Κωστής Α. Μακρής 

Καντίντ ή η αισιοδοξία

Βασισμένη στο σατιρικό μυθιστόρημα του Βολταίρου σε διασκευή-σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου.

Όταν άναψαν τα φώτα της σκηνής και εμφανίστηκαν οι ηθοποιοί με κοστούμια της Γαλλίας του (προεπαναστατικού) 18ου αιώνα, σ’ ένα σκηνικό που αν ήταν λίγο πιο λιτό θα νόμιζα ότι ετοιμάζομαι να δω μια από τις πρώτες πρόβες του έργου, προετοιμάστηκα για μια ―αν μη τι άλλο― ενδιαφέρουσα παράσταση.

Έχω διαβάσει από παλιά τον «Καντίντ» και στη μνήμη μου έχει καταγραφεί ως η ιστορία ενός Αγαθούλη (ίσως και Ευήθη/Χαζούλη/Απλοϊκού) που αφηγείται τις ερωτικές και άλλες περιπέτειές του σ’ ένα εφησυχασμένο και βολεμένο κοινό και λέει τις αλήθειες του μπολιασμένες με τις «αλήθειες» του Βολταίρου (κατά κόσμον: François-Marie Arouet, 21 Νοεμβρίου 1694 – 30 Μαΐου 1778).

Η θεατρικότητα του βολταιρικού Καντίντ δεν έχει τίποτα από Σαίξπηρ ή Μολιέρο και ουδεμία σχέση έχει με αρχαία τραγωδία ή κωμωδία.

Θυμίζει περισσότερο θεατροποιημένη διάλεξη ―με ισχυρή δόση φιλοσοφικών διαλόγων― περί του πώς η αισιοδοξία του Λάιμπνιτς (συμπυκνωμένη σε ρήσεις όπως «Ο κόσμος αυτός είναι ο καλύτερος δυνατός κόσμος» και «Ο Θεός επιλέγει σίγουρα πάντα το καλύτερο») σπάει τα μούτρα της όταν πέφτει πάνω στα βράχια της αμείλικτης πραγματικότητας και της λογικής (του Βολταίρου).

Αυτό το παιχνίδι με τις αντικρουόμενες θέσεις και απόψεις το έχει αξιοποιήσει στο έπακρο ο κύριος Θωμάς Μοσχόπουλος και μας ξεναγεί στην ―εκμαιευμένη από το βιβλίο του Βολταίρου― θεατρική του πράξη με τεχνάσματα σκηνικά που και χαρά προσφέρουν και το κείμενο υπηρετούν με καθαρότητα. Καταφέρνει έτσι να το περνάει στο κοινό σαν μοίρασμα εύγευστων εδεσμάτων και εκλεκτών ποτών σε μια δεξίωση στην οποία δεν είσαι απλώς θεατής αλλά εκλεκτός προσκεκλημένος και συνδαιτημόνας.

Αναφέρθηκα απ’ την αρχή στο λιτό σκηνικό.

Δεν είναι όμως αυτό το σκηνικό στο οποίο συμβαίνουν πράματα και θάματα αλλά ένα επί σκηνής «εγκιβωτισμένο» μικροσκηνικό εύρημα μέσα στο οποίο, και δια του οποίου, μεταμορφώνονται και εμπλουτίζονται οι αφηγήσεις ενώ οι διάλογοι και η δράση είναι με σαφήνεια αρθρωμένοι εντός και εκτός αυτού του σκηνικού.

Ακταίον

 Πλατ. Ελευθερίας, Ρόδος
Τηλ.:+30 2241029282

Οι ηθοποιοί με όχημα τη δική τους παρουσία, κίνηση, λόγο και κινητήρα τη δική μας φαντασία κι αποδοχή της θεατρικής σύμβασης, μας οδηγούν σε κόσμους μακρινούς, βίαιους, όμορφους, απαίσιους, άγριους, άδικους, ελκυστικούς, φριχτούς αλλά και ονειρικούς όπως το Ελντοράντο. Ταυτόχρονα μας επιβάλλουν συμμετοχή στον επί σκηνής φιλοσοφικό διάλογο χωρίς όμως να μας οδηγούν σε βεβιασμένα συμπεράσματα. Ο φιλελευθερισμός του Βολταίρου υπηρετείται άριστα με την ειρωνική αντιμετώπιση οποιασδήποτε «μοναδικής και αιώνιας αλήθειας».
Η σκηνική αφήγηση του Καντίντ είναι ενορχηστρωμένη άρτια και όλος (σχεδόν) ο θίασος αναλαμβάνει πολλαπλούς ρόλους τους οποίους διεκπεραιώνει με μαεστρία και μαστοριά (συνώνυμες οι λέξεις, αλλά όχι ταυτόσημες).

Ο «φιλοσοφικός» και ―υποδόρια― «διδακτικός» λόγος του Βολτέρου θα ήταν απίστευτα βαρετός ή και πληκτικός αν δεν υπήρχε το ευφυές όσο και χαριτωμένο πλέξιμό του με το θεατρικό παιχνίδι όπου όλος ο θίασος, με τη βαθιά και απέριττη σκηνοθετική καθοδήγηση του κ. Θωμά Μοσχόπουλου, τον μετατρέπει ―τον λόγο― σε θέαμα, ακρόαμα και αφορμή για στοχασμό και αναστοχασμό με χιούμορ, χάρη, ευρηματική κίνηση των σωμάτων και σωματοποίηση της κάθε φράσης.

Ευχαριστήθηκα την παράσταση, χάρηκα τον λόγο, γέλασα με το χιούμορ, απόλαυσα τις ερμηνείες, όλες τις ερμηνείες. Η διανομή ήταν πλήρως δικαιωμένη και παρ’ όλο που δεν συνηθίζω να καταγράφω ονόματα με σειρά «επιτυχίας», ειδικά σε πολυπρόσωπες παραστάσεις σαν αυτή, θα αναφέρω το όνομα του κυρίου Μιχάλη Συριόπουλου (ως “primus inter pares” στον απαιτητικό ρόλο του Καντίντ) όσο κι αν θεωρώ το θέατρο συλλογική πράξη και ομαδικό επίτευγμα.

Διέκρινα τον αφανή ―με την έννοια της άρνησης του εύκολου εντυπωσιασμού― μόχθο «σεναριογράφου/διασκευαστή», σκηνοθέτη, ηθοποιών και όλων των συντελεστών. Μουσική, φώτα, σκηνικά, κοστούμια, ακόμα και η ταξιθεσία, όλα είχαν φροντίδα και εμπνευσμένο σχεδιασμό.

Και όταν ήρθαν τα τελευταία λόγια του έργου: «Ωραία τα λέτε αλλά έχουμε και δουλίτσα: πρέπει να καλλιεργήσουμε τον κήπο μας», συγκινήθηκα πολύ.

Γιατί αυτά τα λόγια είχαν επαρκώς στηριχτεί πάνω σε όλη την παράσταση, είχαν πολυσήμαντα φορτωθεί και ο «κήπος» είχε πολύ μεγαλώσει μέσα μου και γύρω μου.

Τόσο μεγάλος είχε γίνει που μας χωρούσε όλους: ηθοποιούς, συντελεστές της παράστασης, κοινό και μαζί το καλό θέατρο Πόρτα, που ξέρει να προσφέρει θεατρική απόλαυση με βάθος και επάρκεια.

27 Δεκεμβρίου 2017

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
Καντίντ ή η Αισιοδοξία.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Διασκευή-Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος
Σκηνικά: Ευαγγελία Θεριανού
Κοστούμια: Κλαιρ Μπρέισγουελ
Φωτισμοί: Σοφία Αλεξιάδου
Επιμέλεια κίνησης: Σοφία Πάσχου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Παντελής Φλατσούσης
Βοηθός σκηνογράφου: Γεωργία Τσίπουρα
Β’ Βοηθός Σκηνοθέτη: Ρωμανός Μαρούδης
Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας

Συμπαραγωγή: ΠΟΡΤΑ & ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κοζάνης
Πρεμιέρα στην Κοζάνη: 27 Οκτωβρίου

Με τους: Μιχάλη Συριόπουλο, Ελένη Βλάχου, Ειρήνη Μπούνταλη, Ευσταθία Τσαπαρέλη, Μάνο Γαλανή, Παντελή Βασιλόπουλο, Φοίβο Συμεωνίδη, Βασίλη Κουλακιώτη, Δημήτρη Φουρλή

ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ
Παρασκευή και Σάββατο στις 21.15 και Κυριακή στις 18.30

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ
Κανονικό εισιτήριο: 15 ευρώ
Φοιτητικό, ΑΜΕΑ, άνω των 65, ομαδικό (άνω των 10 ατόμων): 12 ευρώ

Ανέργων 8 ευρώ