Ο κώδικας της Λέρου
Του Κώστα Στοφόρου, Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

Το βιβλίο που διάβασα
 09 Ιουλίου 2017

Πρώτη εικόνα η είσοδος του πλοίου στο μεγάλο λιμάνι της Λέρου.

Μια παρέα από αγόρια και κορίτσια ταξιδεύει για καλοκαιρινές διακοπές στη Λέρο.

Υπάρχει παππούς και γιαγιά μαζί με γονείς, ενήλικες φίλους και συγγενείς των γονιών τους.

Υπάρχουν σχέσεις, χτίζονται άλλες σχέσεις, αναβιώνουν παλιές σχέσεις, υποφώσκουν έρωτες ―μικροί και μεγάλοι― και υπάρχει και μια οικογένεια που η αθλιότητα του πολέμου την έδιωξε από τον τόπο της.

Υπάρχει και η Λέρος με το μεγάλο λιμάνι της που δεν είναι μόνο «το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Μεσογείου» αλλά και ένα λιμάνι όπου ποθεί να ρίχνει τις «σωματικές» και συναισθηματικές του άγκυρες ο συγγραφέας Κώστας Στοφόρος• ο ―κατά δήλωσίν του― λάτρης της Λέρου.

Από το πλοίο θα ξεκινήσει και στη Λέρο θα ολοκληρωθεί μια περιπέτεια για την ανακάλυψη ενός ιστορικού εγγράφου, πολύτιμου για την ιστορία του νησιού, και την προστασία του από μια συμμορία με σκοπούς ιδιαίτερα επικίνδυνους για το μέλλον του νησιού.

Το ιστορικό αυτό έγγραφο είναι ο «Κώδικας της Λέρου».

Μέχρι εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα νεανικό-εφηβικό μυθιστόρημα που έχει παιδιά, έχει ενήλικες, έχει χαρακτήρες καλούς, κακούς και χειρότερους και μερικά καλοκαιρινά φλερτ, νεανικά αλλά και ενηλίκων. Έχει και ένα γλυκοπλασμένο προρτρέτο της Λέρου που μας κάνει να ζηλεύουμε εκείνες και εκείνους που βρίσκονται εκεί και χαίρονται τα κάλη της.

Έχει και γλώσσα, ελληνική και μυθιστορηματική, πολύ καλά δουλεμένη από άποψη πλοκής, δομής, μορφής, ευστοχίας, απλότητας και επάρκειας που κάνουν την ανάγνωση του μυθιστορήματος «Ο κώδικας της Λέρου» του Κώστα Στοφόρου να φαντάζει κάτι εύκολο καθώς οι σελίδες σπρώχνουν η μία την άλλη• ειδικά όταν κορυφώνεται η αγωνία για το τι θα γίνει τελικά με το πολύτιμο κειμήλιο.

Έχει και μηνύματα αντιρατσιστικά και φιλειρηνικά, με τον μικρό Ελίας, το προσφυγόπουλο από τη Συρία, και την οικογένειά του.

Έχει και χαριτωμένους καβγάδες και αστείους διαλόγους με τα παιδιά που όσο εύκολα αρπάζονται μεταξύ τους άλλο τόσο εύκολα είναι έτοιμα να σταθούν με αυτοθυσία κοντά το ένα στο άλλο, σαν τους τρεις σωματοφύλακες.

Έχει και έναν πάμπλουτο «κακό» που, μαζί με τους συνεργάτες του, απεργάζεται κακά για το νησί.

Όλα αυτά είναι αρετές που από μόνες τους κάνουν το βιβλίο αξιοδιάβαστο και μετά λες «μου άρεσε» ή «πέρασα καλά μαζί του» ή «θέλω να το ξαναδιαβάσω».

Και μπράβο στον συγγραφέα και μπράβο στον εκδότη και μπράβο και σε εμάς που το διαβάσαμε.

Και; «That’s all folks!»;

Όπως θα έλεγε και ο Πόρκι Πιγκ μετά από μια μικρή ιστοριούλα «καρτούν»/ Looney Tunes της Warner Bros.;

Συνηθίζω να βάζω σαν υπότιτλο, στις σημειώσεις μου για βιβλία, τη φράση «Το βιβλίο που διάβασα». Λες και κάτι ξεχωριστό από τα άλλα (πανομοιότυπά του) αντίτυπα έχει το συγκεκριμένο βιβλίο.

Δεν είναι τόσο ανόητη αυτή η φράση όσο φαίνεται με πρώτη ματιά.

Κι αυτό γιατί ξέρω πολύ καλά ότι ο κάθε αναγνώστης διαβάζει κάθε φορά διαφορετικό βιβλίο.

Κι ας έχει τον ίδιο τίτλο, το ίδιο εξώφυλλο, τον ίδιο εκδότη και τον ίδιο συγγραφέα.

Για μένα, «Ο κώδικας της Λέρου» του Κώστα Στοφόρου ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μια καλοφτιαγμένη εφηβική-νεανική περιπέτεια με ζωντανή πλοκή, γοργό ρυθμό και χαρακτήρες που ζεις μαζί τους στις σελίδες του βιβλίου• τοποθετημένη με αγάπη στην εξαιρετικά δοσμένη (διαφημιστικά, θα έλεγα) Λέρο.

Αυτό που μετά κι από τη δεύτερη ανάγνωση του βιβλίου (γιατί μερικές φορές δεν τα παίρνω με το πρώτο «τα γράμματα») κράτησα σαν «ζουμί» ή «πολύτιμο χυμό» από τον «Κώδικα της Λέρου» ήταν ο ευφυής τρόπος που η ιστορικότητα διατρέχει κάθε σχεδόν σελίδα του βιβλίου.

Λέγοντας «ιστορικότητα» δεν εννοώ μόνο τις ιστορικές πληροφορίες που υπάρχουν στο βιβλίο αλλά την παρουσίαση των ηρώων και χαρακτήρων του βιβλίου ως ιστορικά πρόσωπα, σύγχρονα αλλά ταυτόχρονα ζυμωμένα σε ένα «χθες» που είναι απαραίτητο για να οδηγηθείς σε ένα καλό ή καλύτερο «αύριο». Αναφέρομαι, με λίγα λόγια, στη συνειδητότητα της ιστορίας ως εργαλείου αυτογνωσίας.

Απόλαυσα τον συγκερασμό της νεανικής περιπέτειας και του ευχάριστου λόγου με την περιπέτεια ενός πανέμορφου νησιού που ούτε 70 χρόνια δεν έχουν ακόμα περάσει από τις 7 Μαρτίου του 1948, όταν η Λέρος ενώθηκε με την Ελλάδα, μαζί με τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα.

Υπάρχουν μερικοί που τρέμουν στην ιδέα της «διδακτικότητας» ή του «διδακτισμού» που ―πιθανόν να― ελλοχεύει σε ένα νεανικό μυθιστόρημα.

Εγώ πάλι όχι.

Εγώ τρέμω στην ιδέα της πλήξης που ―ίσως― με κάνει να νιώσω ένα βιβλίο που αγόρασα για να χαρώ τις ιδέες του συγγραφέα, τις γνώσεις του, τη γλώσσα του, την επάρκειά του στο πλάσιμο χαρακτήρων, την ικανότητά του να διεισδύει στις «σκέψεις και τους νόες» των ανθρώπων και να με ξεναγεί σε τόπους και ιστορικές περιόδους που τις γνωρίζει καλύτερα από μένα.

Κι όσες φορές γράφω σημειώματα για βιβλία, αυτό το κάνω επειδή κάτι ξεχωριστό είδα/διάβασα σε ένα συγκεκριμένο βιβλίο κι αυτό το ξεχωριστό θέλω να το μοιραστώ με άλλες και με άλλους και ―γιατί όχι;― να το παινέψω.

Στην περίπτωση του «Κώδικα της Λέρου» το ξεχωριστό για μένα είναι η θαυμαστή συνύπαρξη της Ιστορικότητας και της Φιλοπατρίας (λέξεις που δεν μπορούν να γίνουν ούτε «πασέ» ούτε «ντεμοντέ» για μένα) με την αποδοχή και τον σεβασμό του Άλλου.

Ο τρόπος που διαχειρίζεται ο Κώστας Στοφόρος αυτές τις έννοιες με γέμισε χαρά, θαυμασμό και ελπίδα.

Δεν το θεωρώ εύκολο πράγμα να γράφεις σήμερα για το πόσο αγαπάς έναν τόπο ―τον τόπο σου ή κομμάτια του τόπου σου― το πόσο αγαπάς την Ιστορία του, και το πόσο έτοιμος είσαι να κάνεις ό,τι χρειαστεί για να τα υπερασπιστείς και τα δύο χωρίς καμιά έκπτωση στην Ανθρωπιά και τον σεβασμό του δικαιώματος του Άλλου να είναι αυτός που είναι• χωρίς όμως ούτε στιγμή να δώσεις στον οποιονδήποτε Άλλον το δικαίωμα ―από δική σου αβελτηρία, άγνοια ή «ωχαδερφισμό»― να διανοηθεί να απειλήσει την Ιστορικότητά σου και τον Τόπο σου, καθώς θα έχεις αναπτύξει μέσα σου δυνάμεις ικανές να προστατέψουν αποτελεσματικά αυτά που αγαπάς: Τόπο, Γλώσσα και Ιστορία.

Και μόνο για την υπεράσπιση αυτών των αξιών, θέλω να διαβαστεί ο «Κώδικας της Λέρου» του Κώστα Στοφόρου που κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις Εκδόσεις Κέδρος.

Πιστεύω ότι όποια και όποιος διαβάσει το βιβλίο, θα το ευχαριστηθεί πολύ.

Η κάθε μια και ο καθένας για τους δικούς τους λόγους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Τίτλος: Ο κώδικας της Λέρου
Συγγραφέας: ΣΤΟΦΟΡΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ
Εκδότης: Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ
Έτος έκδοσης: 2016
ISBN: 978-960-04-4729-3
ΣΕΛ.: 248
Σχήμα: 14 Χ 20,6
Βάρος: 278.00 γραμ.
Μαλακό εξώφυλλο
Ηλικία: Από 11 ετών

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr