Πάνος Μπιτσαξής

• Οι φορολογικοί παράδεισοι ανέκαθεν ζητούσαν από τους «επενδυτές» ελάχιστα και τους προσέφεραν πολλά. Από τα πολλά, δύο είναι ανεκτίμητης αξίας για το πελατολόγιο των φορολογικών παραδείσων. Η μυστικότητα και η ευελιξία. Η μυστικότητα παρέχει την αναγκαία «θαλπωρή». Είναι το καταφύγιο του αφορολόγητου χρήματος, του μαύρου χρήματος, που προέρχεται από εγκληματικές δραστηριότητες, του γκρίζου χρήματος που πρέπει για κάποιο λόγο να κρυφτεί στους λαβυρίνθους εταιρικών μορφωμάτων και ανώνυμων λογαριασμών. Προφανώς και του πολιτικού χρήματος. Της μίζας, της δωροδοκίας και της αρπαχτής. Το παγκόσμιο El Dorado της σκιώδους πολιτικής.

• Η ευελιξία εξασφαλίζει κατά κανόνα στη γκρίζα ζώνη, στο λεπτό σημείο ισορροπίας ανάμεσα στην νομιμότητα και την ανομία, χαλαρότερες και πιο εύκαμπτες «δικαιοδοσίες», ευνοϊκότερο εφαρμοστέο δίκαιο, και καθόλου ή ελάχιστους ελέγχους της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ακόμα προσφέρει περιορισμένη ευθύνη σε σχέση με τις προβλέψεις του δικαίου της αληθινής εγκατάστασης. Έτσι στους παραδείσους της μυστικότητας και της ευελιξίας δεν καταφεύγουν μόνο οι έμποροι ναρκωτικών, οι λαθρέμποροι, οι φοροφυγάδες και οι διεφθαρμένοι πολιτικοί. Όλοι οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, οι μεγαλύτερες τράπεζες, οι ασφαλιστικές εταιρείες, αλλά και τα ίδια τα κράτη επωφελούνται των αγαθών των μυστικότητας και της ευελιξίας για να κάνουν εκείνες τις δουλειές που δεν μπορούν να τις κάνουν με βάση τους κανόνες που ισχύουν στις χώρες εγκατάστασής τους. Έτσι, μπορούν να κάνουν τα πάντα και στις χώρες εγκατάστασης, να το παίζουν παρθένες και αθώες περιστερές.

Δεν είναι επομένως τυχαίο ότι παρά πολλές από τις παραπάνω παρθένες επέλεξαν ως τόπο των δραστηριοτήτων αυτών, τις μαγικές Παρθένες Νήσους.

• Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, το χρήμα κυκλοφορεί και ελίσσεται παγκοσμίως, πλένεται και ξεπλένεται με μία τόσο αστείρευτη ποικιλία τρόπων, μεθόδων και επινοήσεων που δεν την χωράει ο νους του μέσου ανθρώπου. Ο έλεγχος της κινητικότητας του χρήματος είναι δυσχερής έως αδύνατος. Το παλιό δόγμα της εξιχνίασης των οικονομικών εγκλημάτων ήταν το «follow the money» (ακολούθα το χρήμα). Αυτό σήμαινε ότι για να φτάσεις στον δράστη έπρεπε να εντοπίσεις τις σκοτεινές διαδρομές του χρήματος. Το δόγμα αυτό τρεκλίζει και αγκομαχά. Είναι τέτοια η ταχύτητα της ροής που όσο καλά οργανωμένες και αν είναι οι έννομες τάξεις, αγκομαχούν και ιδρώνουν και σχεδόν ποτέ δεν φτάνουν στον στόχο τους. Όποτε το πετυχαίνουν, μοιάζουν με τον ψαρά που αδυνατεί να πιάσει τα μεγάλα ψάρια και γυρνά με το καλάθι του γεμάτο από κάτι ταλαίπωρους σπάρους που έχουν δυσκολία προσαρμογής στο περιβάλλον.

Έτσι το σύνολο σχεδόν του πελατολογίου των φορολογικών παραδείσων, έχει την άνεση να προσποιείται χωρίς κανένα δισταγμό την άσπιλη παρθένα.

Οι λαθρέμποροι εμφανίζονται ως επιτυχημένοι επιχειρηματίες. Οι έμποροι όπλων και ναρκωτικών μπορούν να κάνουν αντλώντας τον κοινό έπαινο, αγαθοεργίες. Οι διεφθαρμένοι πολιτικοί να κουνούν το δάκτυλο απειλητικά και να εμφανίζονται ως διαπρύσιοι κήρυκες της ηθικής, της νομιμότητας, πολλές φορές και της επανάστασης. Τα κράτη να χρηματοδοτούν παράνομες δραστηριότητες και να ασκούν μυστική εξωτερική πολιτική.

Είναι κοινός τόπος, ότι οι φορολογικοί παράδεισοι είναι το άβατο των παρθένων. Πολλά κράτη, υπερδυνάμεις του σύγχρονου κόσμου, όχι μόνο καμώνονται πως δεν υπάρχουν αλλά δημιουργούν τους φορολογικούς παραδείσους, ως μέρος του οικονομικού τους συστήματος.
Το χρήμα είναι άοσμο, το θέλουν όλοι, όλοι το λατρεύουν και η νομιμότητα, όπως είναι γνωστό, αφορά περισσότερο τους ανίσχυρους και πολύ λιγότερο τους ισχυρούς. Οι δεκαετίες που πέρασαν δεν άλλαξαν την προφητική ρήση του Orwell στο πασίγνωστο έργο «η φάρμα των ζώων». Στην κοινωνία των ζώων μας είπε ο Orwell, όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά και κάποια ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα.

• Ξαφνικά όμως, είτε από τα έγκατα κάποιου αβυσσαλέου ανταγωνισμού, είτε από τον ανταγωνισμό των υπερδυνάμεων στον αδυσώπητο παρασκηνιακό τους πόλεμο, είτε από την τύχη και την ειμαρμένη, είτε γιατί οι μύστες του χάκινγκ θέλησαν να ξαναδείξουν τα δόντια τους, ήρθαν στην επιφάνεια τα Panama Papers. Μαζί με τα Wikleaks και τον έγκλειστο σε μια πρεσβεία του Ισημερινού Assanz, τάραξαν την ησυχία των παραδείσων. Απειλούν τους παραδείσους της μυστικότητας με την κόλαση της αποκάλυψης.

Προκάλεσαν την εκπαρθένευση των παρθένων.

Τα χιλιάδες ονόματα που βγήκαν στην επιφάνεια δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία. Έχει καίρια σημασία η αποκάλυψη των κορυφαίων δομών της κρατικής διαφθοράς που δημιουργούν, συντηρούν και επωφελούνται από το σύστημα των παραδείσων.

• Ο ξανθός χοντρούλης πρωθυπουργός της Ισλανδίας, πήρε τον δρόμο για τα αποδυτήρια. Ο Κάμερον δηλώνει, επαναδηλώνει, διορθώνει και ψάχνει την άκρη που δεν μπορεί να βρεθεί. Ο Πούτιν, διαρρηγνύει τα ιμάτιά του. Έχει την απαραίτητη δύναμη να διαχειριστεί το ζήτημα και στο τέλος θα φταίει η ωραία σύζυγος, ο συμμαθητής βιολοντσελίστας, κάθε πιθανός και απίθανος αχυράνθρωπος και βεβαίως ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός. Ο Μουμπάρακ έχει γεράσει και δεν τον νοιάζει. Οι υπόλοιποι στηρίζονται στο δεδομένο ότι ο όγκος των στοιχείων θα επιβραδύνει για τις επόμενες δεκαετίες τους ελέγχους και το θέμα θα παραπεμφθεί στις παγκόσμιες καλένδες θα συγκαλυφθεί και στο τέλος θα ξεχαστεί.

• Το κρίσιμο μέγεθος είναι ένα. Έσπασε η μυστικότητα. Έσπασε η ομερτά. Έσπασε η πεποίθηση ότι οι εξωτικοί τόποι και οι διακριτικοί γραφειοκράτες των μηχανισμών τους εξασφαλίζουν την ανωνυμία. Το σύστημα κλονίστηκε. Αντέχει αλλά ανησυχεί. Χάλασε η ζαχαρένια τους. Οι παρθένες αναζητούν απεγνωσμένα τον κατάλληλο γιατρό για παρθενορραφή.

Κράτη και κυβερνήσεις περνούν δύσκολες ώρες. Και να φανταστείτε ότι το δικηγορικό γραφείο του Παναμά από το οποίο διέρρευσαν τα αρχεία είναι ένα από τα χιλιάδες γραφεία που ασχολούνται αποκλειστικά με υπεράκτιες εταιρείες και ανώνυμους λογαριασμούς. Σκέψου τι θα γίνει αν παρέμβει σε όλα ο «μεγάλος αδερφός».

• Η παρθενορραφή των παρθένων στην οικονομική γλώσσα ονομάζεται επαναπατρισμός κεφαλαίων. Στη χώρα μας το έχουμε δει αρκετές φορές με νόμους αμνήστευσης της οικονομικής παραβατικότητας. Φέρτε πίσω τα λεφτά, αν είναι αδήλωτα πληρώστε ένα φόρο, και όλα καλά. Κάπως έτσι θα γίνει παντού.

Η παρθενορραφή θα εξασφαλίσει την ευτυχία της οικογένειας, της νύφης, του συζύγου και των αγνώστων εραστών. Τα συμφέροντα δεν έχουν ηθική ούτε αισθάνονται έρωτα. Λατρεύουν το άοσμο χρήμα. Είναι κανόνας που ισχύει απαρέγκλιτα στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία.

• Δυστυχώς τη νύφη θα την πληρώσουν συμπαθείς πληθυσμοί που ζουν από όλο αυτό το νταραβέρι. Σύντομα βλέπω να συμμαχούν διάφορα «κυρίαρχα» και «ημικυρίαρχα» κράτη. Η Λιβερία, οι Παρθένοι Νήσοι, τα Τερκς και Καΐκος, οι Νήσοι Τζέρσει, το Άιλ οφ Μαν, οι νήσοι Νέβις, και άλλες δημοκρατικές δυνάμεις.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.   

The article expresses the views of the author  

 iPorta.gr