Δρ Θάνος Ασκητής,

Καθηγητής Ψυχιατρικής EUC

Πρόεδρος Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας

Η εφηβεία είναι η περίοδος, και για τα δύο φύλα, όπου ο νέος και η νέα αρχίζουν να συνειδητοποιούν και να καθορίζουν τις σεξουαλικές διαθέσεις τους και να προσανατολίζουν την πορεία τους. Τι συμβαίνει στην περίπτωση της ομοφυλοφιλίας; Πώς νιώθει ο έφηβος την κλίση του αυτήν και πώς αισθάνεται στο πλαίσιο της οικογένειας και του στενού κοινωνικού περίγυρου;

Η οικογένεια φαίνεται να είναι ο πρώτος ουσιαστικός σταθμός στη ζωή του ομοφυλόφιλου εφήβου, όπου αρχίζει να εκφράζει τις τάσεις του, αλλά και να συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο την ομοφυλοφιλική του έλξη και συμπεριφορά.

Τα 17 με 18 χρόνια της ζωής του δείχνουν τη σεξουαλική του αναζήτηση, έτσι ώστε να θεωρούμε, γενικά στην ανθρώπινη σεξουαλικότητα, την περίοδο αυτήν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής του. Και για τα δύο φύλα η ηλικία αυτή καθορίζει τις σεξουαλικές αντιθέσεις και προσανατολίζει σχεδόν καθοριστικά τη σεξουαλική πορεία τους.

Μέσα στην οικογένεια αντιλαμβάνεται ο έφηβος τη νοοτροπία και αντίληψη των γονιών του, ενώ δέχεται θετικές, αλλά και αρνητικές επιδράσεις για τη σεξουαλικότητά του. Ήδη από τα 17 χρόνια η σεξουαλική αγωγή έχει ‘δώσει’ τις κατευθύνσεις και ανοίγει την πόρτα στην ηδονική αναζήτηση, αλλά και στην ανάγκη κάποιας πρώτης σχέσης, η οποία από την ονειροπόληση και εξιδανίκευση στην εφηβεία, θα περάσει συνειδητά στην ‘πρώτη φορά’ της σεξουαλικής επαφής και αφύπνισης.

Τι γίνεται όμως με το αγόρι που δεν ακολουθεί τις ετεροφυλοφιλικές και κοινωνικά παραδεκτές σεξουαλικές αναζητήσεις;

Πόσο ο ίδιος ο νέος, νιώθοντας την ομοφυλοφιλική κλίση του, τολμάει να το πει στους δικούς του, αλλά και πόσο ο ίδιος περνάει από διάφορα συναισθήματα φόβου, αμηχανίας, για να πει συνειδητά, κατ’ αρχάς στον εαυτό του και ύστερα στο περιβάλλον του, ‘είμαι ομοφυλόφιλος’;

Σίγουρα μια τέτοια διαπίστωση έρχεται μέσα στην οικογένεια σαν ‘βόμβα που σκάει’, με πρώτο αποδέκτη, συνήθως, τη μητέρα. Μια μητέρα, που αισθάνεται ένοχη, βάσει της ψυχαναλυτικής θεωρίας, για την ομοφυλοφιλική έκφραση του γιου της.

Μια μητέρα που δεσμευτικά και ασφυκτικά είναι πάνω στο παιδί της, αδυνατώντας να καταλάβει την ανάγκη του γιου της να ελευθερωθεί και να ωριμάσει. ‘Ενοχος όμως φαίνεται να είναι και ο πατέρας, ο οποίος από παθητικός, ανύπαρκτος, εχθρικός και απόμακρος, φαίνεται να είναι απών στις μεγάλες και καθοριστικές ψυχολογικές και σωματικές μεταβολές του παιδιού του. Φαίνεται να πέφτει από τα σύννεφα όταν μαθαίνει ή βλέπει το παιδί του να μην του βγαίνει ‘άνδρας’.

Οι πρώτες εικόνες της ομοφυλοφιλίας δημιουργούν μεγάλη αναστάτωση μέσα στην οικογένεια και δυστυχώς οι κινήσεις των μελών της (γονείς αλλά και αδέλφια) οδηγούν τα πράγματα σε χειρότερο δρόμο απ’ αυτόν που πρέπει να ακολουθήσουν για να αντιμετωπίσουν το στόχο τους, δηλαδή την ομοφυλοφιλία του γιου τους.

Και εύλογα τίθενται οι ερωτήσεις: ‘Μπορούμε να βοηθήσουμε τον ομοφυλόφιλο γιο μας;’, ‘Τι θα έπρεπε να κάνουμε γι’ αυτό; Πρέπει να τον κάνουμε να αλλάξει, μήπως πρέπει να τον πάμε σε γιατρό, και τι γιατρό;’

Και τι να πει κανείς εδώ; Τι να πει στους γονείς αυτούς που κάνουν σωρεία λαθών στη συμπεριφορά τους κάτω από τον πανικό, το θυμό, την απογοήτευση αλλά και τη συνεχή αγωνία; Το δράμα και οι υστερίες έχουν ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται συγκρούσεις και μεγάλες εντάσεις, ενώ το πρόβλημα αυτό πολλές φορές καταλύει την οικογένεια.

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι γονείς αρπάζονται μεταξύ τους με αλληλοκατηγορίες και απειλές, προσπαθώντας να φορτώσουν το φταίξιμο, αλλά και την ‘ανωμαλία του γιου’ ο ένας στον άλλο. Αφήστε που δίνουν ρόλο ευθύνης σε άλλο αδελφό που είναι ‘υγιής’, δηλαδή ετεροφυλόφιλος και μάλιστα ‘πολύ άνδρας’, να καταφέρει να αλλάξει τον άρρωστο, τον ανώμαλο, ομοφυλόφιλο αδελφό, ‘πάσει θυσία’ να τον φέρει στον ίσιο δρόμο.

Και φυσικά, υπάρχει και το κοινωνικό κόστος. ‘Η κοινωνία. Το όνομά μας; Τι θα πούμε έξω, στην κοινωνία; Πώς θα μας αντιμετωπίσουν όλοι αυτοί οι ‘ηθικοί’ οι ‘σωστοί’, οι υγιείς ετεροφυλόφιλοι’, όταν μάθουν ότι έχουμε γιο ομοφυλόφιλο;’.

Αρχίζουν λοιπόν οι ενέργειες για τη σωτηρία και θεραπεία του ‘άρρωστου ομοφυλόφιλου’. Γιατροί που τάζουν και υπόσχονται πλήρη αποκατάσταση, ορμόνες που φταίνε, εξετάσεις που γίνονται για να ανακαλυφθεί το παθολογικό αίτιο.

Τον σέρνουν από γιατρό σε γιατρό και ίσως από μάγο …σε μέντιουμ. Από προσωπικές μου εμπειρίες, έχω δει ‘δύστυχους’ γονείς, γεμάτους απελπισία και απογοήτευση για το κακό που τους βρήκε. Οσο για τον ίδιο τον ομοφυλόφιλο, έρχεται συνοδεία και είναι έκδηλα η αμηχανία, ο φόβος, ο θυμός, αλλά και η άρνηση να δεχθεί θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Δεν είναι λίγες οι φορές που τον φέρνει η μητέρα κρυφά από τον πατέρα, γιατί ‘εάν το μάθει εκείνος, θα τον σκοτώσει…’.

Και βέβαια, αυτοί οι γονείς δεν αφήνουν κανένα περιθώριο να ακουστεί η γνώμη του παιδιού τους, ούτε δέχονται να ακούσουν τη γνώμη του ειδικού γιατρού… Το τελεσίγραφο είναι στα χείλη τους: ‘Γιατρέ, κάν’ τον καλά…’. Μια φορά, φίλοι αναγνώστες, κάποιος πατέρας ομοφυλόφιλου γιου μού είπε: ‘Εάν δεν τον αλλάξεις, θα τον βάλω μέσα στο αυτοκίνητο και μαζί θα πέσουμε από τον γκρεμό…’.

Ναι, είναι αλήθεια ότι η οικογένεια δέχεται μεγάλη φόρτιση και δοκιμασία βλέποντας το γιο να μην εξελίσσεται σε ετεροφυλόφιλο άτομο, πιστεύοντας ότι ακολουθεί μια λαθεμένη πορεία, η οποία δεν θα του επιτρέψει να εκπληρώσει το βιολογικό, αλλά και κοινωνικό του ρόλο μέσα σε μια σχέση γάμου και φυσικά να γίνει πατέρας και παππούς.

Γιατί όμως οι γονείς δεν προσπαθούν να βοηθήσουν σωστά το παιδί τους, αποφεύγοντας καταστάσεις που ισοπεδώνουν την προσωπικότητά του, κάνοντάς το περισσότερο …ομοφυλόφιλο, από αντίδραση, απ’ ό,τι ήταν; Γιατί οι γονείς δεν δίνουν στο γιο τους το δικαίωμα να πει την άποψή του και να εκφράσει το πιστεύω του, όπως εκείνος τα εννοεί και τα ορίζει; Γιατί τελικά δεν τον ρωτούν ξεκάθαρα εάν θέλει να είναι ομοφυλόφιλος ή όχι και να τον παροτρύνουν να πάει σε κάποιον ειδικό, εφόσον εκείνος το επιθυμεί;

Το πρώτο πράγμα που οι γονείς οφείλουν να ξέρουν, είναι αν ο γιος τους θέλει τη βοήθεια του ειδικού και οι ίδιοι να σεβαστούν τη σεξουαλική του σύγχυση και να του δείξουν ότι θα τον βοηθήσουν μέσα από τα δικά του ‘θέλω’.

Είναι αναγκαίο να τονίσω ότι η κακή και αυταρχική γονεϊκή στάση φέρνει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα, οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο τις σχέσεις γιου και γονιών. Ο ίδιος αναγκάζεται, κάτω από τις τρομακτικές πιέσεις που δέχεται και τους απαράδεκτους εκβιασμούς, με συμπεριφορές αρρωστημένες (τον κλειδώνουν μέσα, ελέγχουν τους φίλους του, δεν του δίνουν χρήματα, απειλούν να τον διώξουν από το σπίτι), να πει ψέματα, ότι άλλαξε, έγινε ετεροφυλόφιλος, ενώ, για να τους πείσει, φέρνει και κορίτσια στο σπίτι, λέγοντας ότι κάποια είναι η κοπελιά του, ενισχύοντας το ηθικό τού τραυματισμένου ψυχολογικά πατέρα και της απελπισμένης μητέρας….

‘Ομως, πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα εάν οι γονείς έδειχναν κατανόηση και αποδοχή (όσο πράγματι δύσκολο και σκληρό κι αν είναι) στην ομοφυλοφιλία του γιου τους που δεν αλλάζει, εφόσον ο ίδιος είναι απολύτως συνειδητοποιημένος και θέλει να είναι ομοφυλόφιλος.

Οποιαδήποτε ιατρική βοήθεια είναι μάταιη και υποσχέσεις από δήθεν ειδικούς ότι μπορούν να τον αλλάξουν, αποσκοπούν σε οικονομικά οφέλη, ποντάροντας στη γονεϊκή απελπισία και αφέλεια.

Και όσο οι γονείς δεν μπορούν να χωνέψουν την ομοφυλοφιλία του γιου τους τόσο στην ουσία δημιουργούν ψυχολογικά προβλήματα στον ίδιον, αλλά και στους εαυτούς τους. Και τελικά, χάνουν το παιδί τους…