Γιάννης Καραχισαρίδης

Εβδομάδα 5η

Δευτέρα 20 – Σάββατο 25 Ιουλίου 2015

Η νηνεμία. Μπαίνουμε στο βαθύ καλοκαίρι. Στην εποχή όπου όλα τα ανακλαστικά ατονούν. Η σιέστα θα αντικαταστήσει την αγωνία, γιατί όλα φαίνονται πιο τακτοποιημένα. Ακόμα και τα ΜΜΕ στράφηκαν στα χαλαρά καλοκαιρινά τους προγράμματα. Όλοι αισθάνονται ότι η χώρα είναι για μια ακόμα φορά σωσμένη. Το πολιτικό σύστημα έχει καταλαγιάσει και παραδόξως όλοι μοιάζουν ευχαριστημένοι. Ο πρωθυπουργός γιατί οι δημοσκοπήσεις τον τιμούν που έσωσε τη χώρα απ’ τη χρεοκοπία. Η αριστερή πλατφόρμα ηθικά δικαιωμένη, έχοντας καταψηφίσει για μια ακόμα φορά ένα επάρατο μνημόνιο. Η αντιπολίτευση πολιτικά δικαιωμένη, βλέποντας μια αριστερή κυβέρνηση να ακολουθεί τα δικά της βήματα και να υπογράφει κι εκείνη το δικό της μνημόνιο. Όλοι ευχαριστημένοι. Σταθμευμένοι στο παρόν. Το απολαμβάνουν λες και το παρόν θα μείνει αμετακίνητο. Λες και θα είναι το ίδιο και αύριο. Η νηνεμία δίνει σε όλους την καλύτερη ευκαιρία για να μείνουν προσηλωμένοι στις πεποιθήσεις τους. Καμία αμφισβήτηση, καμία καινούρια σκέψη. Παρ’ όλα τα παθήματα συνεχίζουμε να εμπιστευόμαστε την πεπατημένη, ελπίζοντας ότι θα μας σώζει αενάως. Γι’ αυτό και δεν έχουμε αρχίσει ακόμα να συζητάμε το πώς θα φτάσουμε στο σημείο που δε θα έχουμε την ανάγκη να μας σώζει κανείς.

Δεν υπάρχει τρόπος να υπηρετήσεις έναν μάταιο σκοπό. Η αριστερά πάντα ονειρευόταν την απόλυτα δίκαιη κοινωνία. Μια κοινωνία τόσο καλά ρυμοτομημένη που κανείς απολύτως δε θα είχε τη πιθανότητα να αδικηθεί ή να στερηθεί. Προσπάθησε ο υπαρκτός σοσιαλισμός, αλλά τελικά χωρίς αποτέλεσμα. Στη δυτική Ευρώπη ο δημοκρατικός σοσιαλισμός αναζήτησε μια εναλλακτική λύση. Πώς δηλαδή θα μπορούσαμε να οδηγηθούμε στον σοσιαλισμό, κρατώντας όμως όλα τα προτερήματα και τις διαδικασίες της αστικής δημοκρατίας. Τελικά στάθηκε αδύνατο να λυθεί ο γρίφος. Δεν βρέθηκε η φόρμουλα πώς μια κοινωνίας θα κατάφερνε να είναι απολύτως κλειστή και ελεγχόμενη και ταυτόχρονα ανοιχτή, διατηρώντας όλες τις ελευθερίες της. Έτσι εγκαταλείφθηκαν οι προσπάθειες. Στη χώρα μας όμως η αριστερά συνεχίζει να είναι προσκολλημένη σ’ αυτό το ανεπίδοτο όνειρο. Μπορεί να το υπερασπίζεται με στερεότυπες γενικολογίες και να εμπνέεται από ηρωικές αναμνήσεις. Αλλά δε το εγκαταλείπει. Σήμερα πολλοί είναι αυτοί που νομίζουν ότι, επειδή η κυβέρνηση της αριστεράς υπέγραψε ένα μνημόνιο, εγκατέλειψε αυτό το όνειρο και προσήλθε – όπως λένε – στη κοίτη του ρεαλισμού. Κάνουν όμως λάθος. Για την κυβέρνηση η συμφωνία με τους δανειστές ήταν ένας απλός τακτικός ελιγμός απέναντι σ’ έναν εκβιασμό. Που της επιτρέπει να παραμείνει στην εξουσία και της δίνει την ευκαιρία να αλλάξει τη χώρα μετατρέποντας τις προσδοκίες και τα όνειρα της Αριστεράς σε πραγματικότητα. Χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι οι επιδιώξεις της είναι ανέφικτες και οριστικά ανεφάρμοστες. Το τραγικό όμως είναι ότι προσπαθώντας να υπηρετήσει έναν μάταιο σκοπό, χωρίς να το θέλει, βυθίζει ακόμα περισσότερο τη χώρα.

Είμαστε όλοι αντιμνημονιακοί. Έτσι φάνηκε από τις αγορεύσεις στη Βουλή. Και είναι φυσικό να εναντιώνεσαι σε κάτι καταστροφικό, ακόμα κι αν εσύ ο ίδιος ευθύνεσαι γι’ αυτό. Οπότε είτε υπογράφουμε, είτε δεν υπογράφουμε μνημόνια, είμαστε όλοι «αντί». Γι’ αυτό στις μακρόσυρτες συνεδριάσεις ακούγαμε μόνο το πώς οι αντίπαλοι μάς κατέστρεψαν με τα δικά τους μνημόνια. Κι έτσι δε βρέθηκε χρόνος να μιλήσει κανείς για κάποιο συγκεκριμένο σχέδιο εξόδου. Το μόνο που ψάχνουμε είναι το ποιος φταίει. Λες κι αν βρούμε τον φταίχτη θα τελειώσει και η κρίση που μας μαστίζει. Κι ακούσαμε πολλά για επαχθή μέτρα που έφεραν οι άλλοι και για αντίσταση στο όνομα του λαού που κάναμε μόνο εμείς. Κι όλα αυτά διανθισμένα με επαίνους για τη δημοκρατία και τις ανθρωπιστικές αξίες. Δυστυχώς καμιά δανειακή σύμβαση δεν πρόκειται να μας σώσει, κανένα αναπτυξιακό πακέτο, όσο θα εμμένουμε σε σκιαμαχίες κι όσο θα αποφεύγουμε τη μόνη συζήτηση που έχει νόημα. Πώς θα επεξεργαστούμε ένα απλό, κατανοητό και εφαρμόσιμο επιχειρησιακό σχέδιο εξόδου από τη κρίση. Ένα σχέδιο όμως προς μια σαφή κατεύθυνση, που θα ενώνει τους πολίτες και θα συνεγείρει μεγάλες πλειοψηφίες. Χωρίς ελιτίστικες λύσεις που ποτέ δε μπορούν να εφαρμοστούν και χωρίς ψευδοϊδεολογικές διχαστικές κορώνες. Αλλιώς θα συνεχίσουμε να κατασκευάζουμε μόνοι μας πρόχειρα και ατελέσφορα μνημόνια, ώστε μετά να τα υπηρετούμε με αντιμνημονιακό μένος. Μια παραδοξότητα που μοιάζει σα να κλειδώνουμε τον εαυτό μας στη φυλακή και να πετάμε μόνοι μας το κλειδί απ’ το παράθυρο.

Η παραφιλολογία του grexit. Το grexit είναι ο δίδυμος εφιάλτης των μνημονίων. Η αντιπολίτευση ακολουθώντας παλαιοκομματικές πρακτικές, προσπαθεί να φθείρει την κυβέρνηση, κατηγορώντας την ότι σχεδίαζε το grexit. Όμως αυτή είναι μια συζήτηση χωρίς νόημα. Η χώρα μας θα παραμείνει στο ευρώ αν ακολουθήσει τους κανόνες και κάνει τις μεταρρυθμίσεις που θα οδηγήσουν σε ανάπτυξη. Αν όχι θα αποχωρήσει. Τώρα ή αργότερα. Γιατί δεν μπορεί επ’ άπειρον να αντιστέκεται μπας και περισώσει ένα σύστημα που η δομή του έχει χρεοκοπήσει. Το grexit θα αναβιώνει κάθε φορά που η πορεία μας θα βαλτώνει. Και θα αναβάλλεται κάθε φορά που θα κάνουμε κάποιου είδους δειλά βήματα. Όσοι ανησυχούν για το grexit, οφείλουν να καταλάβουν ότι θα απαλειφθεί από την ατζέντα, μόνο όταν βγούμε οριστικά από τη κρίση. Γι’ αυτό κι όλη αυτή η συζήτηση είναι μια ανούσια παραφιλολογία.

Τα IOU και ο τρόμος του grexit. Η αποκάλυψη για τα IOU του Βαρουφάκη προκάλεσε σύγκρυο στη πολιτική αντιπαράθεση. Άνευ λόγου και αιτίας. Τα IOU δεν ήταν παρά ένα είδος αδόκιμης προετοιμασίας στην περίπτωση της ρήξης. Το υποτιθέμενο μεταβατικό στάδιο προς το εθνικό νόμισμα. Τι το παράξενο; Οι κυβερνώντες το είχαν πει χιλιάδες φορές. Οι δικές τους διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν και σε αδιέξοδο. Κι αν αυτό συνέβαινε, τότε θα μέναμε χωρίς συμφωνία. Αλλά όταν δεν έχεις συμφωνία, δεν έχεις και δανειακή σύμβαση. Και επειδή χωρίς δανεικά είσαι χρεοκοπημένος, τότε άλλος δρόμος δεν υπάρχει παρά το εθνικό νόμισμα. Προς τι λοιπόν όλη αυτή η συνωμοσιολογία. Κανείς δε μπορεί να πέφτει από τα σύννεφα για κάτι που ήδη γνώριζε ότι θα μπορούσε να συμβεί. Η ίδια τρομολαγνεία και με το σχέδιο του Σόιμπλε, το οποίο εκ προοιμίου φάνηκε αποτρόπαιο, τόσο στους οπαδούς της ρήξης, όσο και στους οπαδούς του ευρώ. Και κανείς δεν αντιλήφθηκε ότι η πρόταση του ήταν μια χειρονομία σεβασμού στη δική μας δημοκρατική αυτοτέλεια. Απλά δήλωσε ότι είναι δικό μας δικαίωμα να επιλέξουμε τι θα κάνουμε. Ότι η Ευρώπη μάς θέλει στο ευρώ, αλλά και δεν μπορεί να μας κρατήσει με ζόρι. Στη περίπτωση λοιπόν που θα επιλέγαμε την έξοδο με τις δικές μας δημοκρατικές διαδικασίες, τότε μας πρότεινε ένα σχέδιο Β οικονομικής υποστήριξης στο μεταβατικό στάδιο. Δηλαδή τα πράγματα είναι τόσο απλά. Από τη μια ο Βαρουφάκης ποτέ δεν έκρυψε το ενδεχόμενο της ρήξης και ο Σόιμπλε διατύπωσε μια εναλλακτική πρόταση στη περίπτωση που εμείς σαν ελεύθερη και δημοκρατική χώρα απορρίπταμε τη δανειακή σύμβαση. Αλλά είπαμε. Πιο πολύ μας νοιάζει να ψάχνουμε για ενόχους και συνωμοσίες και λιγότερο να επεξεργαζόμαστε τη μόνη λύση. Ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης.

Το δικό μας μνημόνιο. Για ν’ αλλάξει η συζήτηση που λιμνάζει στη χώρα μας, χρειάζεται κάποιος να πάρει τη πρωτοβουλία. Κάποιος που θα βρει τον τρόπο να σταματήσουν επιτέλους οι αερολογίες για δημοκρατία, εθνική ανεξαρτησία, εκβιασμούς, υποτέλειες, μνημόνια και αντιμνημόνια, ευρώ και δραχμές, διαπραγματεύσεις, κόκκινες γραμμές και κεκτημένα δικαιώματα. Κάποιος που θα βρει τον τρόπο να αλλάξουμε όλο αυτό το λεξιλόγιο που χρόνια τώρα μάς έχει οδηγήσει σε παραζάλη. Κάποιος που θα ξεμπερδέψει με τα μεγάλα και περισπούδαστα λόγια και θα στρέψει τη προσοχή μας σε λύσεις που θα μπορούν να πραγματοποιηθούν αμέσως. Αν ρίξουμε μια ματιά στις απόψεις που κυκλοφορούν για το πώς θα αλλάξει η χώρα, θα χαθούμε στη μετάφραση. Ένας πολυσέλιδος κατάλογος με προτάσεις που πιάνουν όλο το φάσμα από τη σοβαρότητα μέχρι και τη γελοιότητα. Δηλαδή βρήκαμε τη χώρα σε αδυναμία και βαλθήκαμε όλοι να τα αλλάξουμε όλα. Ότι κινείται κι ότι αναπνέει. Κι ο καθένας νιώθει ενοχές αν δε βάλει κι αυτός το λιθαράκι του. Αλλά έτσι δε γίνεται. Το να φτιάχνουμε χαώδης καταλόγους με αλλαγές επί παντός επιστητού δε οδηγεί πουθενά. Όποιος θέλει να τα αλλάξει όλα τώρα, είναι βέβαιο ότι δε θα αλλάξει απολύτως τίποτα. Οι αλλαγές για να είναι αποτελεσματικές χρειάζονται πάνω απ’ όλα ένα επιχειρησιακό σχέδιο. Ένα σχέδιο δηλαδή που από κάπου να ξεκινάει κι όταν τερματίσει να έχει φέρει συγκεκριμένα αποτελέσματα. Αλλά ένα τέτοιο σχέδιο είναι μια πολύ πιο σοβαρή δουλειά. Σχέδιο σημαίνει να ανακαλύψεις τις προτεραιότητες. Να εντοπίσεις ποια θα είναι η ατμομηχανή που, αν τη βάλεις σε κίνηση, θα συμπαρασύρει κι άλλες επιθυμητές αλλαγές χωρίς κόπο. Σχέδιο σημαίνει και κατανομή του χρόνου. Γιατί ο χρόνος έχει μεγάλη σημασία. Χρειάζονται αποτελέσματα που να είναι ορατά αμέσως. Γιατί μόνο τα άμεσα αποτελέσματα μπορούν να συνεγείρουν μεγάλες πλειοψηφίες πολιτών. Τη στιγμή μάλιστα που όλοι ξέρουμε ότι η θεατρική παράσταση των υποσχέσεων έχει προ πολλού τελειώσει. Δυστυχώς ένα δικό μας μνημόνιο, ένα δικό μας σχέδιο ανασυγκρότησης δε μπορεί να σχεδιαστεί σε ένα προχειρογραμμένο κομμάτι χαρτί. Για να πετύχεις το απλό, το κατανοητό και το εφαρμόσιμο χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια, προσήλωση και φαντασία. Και το ερώτημα παραμένει. Ποιος θα πάρει την πρωτοβουλία και πότε.

 Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του. 

iPorta.gr