Με το σημερινό αφιέρωμα θα τελειώσουμε την αναφορά στα μέσα συγκοινωνίας, τότε που η μετακίνηση δεν διακρινόταν από βιασύνη και άγχος να φτάσει κανείς στον προορισμό του το δυνατόν γρηγορώτερα.

Ο ατμοτροχιόδρομος, γνωστός σαν Κωλοσούρτης, εμφανίστηκε το 1887. Η αφετηρία του ήταν στην Ακαδημία και διέσχιζε την οδό Πανεπιστημίου, τη λεωφόρο Αμαλίας, την τότε οδό Φαλήρου, τη σημερινή οδό Θησέως στην Καλλιθέα, έφτανε στις Τζιτζιφιές και κατέληγε στο Παλαιό ( λιμάνι Ξηροτάγαρου) και Νέο Φάληρο.

Διέθετε πέντε ως επτά ελαφρά βαγόνια και δημιουργούσε την εντύπωση ότι σερνόταν – εξ ου και το παρατσούκλι του. Ήταν τόσο αργός, που πολλές φορές οι επιβάτες κατέβαιναν για να τον σπρώξουν στις ανηφόρες.

Καταργήθηκε το 1909, ενώ ήδη από την προηγούμενη χρονιά έκαναν την εμφάνισή τους τα ηλεκτροκίνητα τραμ, που έκαναν την συγκοινωνία άνετη και γρήγορη. Μέχρι το 1939 τα τραμ ήταν αγγλικού τύπου, πράσινου χρώματος και είχαν ξύλινες εσωτερικές επενδύσεις.

Το 1940 είχαν σειρά τα πιο εξελιγμένα κίτρινα τραμ, που άρχισαν να αποσύρονται μετά το 1953 για να δώσουν τη σκυτάλη στα τρόλεϋ.

Η ατμήλατη σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών-Πειραιώς (σημερινός Ηλεκτρικός) κατασκευάστηκε ανάμεσα στα 1867-69 και το 1895 επεκτάθηκε υπόγεια ως την Ομόνοια( στην συμβολή οδών Αθηνάς και Λυκούργου). Το 1904 έγινε ηλεκτροκίνητη και το 1928 ξεκίνησαν οι εργασίες για τη γραμμή Ομόνοιας-Βικτώριας, που ολοκληρώθηκε-λόγω του πολέμου- το 1948.

Το 1882 υπογράφηκε σύμβαση με την Εταιρία Μεταλλουργείων Λαυρίου για την κατασκευή και εκμετάλλευση ατμήλατου σιδηροδρόμου που θα συνέδεε την Αθήνα με το Λαύριο, αλλά και με την Κηφισιά-το γνωστό Θηρίο( επειδή έμοιαζε το Θηρίο του Καραγκιόζη) που έκανε τους επιβάτες μαύρους από την κάπνα.
Ο σιδηρόδρομος μπήκε στην κυκλοφορία το 1885 με αφετηρία τον σταθμό Αττικής, για να μεταφερθεί τέσσερα χρόνια αργότερα ( η αφετηρία) στην πλατεία Λαυρίου. Όταν έφτανε στο τέρμα της οδού Πατησίων- εξοχή τότε- ο φύλακας του σταθμού τοποθετούσε μια αλυσίδα, που έδωσε το όνομά της στην περιοχή. Το Θηρίο λειτούργησε μέχρι το 1938.

Το πρώτο λεωφορείο που έκανε την εμφάνισή του το 1886 ήταν ατμήλατο, είχε 14 θέσεις και μεταλλικούς τροχούς. Στόχος να εκτελεί το δρομολόγιο Αθήνα-Θήβα- Λειβαδιά. Λόγω του μεγέθους του ονομάστηκε Μεγαθήριο.

Υπήρξαν, όμως, πολλές αντιδράσεις των Θηβαίων αμαξάδων, των πεταλωτών και άλλων επαγγελματιών, οι οποίοι στο δεύτερο μόλις δρομολόγιο, το σταμάτησαν και απαίτησαν από τον οδηγό να επιστρέψει στην Αθήνα. Εκείνος συνέχισε για τη Λειβαδιά, αλλά βρήκε μπροστά του ογκόλιθους που έκλειναν το δρόμο(τους είχαν βάλει οι Θηβαίοι) με αποτέλεσμα να ανατραπεί.

Οι πιέσεις για την απόσυρσή του συνεχίστηκαν με διαβήματα στην κυβέρνηση. Το τέλος, το έδωσε μια πυρκαγιά που προκλήθηκε από την καμινάδα του και το κατέστρεψε τελείως.

Τα αστικά λεωφορεία εμφανίστηκαν το 1913 (ατμοκίνητα και βενζινοκίνητα), ενώ μετά το 1922 αυξήθηκαν αρκετά, ώστε να ενώνουν το κέντρο με τους νέους συνοικισμούς. Ο αγγλικός όμιλος POWER AND TRACTION υπέγραψε συμβόλαιο με την κυβέρνηση το 1925 για παροχή ηλεκτρισμού και μεταφορών. Τότε δημιουργήθηκε η Ηλεκτρική Εταιρία Μεταφορών.

Το 1940 όλα τα λεωφορεία επιτάχτηκαν και τα περισσότερα καταστράφηκαν. Στην Κατοχή κυκλοφορούσαν τα περίφημα γκαζοζέν- άθλια, εξαιρετικά θορυβώδη που σχεδόν ποτέ δεν έφταναν στον προορισμό τους, λόγω βλάβης.

Δήμητρα Παναστασοπούλου