* O Αγαπητός Ξάνθης είναι αρχιτέκτονας.

Γιατί η ποίηση μπορεί να δώσει ζωή…μια ομιλία της διακεκριμένης φιλολόγου Στέλλας Βουτσά για τους Φερνάντο Πεσσόα και Κωνσταντίνο Καβάφη.

Στις 27 Φεβ. στο φιλόξενο «Νεστορίδειο» διεξήχθη μια ουσιαστική παρουσία των έργων των διακριμένων ποιητών των, Φερνάντο Πεσσόα και του Κωνσταντίνου Καβάφη από τη φιλόλογο Στέλλα Βουτσά στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του STUDIUM GENERALE 2016 της RICHeS.

Ήταν μια μαγευτική βραδιά, μιας και η ποίηση μπορεί να σε ταξιδέψει στα έγκατα της ψυχής χωρίς να αισθανθείς τη σωματική κόπωση.

Η συγκριτική διάσταση που απέδωσε μεταξύ των δύο ανδρών η κ. Βουτσά ήταν πραγματικά ένα αρμονικό παίγνιο λόγου και παραστάσεων. Δύσκολα μπορούσες να ξεφύγεις από αυτό και η προσήλωση του κοινού μέχρι και την τελευταία στιγμή αποδείκνυαν τη ζωτικότητα του περιεχόμενου.

Ο Πεσσόα ανακάλυψε τρείς προσωπικότητες διαφορετικής δομής όπου τους απέδωσε ξεχωριστά ΕΤΕΡΩΝΥΝΑ (και όχι ψευδώνυμα) . Η πρώτη ο Alberto Caeiro, ο δάσκαλος, ο ρεαλιστής που πιστεύει στη ζωή και την αίσθηση και όχι στην αρρωστημένη σκέψη, η δεύτερη προσωπικότητα είναι ο Ricardo Reis, δάσκαλος μουσικής και ωδών, κλασικιστής, επικούρειος και στωικός και η τρίτη, ο Alvaro de Campos, όπου παρουσιάζεται ως ναυπηγός μηχανικός, φουτουριστής, ο οποίος πιστεύει στη δύναμη της τεχνολογίας. Είναι πραγματικά μια ψυχική ακροβασία σκέψης η εναλλαγή του ίδιου ατόμου με τις δικές ετερώνυμες φιγούρες σε μια αυτοδιάθεση «υστερικό-νευρασθενικό» μοντέλου.

Περνάει ο Πεσσόα από την πολλαπλότητα της υπόστασης και την αδυναμία εξεύρεσης του εαυτό του στην υποκριτική του ποιητή που συνοδεύεται με πόνο. Στο δυισμό της οντότητας, που διαφορετικά εμφανιζόμαστε στη καθημερινότητα και αλλιώς σκεπτόμαστε ότι θα μπορούσαμε να είμαστε. Ανατρέχει στις δύο ζωές στην ονειρεμένη και στην πεζή η οποία είναι κλειστή μέσα σ΄ ένα κασόνι.

Αναφέρει:

«Ο καθένας μας είναι πολλοί. Εγώ είμαι αυτός που νομίζω πως είμαι. Άλλοι με βλέπουν αλλιώς, Και πάλι λάθος κάνουν».

Για το Καβάφη δεν μπορώ να αναφέρω τίποτα παρά ότι είναι ο ποιητής της «Ιθάκης», της ζωής που ταξιδεύει για τον τελικό στόχο, τον επιθυμητό προορισμό με τα χίλια εμπόδια από τους «Κύκλωπες και τους Λαιστρυγόνες» και που ακόμη αν δεν φτάσει κανείς στο τελικό λιμάνι, να ξέρει ότι:

«η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν».

Όπως αναφέρθηκε με έμφαση από την ομιλήτρια η ζωή είναι ένα όνειρο. Και γιατί τότε πεθαίνουμε ερωτάται κανείς. Και η απάντηση είναι τόσο απλή και σύντομη: είναι γιατί δεν ονειρευόμαστε αρκετά.

Σ’ αυτό το μυστηριώδη δρόμο του ονείρου, ξεναγηθήκαμε έστω και για δύο ώρες μέσα από τα καταγάλανα νερά της Μεσογείου, της περιοχής που ευωδιάζει πολιτισμό και σύμφωνα με το Πεσσόα πολυμορφική ταυτότητα.

Αναφέρει ο γεωγράφος-ιστορικός : ΦΕΡΝΑΝΤ ΜΠΡΩΝΤΕΛ «Το ταξίδι στη Μεσόγειο είναι μια συνάντηση με πράγματα πολύ παλιά, που είναι όμως ακόμη ζωντανά και συνυπάρχουν με το υπερ-μοντέρνο, μια διείσδυση στον αρχαϊσμό των νησιωτικών κόσμων, το ξάφνισμα μπροστά στην εξαιρετική νεότητα πόλεων πολύ παλιών που παραμένουν ανοιχτές σ’ όλους τους ανέμους του πολιτισμού και του κέρδους και που εδώ και αιώνες ελέγχουν και απομυζούν τη θάλασσα».

Σ’ αυτόν τον ονειρεμένο χώρο η κ. Βουτσά μας περπάτησε και μας απέδειξε ότι μέσα από την ποίηση μπορούμε να βρούμε τη λύτρωση και τη στροφή προς την αισθητική.

Δεν μπορούμε να είμαστε στείροι από αισθητική, το θεμέλιο της ομορφιάς στο μονοπάτι της ενθάρρυνσης νέων ιδανικών, αξιών και ισχυρισμών μακριά από την αφυδατωμένη μονο-ανάπτυξη. Η νέα αισθητική ξυπνάει το άτομο από το λήθαργο της μηχανικής στάση στη δημιουργία, στην αποκλίνουσα σκέψη, στη συνεργασία μέσα από την πολυλογική-πολυδρομική σκέψη.

Όσο για την προτροπή της εισηγήτριας για την υπηρέτηση καθηγητών σε σχολειά μικρών νησιών όπως η Τήλος, δείχνει την πατριωτικής διάσταση μέσα από την εκπαιδευτικής δεινότητα…με ποιητική αδεία.