Κωστής Α. Μακρής  

Η Martine που έγινε Λιλίκα και οι «Ιστορίες με τη Λιλίκα»
Gilbert Delahaye, Εικονογράφηση: Marcel Marlier
Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Το βιβλίο που διάβασα

Μόλις πήρα στα χέρια μου το βιβλίο «Ιστορίες με τη Λιλίκα» και άρχισα να το ξεφυλλίζω, εντυπωσιάστηκα από τις εικόνες. Με γύρισαν πολλά χρόνια πίσω.

Δεν είχε τύχει να πέσει στα χέρια μου όσο ήμουν παιδί κάποια από τις ιστορίες της Martine που έγινε Λιλίκα, για το ελληνικό κοινό.

Θυμήθηκα όμως ένα διαφημιστικό φυλλάδιο/βιβλίο της TWA που είχε την ιστορία μιας οικογένειας που ταξιδεύει με αεροπλάνο της συγκεκριμένης εταιρίας. Το είχε φέρει στο σπίτι η μητέρα μου. Ζήλεψα, τότε, τα παιδιά που είχαν το προνόμιο να μπαίνουν σε αεροπλάνο και να ταξιδεύουν σε άγνωστα ―τότε― για μένα μέρη.

Διαβάζοντας τις «Ιστορίες με τη Λιλίκα», μπήκα σε μια ανάλογη ψυχολογική κατάσταση.

Ζήλεψα και ταυτόχρονα χάρηκα την προετοιμασία των νεαρών αναγνωστών και αναγνωστριών (κυρίως!) του δεύτερου μισού της δεκαετίας του 1950 (το πρώτο βιβλίο κυκλοφόρησε στο Βέλγιο το 1954) για έναν κόσμο με επάρκεια, πλούτο, σύγχρονες ανέσεις και ομορφιά.

Δέκα μόλις χρόνια μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Όσο κι αν ξύπνησε μέσα μου ο αντίλογος για τα πρότυπα των μελλοντικών «συζύγων και νοικοκυρών» που προβάλλει το βιβλίο, θυμήθηκα τη δική μου επιθυμία, από μια ηλικία και μετά, για «πλούσια και ελεύθερη ζωή».

Δεν ξέρω αν μαζί με πολλά άλλα βιβλία που θέλω να διαβάζουν τα μικρά παιδιά οφείλουν να είναι και οι «Ιστορίες με τη Λιλίκα».

Δεν είμαι σίγουρος αν η περιγραφή ενός τρόπου ζωής που προϋποθέτει σίγουρο και αρκετά υψηλό εισόδημα, η προβολή του τρόπου ζωής μερικών καλοζωισμένων και κατά πλειονότητα ξανθοκάστανων ή ξανθών και γαλανομάτικων πανέμορφων παιδιών ―κοριτσιών και αγοριών― και το πρότυπο μιας παλαιού τύπου «καθωσπρέπει» οικογένειας είναι αυτό που χρειάζονται σήμερα τα παιδιά.

Από την άλλη μεριά, φέρνω στον νου μου τις ζωφόρους του Παρθενώνα και δεν μπορώ ν’ αντισταθώ στον πειρασμό να παραλληλίσω την όμορφη και πλούσια (με τα μέτρα του σημερινού πλανήτη) «Λιλίκα» με τις όμορφες και καλές μορφές που απεικονίζονται στα 2500 ετών μάρμαρα του Παρθενώνα.

Όπως επίσης φέρνω στη μνήμη μου κάποια παιδικά βιβλία της μητέρας μου που μπορεί να τα κοροϊδεύαμε για τη γλώσσα και για το παλιομοδίτικο ύφος τους, αλλά μας ασκούσαν μια παράξενη γοητεία.

Προτείνω την ανάγνωση των «Ιστορτιών με τη Λιλίκα» όχι τόσο ως πρότυπο ζωής ―όπως ήταν τη δεκαετία του 1950 και ‘60― αλλά ως ένα ανάγνωσμα που με την κατάλληλη κριτική ματιά μπορεί να οδηγήσει ένα παιδί να λαχταρήσει κάποια όμορφα πράγματα που δικαιούται ―όσο «δίκαιη» μπορεί να είναι η ζωή― κάθε παιδί στον πλανήτη μας.

Κι αυτά είναι ―μεταξύ πολλών άλλων― η καλή τροφή, ένα καλό σπίτι, η αγάπη, οι γιορτές μαζί με συνομηλίκους του, η φροντίδα των δικών του ―κι ας μην έχει η μαμά του ξεχωριστό δωμάτιο ραπτικής όπου θα του φτιάχνει τα ρούχα του― η ιατρική φροντίδα όταν αρρωσταίνει και η πρόσβαση σε μια πισίνα με καθαρό νερό για να αθλείται. Α, να μην ξεχάσω και τον «Παταπούφ», τον ξανθό ―κι αυτός ξανθός!― και χαριτωμένο σκυλούρη της Λιλίκας, που «εκμαιεύει» με ευκολία τα τρυφερά φιλοζωικά συναισθήματα των μικρών και μεγάλων αναγνωστριών και αναγνωστών.

Το βιβλίο στηρίζεται ―πάντα κατά τη γνώμη μου― κυρίως στην έξοχη εικονογράφηση του Marcel Marlier (Μαρσέλ Μαρλιέ, Βέλγου, γεννήθηκε στο Βέλγιο στις 18 Νοεμβρίου 1930 και πέθανε 80 ετών στις 18 Ιανουαρίου 2011 στο Βέλγιο επίσης) και λιγότερο στο καθόλα επαρκές και προσιτό στα παιδιά αλλά χωρίς ιδιαίτερες λογοτεχνικές απαιτήσεις κείμενο του Gilbert Delahaye.

Στον Ζιλμπέρ Ντελαέ ―αν αποδίδω σωστά το όνομά του― οφείλουμε τη δημιουργία της Martine-Λιλίκας που γεννήθηκε μετά από προτροπή του εκδότη του (Casterman) και έμελλε να κάνει διάσημο τον δημιουργό της. Το πρώτο βιβλίο κυκλοφόρησε το 1954.

Πρόκειται για μια τυπική ―κατά τη γνώμη μου― περίπτωση όπου η εφεύρεση ενός διάσημου «ήρωα» ―ηρωίδας στην περίπτωση της Λιλίκας― αποτελεί έναν δρόμο για τη διασημότητα αλλά, ταυτόχρονα, και τον λογοτεχνικό εγκλωβισμό του συγγραφέα στο ίδιο του το επινόημα.

Ο Ζιλμπέρ Ντελαέ γεννήθηκε στη Βόρεια Νορμανδία στις 19 Μαρτίου 1923 και πέθανε στις 6 Δεκεμβρίου 1997. Από το 1954 μέχρι τον θάνατό του, έγραφε κάθε χρόνο μια ιστορία με την ηρωίδα του.

Στο βιβλίο που διάβασα («Ιστορίες με τη Λιλίκα» -2) υπάρχουν τρεις ιστορίες:

1. Τα γενέθλια της Λιλίκας
2. Η Λιλίκα είναι άρρωστη
3. Η Λιλίκα μαθαίνει κολύμπι

Βιβλιογραφικές πληροφορίες:
Ιστορίες με τη Λιλίκα-2
Συγγραφείς: Gilbert Delahaye
Θέμα: Παιδική λογοτεχνία
Εκδότης: Παπαδόπουλος
Μετάφραση: Γιώργος Τσουκαλάς
Επιμέλεια: Μαρία Σπυριδοπούλου
Εικονογράφηση: Marcel Marlier
Σελίδες: 72
Ημ. Έκδοσης: 08/02/2017

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του. 

  The article expresses the views of the author  

 iPorta.gr