Πάνος Μπιτσαξής

• Η ιστορία επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά ως τραγωδία και τη δεύτερη ως φάρσα, είχε κάποτε διακηρύξει ο Καρλ Μαρξ. Ποτέ δε συμφώνησα με τη συγκεκριμένη ρήση. Αντίθετα με εκφράζει η ακριβώς αντίθετη προσέγγιση του Μαρκ Τουαίν. Η ιστορία επαναλαμβάνεται αυτούσια όσο δε μεταβάλλεται η ανθρώπινη φύση. Το διδάσκει άλλωστε η Φυσική στην παραδοσιακή τουλάχιστον μορφή της. Όταν υπάρχουν οι ίδιες αιτίες παράγεται το ίδιο αποτέλεσμα. «Ο ορισμός της παράνοιας είναι να κάνεις το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά περιμένοντας διαφορετικό αποτέλεσμα» φέρεται να έχει πει ο Αϊνστάιν.

• Το 1909 απέχει παραπάνω από έναν αιώνα. Η βιωματική μνήμη από την παράδοση της ιστοριογραφίας και την προφορική παρακαταθήκη, που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, έχει εξαχνωθεί. Διασώζονται ίχνη. Ποιός θυμάται, εκτός από τους ειδικούς ιστορικούς, ότι μετά τον καταστροφικό πόλεμο του 1897, που ήρθε και συμπλήρωσε το «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν», η Ελλάδα τελούσε συνεχώς υπό το καθεστώς του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, οι κυβερνήσεις, σε συνθήκες ακραίας πολιτικής ρευστότητας, διαδέχονταν η μία την άλλη, αδύναμες, φαύλες, με σκιώδη και όχι πραγματική εξουσία για δώδεκα ολόκληρα χρόνια, μέχρι να αναλάβει τα ηνία ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Σας θυμίζει τίποτα;

• Στις 18 Φεβρουαρίου του 1909 σύσσωμη η αστική τάξη των Αθηνών κατέβηκε σε απόγνωση στους δρόμους σε μια ιστορική κινητοποίηση κατά την οποία ασκήθηκε υπέρμετρη αστυνομική βία. Η βία συντάραξε το καθεστώς λίγο πριν το Κίνημα στο Γουδί. Στους δρόμους δεν είχαν κατέβει άκληροι, φτωχοί και προλετάριοι, αλλά ο «κοινωνικός ανθός» της εποχής. Έμποροι, ελεύθεροι επαγγελματίες και επιχειρηματίες. Διαμαρτυρόμενοι για την τύχη τους, την τύχη της χώρας και παραδόξως σε μια άτυπη συμμαχία για την τύχη των εργαζομένων στις επιχειρήσεις τους. Από το συλλογικό έργο «1909. Το Κίνημα στο Γουδί» που διένειμαν «ΤΑ ΝΕΑ» το προηγούμενο Σάββατο και ειδικότερα από τη μελέτη του Σπυρίδωνος Πλουμίδη, λέκτορα του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, υπό τον τίτλο, «Το Κίνημα του 1909: Συλλογικά υποκείμενα και γεγονότα», αντλώ και αντιγράφω το συγκλονιστικό υπόμνημα των αστών. Το υπόμνημα που υπέβαλαν στον Βασιλέα Γεώργιο, που έτρεμε μη χάσει από τους αστούς το θρόνο του. Υπογραφόταν από τη Διοικητική Επιτροπή του «Συνδέσμου των εν Αθήναις Συντεχνιών». Το αντιγράφω αυτούσιο χωρίς σχόλια.

• «Ο λαός των συντεχνιών της πόλεως Αθηνών, προ πολλού αισθανόμενος τον σκληρόν όνυχα υπερμέτρου φορολογίας, ανηλεώς σχίζοντα τας σάρκας του, και χειροτερεύοντα την νοσηράν κατάστασιν, εν ή ένεκα και άλλων αφορμών διατελεί, ανέμενε εν υπομονή καλλιτέρας ημέρας, αίτινες όμως δυστυχώς δεν ανέτειλον. Το κακόν ου μόνον εξακολουθεί αλλά και δεινούται, της εργασίας καθισταμένης ολιγώτερον πάντοτε προσοδοφόρου, ένεκα της παρακμής της καθόλου της χώρας παραγωγής, εξ ης και αι επαγγελματικαί τάξεις αντλούσι την ιδίαν αυτών πρόσοδον. Αλλ’ ήλθεν εποχή, ότε τα πράγματα ουσιωδώς υπό φορολογικήν έποψιν μετεβλήθησαν και δη μεταβολήν απότομον. Ο προϋπολογισμός του Κράτους από 40 εκατομμύρια δραχμών εν έτει 1880 ανεβιβάσθη εις 60 εκατομμύρια εν έτει 1885, εις 80 εκατομμύρια εν έτει 1887, εις 100 εκατομμύρια εν έτει 1894, ίνα σήμερον υπερβή τα 130. […] οι πτωχοί καθίστανται οσημέραι πτωχότεροι, οι δε πλούσιοι πλουσιώτεροι, εμορφώθη δε νέον είδος πλουτοκρατίας ασυδότου και την εξακολούθησιν της ασυδοσίας της παντί σθένει επιδιωκούσης […]

Η εξόγκωσις του προϋπολογισμού δεν ανταποκρίνεται εις πραγματικάς ανάγκας του Κράτους ούσα απλώς απόρροια της κακοδιοικήσεώς του. Τα κόμματα, προσωπικά όντα, υπερθεματίζουν χάριν ικανοποιήσεως προσώπων, εις δημιουργίαν θέσεων αργομίσθων, και επομένως εις την των φόρων αύξησιν. Ούτε θα παύση δε το κακόν τούτο ενόσω ριζικωτέρα δεν επέλθη πολιτική μεταβολή, με πρόγραμμα πολιτικών οικονομιών.[…] Ο λαός προ πολλού διηρέθη εις δύο διακεκριμένας τάξεις, αφ’ ενός αργομίσθους και θεσιθήρας και αφ’ ετέρου παραγωγούς, βαρύτατα φορολογουμένους. Αλλ’ ήδη οι δεύτεροι δεν αντέχουσι πλέον προς διατροφήν των πρώτων΄ τόσον υπεράριθμοι κατέστησαν ούτοι. Και η μεν πολιτική ολιγαρχία, μετά της συμμαχούσης αυτή πλουτοκρατίας, εξακολουθεί τον δρόμον της, ενασμενίζουσα εις κατάστασιν εξυπηρετούσα τους ιδιοτελείς σκοπούς της[…] Πληρώνομεν φόρους και δεν προστατευόμεθα, ουδέ δυνάμεθα να εύρωμεν το δίκαιον ημών, άνευ παρεμβάσεως του ισχυρού της ημέρας.

Τι πλέον μένει να πράξωμεν, ή να διακηρύξωμεν την στερράν απόφασιν, ην έχομεν ν’ αμυνθώμεν υπέρ της ίδιας ημών υπάρξεως;»

• Σας θυμίζει τίποτα; Μήπως τελικά η ιστορία επαναλαμβάνεται ή είχε δίκιο ο Μάρξ;

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr