κάποτε ήταν περίβλεπτα και περιζήτητα, έτσι και οι πολυκαιρισμένες λέξεις, όταν περάσει η μόδα τους έχουν αξία μόνο για τίποτα πλούσιους και ιδιότροπους συλλέκτες.

Οι ιδέες του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού ηττήθηκαν πολιτικά και οικονομικά ήδη από το 1989. Εκτός από τον πατέρα Μπους που διακήρυξε ευθέως, ως Πρόεδρος των ΗΠΑ, την καθιέρωση της Νέας Τάξης το 1991, ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου, περιέγραψε με ανατριχιαστική ακρίβεια το μέλλον της Ευρώπης και της Ελλάδας μέσα σε αυτήν. Όλα όσα ζούμε τώρα δικαιώνουν τις προβλέψεις του.

Ο ίδιος πολιτικός, ήδη από το 1981, είχε την ευφυΐα με τους σοσιαλδημοκράτες να συνομιλεί ως σοσιαλιστής, με τους δυτικούς ως δυτικός, με τους άραβες ως εθνοαπελευθερωτής, με τους αδέσμευτους ως αδέσμευτος και με τους κομμουνιστές ως υπεραριστερός. Όσοι ενοχλούνται σήμερα από δείγματα αυταρχισμού, ας θυμηθούν, ότι ο σοσιαλιστής και δημοκράτης Α. Παπανδρέου είχε δηλώσει για τον Καντάφι ότι δεν είναι δικτάτορας, αλλά ηγείται ενός πολιτεύματος όμοιου με τη δημοκρατία της αρχαίας Αθήνας. Με την προσαρμοστικότητά του αυτή, μπόρεσε ενδοκομματικά να συνθέσει το κυβερνητικό πλειοψηφικό ρεύμα στο οποίο συνυπήρξαν ευρέος φάσματος διαφορές αντιλήψεων, από τον κ. Σημίτη ως τον κ. Τσοχατζόπουλο, από τον κ. Γιαννίτση ως τον κ. Πολυζωγόπουλο.

Το ίδιο κάνουν σήμερα επιτυχώς ο κ. Τσίπρας με τον κ. Καμμένο.

Αντίθετα, το ΠΑΣΟΚ μετά τον εξοστρακισμό του ΓΑΠ, έμεινε κενό κέλυφος, σχεδόν τόσο, όσο το ιστορικό κόμμα των Φιλελευθέρων του Ελευθέριου Βενιζέλου.

Το πολιτικό τοπίο διανθίζεται και με τα καινοφανή σχήματα. Ο κ. Σώρρας έχει εξαπολύσει συνεργεία συνεργατών του στις γειτονιές με μεγάλης εμβέλειας και εξαιρετικής ποιότητας ήχου ντουντούκες, μοιράζοντας φυλλάδια και μαζεύοντας υπογραφές. Το Ποτάμι, ή μάλλον ο κ. Θεοδωράκης, επιλέγει να ασχολείται με ένα ατύχημα στην Αίγινα ή να σχολιάζει τις κινήσεις του κ. Λεβέντη και τους λεονταρισμούς του κ. Πολάκη.

Την ίδια ώρα που ο κ. Ν. Παππάς συναντάται στο Λευκό Οίκο με τον Αν. Σύμβουλο Ασφαλείας κ. Ου. Αντεγέμο, ο κ. Μητσοτάκης κοιτάζει τις δημοσκοπήσεις περιμένοντας να γλιστρήσει ο πρωταγωνιστής.

***

Είναι γνωστό, ότι ελάχιστοι πολίτες αντιλαμβάνονται τι διακυβεύεται κάθε φορά και τι επιπτώσεις μπορεί να έχουν οι επιλογές τους. Οι ομάδες που διεκδικούν την εξουσία διαπληκτίζονται και φανατίζουν τον κόσμο, στην πραγματικότητα όμως, οι πολιτικές στα σοβαρά ζητήματα που μπορούν πραγματικά να ακολουθήσουν σήμερα οι κυβερνήσεις σε χώρες-δορυφόρους όπως η Ελλάδα είναι περίπου μονόδρομος.

Δε θα μπορούσε π.χ. η Ελλάδα, αίφνης, να μην ανήκει στη Δύση. Δε θα μπορούσε να μειώσει τα εξοπλιστικά της προγράμματα. Δε θα μπορούσε να κινηθεί κατά το δοκούν στα ενεργειακά ή στις τηλεπικοινωνίες. Από το 2010 δεν έχει και επισήμως το δικαίωμα να αποφασίζει αυτοβούλως για τα πλείστα ζητήματα της οικονομικής της πολιτικής.

Οι κύριες διαφορές πολιτικής μεταξύ των πολιτικών σχηματισμών σήμερα αφορούν κυρίως στα μέσα κατάκτησης και διατήρησης της εξουσίας εκ μέρους τους. Σε αυτό και μόνο προσαρμόζουν τη ρητορική και τις πράξεις τους.

Η καλλιέργεια του φόβου και της ενοχής είναι το μεγάλο όπλο κάθε οργανωμένης ομάδας που επιδιώκει ή κατέχει και θέλει να διατηρήσει την εξουσία, κάθε είδους εξουσία. Είναι κλασικό το παράδειγμα της επικράτησης της Μάργκαρετ Θάτσερ στη Βρετανία, όταν, τρείς μόλις μήνες πριν από τις εκλογές, το κόμμα της ήταν 18 (!) μονάδες πίσω από το αντίπαλο. Το πολιτικό θαύμα της νίκης των Συντηρητικών επιτεύχθηκε με μια ασύλληπτης έντασης και βιαιότητας (και στα νοήματα και στην επανάληψή τους) επικοινωνιακή καμπάνια, που κατατρομοκράτησε τους πολίτες για την περίπτωση νίκης των Εργατικών.

Οι ολοκληρωτικών αντιλήψεων πάλι, πιο άξεστοι και άτεχνοι, αντί να επισείουν ως απειλή την επικράτηση του αντιπάλου τους, βρίσκουν πιο αποτελεσματικό να τρομοκρατούν οι ίδιοι τον κόσμο. Δείτε χαρακτηριστικά το Ισλαμικό κράτος, την Β. Κορέα, ή την Τουρκία. Η ψυχολογία που αναπτύσσεται στους υπηκόους, κατατάσσεται στην κατηγορία του Συνδρόμου της Στοκχόλμης, όπου τα θύματα έλκονται και συνδέονται συναισθηματικά με τους θύτες.

Προσθέστε μια μεζούρα εθνικής υπερηφάνειας και αυτό φέρνει τη λαϊκή στήριξη του καθεστώτος, δεξιού, αριστερού ή θεοκρατικού, δεν έχει καμία σημασία.

***

Εδώ που φθάσαμε, τι είναι καθοριστικό για την πολιτική τοποθέτηση και την ψήφο του πολίτη; Πόσο ενδιαφέρει το μοντέλο διακυβέρνησης και πόσο το μοντέλο ανάπτυξης;
Η διακυβέρνηση έχει να κάνει με την ελευθερία και τη δικαιοσύνη.

Η ανάπτυξη έχει να κάνει με το επίπεδο υλικής διαβίωσης και κατανάλωσης.

Να μιλάμε για ελευθερία είκοσι χρόνια μετά την παγκόσμια ανάπτυξη του ESELON, είναι αστείο. Αρκεί να ζήσεις τον εξευτελισμό των ανθρώπων στον έλεγχο ασφαλείας των αεροδρομίων για να πάρεις και σωματικά την εμπειρία του ελέγχου. Και αρκεί να δεις την τρέχουσα επιχείρηση χειραγώγησης της πληροφόρησης στην Τουρκία ή την Ελλάδα για να καταλάβεις τι παίζει.

Ο νόμος και η δικαιοσύνη χρησιμοποιούνται απροσχημάτιστα πλέον ως εργαλείο πολιτικής και διπλωματικής πίεσης. Ακούς τα κολοσσιαία πρόστιμα της Αμερικής στη Φόλκσβάγκεν και τα αντίποινα της Ευρώπης με τα πρόστιμα δισεκατομμυρίων στην Apple και τη Google και παίρνεις μια ιδέα για τη διεθνή σκακιέρα. Τις ιστορίες στην Ελλάδα με τις εφόδους της οικονομικής αστυνομίας, τις αποφάσεις για τα ναρκο-πλοία και την υστέρηση των ποινικών διώξεων, τις παίζουν μέρα νύχτα όλα τα δελτία ειδήσεων.

Για την ανάπτυξη δε αρθρώνει λέξη κανένα κόμμα και κανένας πολιτικός. Αυτό από μόνο του θα ήταν αρκετό για να συνειδητοποιήσουν οι πολίτες ότι το μόνο που ενδιαφέρει τους επαγγελματίες πολιτικούς, είναι η κατάκτηση και διατήρηση της εξουσίας για δικό τους όφελος.

Για το ελληνικό πολιτικό σύστημα, είναι λες και η ολοσχερής επικράτηση της παγκοσμιοποιημένης ελεύθερης οικονομίας, που συνέπεσε με την επικράτηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και το 3ο μνημόνιο, σημαίνει ‘άσε τα πράγματα να πάρουν το δρόμο τους και ό,τι γίνει’.

Σήμερα που οι παλιές, ωραίες, ρομαντικές ιδεολογίες σκονίζονται στο παλαιοπωλείο, δε θα είχε ενδιαφέρον να σχεδιαστεί και να διατυπωθεί μια άλλη πολιτική που, αντί για το παρελθόν, να κοιτάζει στο μέλλον και να προσβλέπει στην ισονομία και στην ανάπτυξη;

Να καταλαβαίνει τι σημαίνει για μας, ότι η Ινδία και η Κίνα παράγουν νέους επιστήμονες κατά εκατοντάδες εκατομμύρια;

Να καταλαβαίνει γιατί ο Μπιλ Γκέιτς προειδοποιεί τον πλανήτη ότι σε δέκα χρόνια τα περισσότερα από τα απαραίτητα σήμερα ‘σετ δεξιοτήτων’ που θέλουν χρόνια για να αποκτηθούν, θα είναι στα αζήτητα;

Να παίρνει πολύ σοβαρά υπόψη της την IBM που λέει ‘the disruption has already happened’;

Να συνειδητοποιεί βαθιά και να εξηγεί στον κόσμο τι σημαίνει η ολοκλήρωση του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος που συντελέστηκε οριστικά πριν μερικές εβδομάδες;

Ίσως είναι απίθανο να υπάρξει τέτοια πολιτική γιατί αν πάει να επικοινωνηθεί ακαδημαϊκά, θα στερείται θεάματος.

Η διαρκής υποβάθμιση της παιδείας που συντελείται συστηματικά από το κράτος τις τελευταίες δεκαετίες με φωτεινή εξαίρεση την προσπάθεια της Άννας Διαμαντοπούλου, έχει μολύνει το έδαφος.

Το έδαφος που μολύνθηκε ήταν σαθρό από πριν. Η σύμφυση κράτους και εκκλησίας ορθώς ενοχοποιείται γι αυτό, όπως έχει υποστηρίξει και η κυρία Αρβελέρ, αλλά δεν αποτελεί αυτό τη μόνη αιτία. Από όποια γωνία και αν το δεις, καταλαβαίνεις ότι είμαστε μια εσωστρεφής, ξενοφοβική, συντηρητική κοινωνία, που αποστρέφεται τους νεωτερισμούς σε όλα τα επίπεδα και τους πολεμάει ευθέως και υπογείως. Η Ελλάδα δεν εκσυγχρονίζεται σε τίποτα διότι τρέμει μέσα στην άγνοιά της, τρέμει και φοβάται την αλλαγή σαν το διάολο. Προτιμά τα οικεία κακά από το ο,τιδήποτε άγνωστο νέο.

Ας ελπίσουμε τουλάχιστον ότι οι ‘θεσμοί’ θα επιμείνουν στην εφαρμογή των όποιων μέτρων εκσυγχρονισμού και ότι στο επόμενο μνημόνιο θα προβλέψουν και για την ανάπτυξη της οικονομίας, αλλιώς δε μας βλέπω καλά.

Με τις αναταράξεις στην Ευρώπη, το προσφυγικό και τα γεωπολιτικά στην περιοχή μας να βράζουν, θα χρειαστεί από την κυβέρνησή μας γενναία ρεάλ πολιτίκ διαρκείας. Την ευελιξία την έχουν και με το παραπάνω, ας ελπίσουμε ότι θα μπορέσουν να κατανοούν ορθά τις στρατηγικές των συγκρουόμενων συμφερόντων και να ελίσσονται ανάλογα.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr