Κωστής Α. Μακρής  

Η παράσταση που είδα στις 7 Δεκεμβρίου στο Θέατρο Πόρτα

Έχω διαβάσει δύο φορές το μυθιστόρημα «Ο μετρ και η Μαργαρίτα» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ (Μιχαήλ Αφανάσιεβιτς Μπουλγκάκοφ, Ρώσος συγγραφέας. Γεννήθηκε στο Κίεβο στις 15 Μαΐου του 1891 και πέθανε στις 10 Μαρτίου του 1940 στη Μόσχα).
Μου ήταν επομένως αρκετά οικείο το θέμα της παράστασης που επρόκειτο να δω καθώς και ο τόπος και ο χρόνος: Σοβιετική Ένωση στα χρόνια της παντοδυναμίας του Στάλιν.
Αυτό που θαύμασα για μια ακόμα φορά στον Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ ―μέσα από την παράσταση― ήταν η ικανότητά του να μετατρέπει την «ανυποταξία» απέναντι στον αυταρχισμό σε κάτι τόσο φυσιολογικό που να μοιάζει η υποταγή με εθελοντικό βούλιαγμα του κεφαλιού σε βρομόνερα χωρίς μάσκα και αναπνευστήρα.

Αυτό ακριβώς το βούλιαγμα στα βρομόνερα της πολλαπλής καταπίεσης των ελευθεριών κατάφερε να καταδείξει η παράσταση μέσα από ένα χορευτικό σύνολο στο οποίο η αδιαφορία, ο ζόφος, η υποταγή, ο φόβος, η ματαιοδοξία, η ασφυξία και η αδυναμία εξόδου είναι οι κορυφαίοι του χορού.

Μερικές φορές οι άνθρωποι μεταξύ μας κουβεντιάζουμε για τα μεγάλα ζητήματα του καιρού μας με έναν τρόπο που με κάνει να νομίζω ότι τίποτα δεν θυμόμαστε από την ιστορία της ανθρωπότητας.

Ταυτόχρονα, δικαιολογώ την κατά κάποιον τρόπο λοβοτόμηση πολλών, αποδίδοντάς τη στην αδυναμία τους να κοιτάξουν πέρα από τη συναχωμένη μύτη τους.
Το ξέρω αυτό το συναίσθημα επειδή πριν από λίγο έκοψα ελαφρά το δάχτυλό μου (τον δείκτη του δεξιού χεριού) κι αυτό με δυσκολεύει κάπως στην πληκτρολόγηση και με κάνει να το σκέφτομαι περισσότερο από τα θύματα του πολέμου στη Συρία. Τόσο με δυσκολεύει που ενέδωσα στον πειρασμό να χώσω αυτόν τον ασήμαντο τραυματισμό μου μέσα στο κείμενο αυτό που γράφω είναι για να πω πόσο μου άρεσε μια παράσταση ενάντια στην υποταγή και στην αδιαφορία και πόσο κατάφερε να με απογειώσει σε επίπεδα νοητής ελευθερίας και ανυπακοής ακόμα και στον πόνο που ενδεχομένως να συνεπάγεται για τους οικείους κάποιου «ανυπότακτου» η αναζήτηση της ελευθερίας του με οποιοδήποτε τίμημα.
Ακούγεται λίγο παράξενο να επιλέγει τον θάνατο κάποιος επειδή δεν του δίνεται η ελευθερία να εκφραστεί καλλιτεχνικά και όπως εκείνος θέλει με ένα θεατρικό έργο. Φαίνεται ακόμα πιο παράξενη η επιλογή του θανάτου από κάποιον που το μόνο που του ζητάνε είναι να αλλάξει μερικές λέξεις από το έργο του.

Και εδώ θυμάμαι το ελληνικό εθνικό σύνθημα «Ελευθερία ή Θάνατος» που έχει να κάνει με μια, κατά πολλούς, άλλη μορφή ελευθερίας από την ελευθερία στην καλλιτεχνική έκφραση.
Αλλά…

Το «Ελευθερία ή Θάνατος» ορίζει πραγματικά το ποια είναι η Ελευθερία; Και μήπως ορίζει και το τι είναι Θάνατος;

Για μένα, όχι. Υπάρχουν πολλών ειδών σκλαβιές και άλλες τόσες ελευθερίες. Και υπάρχουν πολλών ειδών θάνατοι πριν από την πλήρη απουσία της ζωής μας. Και υπάρχουν επίσης πολλών ειδών πόνοι ―μικροί ή μεγάλοι― που να λειτουργούν σαν άλλοθι για τις κάθε είδους υποταγές μας.

Απάντηση οριστική δεν έχω για τα ζητήματα αυτά.

Το μόνο που μπορώ να πω για το θέμα, είναι ένα βαθύ «Αχ!».

Που γεννήθηκε ξανά μέσα μου μόλις τελείωσε η παράσταση που είδα.

Μαζί μ’ ένα δάκρυ για τον (κάθε) καλλιτέχνη (αλλά και κάθε άνθρωπο) που «αφ’ υψηλά έπεσε και απέθανεν ελεύθερος».

Η παράσταση «Μαύρο Χιόνι, το Ημερολόγιο ενός Μακαρίτη» που είδαμε στο θέατρο Πόρτα ήταν ένα εξαιρετικό συλλογικό δημιούργημα και ένα μάθημα ανυπακοής στο οποίο όλοι οι συντελεστές υπάκουσαν στο ζητούμενο της αρμονικής συνεργασίας και απέδειξαν την επάρκειά τους σε πολύ υψηλό βαθμό συγκίνησης.

Τους ευχαριστώ όλες και όλους.

4 Δεκεμβρίου 2016

Υ.Γ. Παραθέτω εδώ την ταυτότητα της παράστασης αποφεύγοντας συνειδητά να αναφερθώ σε κάποια ονόματα μέσα στο κείμενό μου επειδή ήταν τόσο άρτιο αυτό που είδα που δεν θέλω να φανεί ότι νομίζω πως οφειλόταν σε κάποιους περισσότερο ή λιγότερο.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr

Κερδίστε προσκλήσεις 

Πληροφορίες: 

Τι:
Μαύρο Χιόνι, το ημερολόγιο ενός μακαρίτη
Πού:
ΠΟΡΤΑ,
Λεωφόρος Μεσογείων 59, Αμπελόκηποι ,
Τηλ.: 210-7711333
Συγγραφέας:
Μιχαήλ Μπουλγκάκωφ
Σκηνοθέτης:
Κώστας Φιλίππογλου
Ηθοποιοί:
Εύα Αγγελοπούλου, Γιάννη Γιαννούλη, Τάσο Δημητρόπουλο, Δημήτρη Δρόσο, Εύα Οικονόμου Βαμβακά, Γιάννη Στεφόπουλο και Κώστα Φιλίππογλου
Συντελεστές:
Διασκευή: Δήμητρα Κονδυλάκη, Κώστας Φιλίππογλου Σκηνικά: Όλγα Μπρούμα Κοστούμια: Μαργαρίτα Δοσούλα, Συνεργάτης σκηνογράφος: Μιχαήλα Πλιαπλιά, Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης, Μουσική: Lost Bodies, Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώτα Σερεμέτη, Β’ Βοηθός σκηνοθέτη: Σίλια Κόη Φωτογραφίες-Promo video: Όλγα Μπρούμα (art direction) – Βαγγέλης Πουλής (κάμερα) Παραγωγή: GoodHeart Productions
Πότε:
Από 6 Δεκεμβρίου 2016
Τι ώρα:
Δευτέρα και Τρίτη: 21:15 Τετάρτη (λαϊκή απογευματινή): 20:00 Κυριακή: 18:30 24/12 και 31/1 το θέατρο αργεί
Διάλειμμα:
Όχι
Εισιτήρια:
Κανονικό 15€ Φοιτητικό, ΑΜΕΑ, άνω των 65, ομαδικό (άνω των 10 ατόμων) 10€ Λαϊκή απογευματινή 10€ Ανέργων 8€