Χριστός Ανέστη, και εύχομαι μαζί του να αναστηθούμε όλοι.

Δράττομαι της ευκαιρίας να μιλήσω για μια πόλη- σύμβολο, που θα ήθελα πολύ να αναστηθεί επίσης- κάποια στιγμή (dum spiro sperum έλεγαν οι Ρωμαίοι κι εγώ τους είμαι πιστή οπαδός σ’ αυτό). Ο λόγος για την Κωνσταντινούπολη και το όνομά της.

Η Πόλη ιδρύθηκε το 667 π.Χ. ή κατά τον Στράβωνα το 658 π.Χ. από αποίκους Μεγαρείς, που είχαν αρχηγό τον Βύζα. Ο Βύζας, γιός του Ίσσου (ή του Ποσειδώνα κατά τον μύθο που τον ήθελε να είναι ήρωας) πήγε εκεί, ακολουθώντας τον χρησμό του Μαντείου των Δελφών, που τον προέτρεψε να πάει και να χτίσει την πόλη του « απέναντι από την πόλη των τυφλών». Τυφλοί, θεωρούνταν αυτοί που έχτισαν την Χαλκηδόνα, στην ασιατική πλευρά του Βοσπόρου ( απέναντι από την Κωνσταντινούπολη), χωρίς να δούν τα πλεονεκτήματα της Ευρωπαϊκής πλευράς – άρα ήταν τυφλοί.

Η πόλη πήρε το όνομα του ιδρυτή της, Βυζάντιο ή Βυζαντίς, και αποικήθηκε κατά πρώτον από τους Μεγαρείς. Αυτό το όνομα το κράτησε μέχρι το 330 μ.Χ., με ένα μικρό διάλειμμα.

Πέρα από το αν ο Βύζας ήταν ή όχι ήρωας, ήταν σίγουρα ο αρχηγός των Μεγαρέων που πρωτοπήγε τόσο μακριά από την πατρίδα του για να φτιάξει τη δική του πόλη, τη δική του ιστορία.

Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Σεπτίμιος Σεβήρος την πολιόρκησε το 196μ.Χ. και την διέλυσε. Ο γιός του, Αντωνίνος, την οικοδόμησε από την αρχή, κι έτσι για λίγα χρόνια πήρε το όνομά του : Augusta Antonina.

Αργότερα, με τη διάσπαση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο Μέγας Κωνσταντίνος την επέλεξε για πρωτεύουσά του και την ονόμασε Nova Roma, Νέα Ρώμη.
Γρήγορα, όμως, επεκράτησε το όνομα Κωνσταντινούπολη, προς τιμήν του.

Άλλες γνωστές ονομασίες της είναι : Βασιλεύουσα, Βασιλίς των Πόλεων, Μεγαλόπολη, Επτάλοφος και Ανθούσα.

Οι Σελτζούκοι –πιστοποιημένα από έγγραφα του 14ου αιώνα- την αποκαλούν Ιστανμπουλ ή Ιστανμπόλ, όνομα που συνεχίζεται και στην πρώιμη οθωμανική περίοδο.

Η ετυμολογία του όρου δεν είναι γνωστή με βεβαιότητα. Περισσότερο αποδεκτή είναι η άποψη ότι προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «εις την πόλιν( εις ταν πόλιν)». Επίσης, θεωρείται πιθανό, ότι με δεδομένα τη σπουδαιότητα και το μέγεθός της, οι κάτοικοί της την αποκαλούσαν απλά «Πόλη», ονομασία που εξακολουθεί να της αποδίδεται μέχρι σήμερα από τους Έλληνες.

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή το όνομα Ιστανμπούλ πηγάζει από τη λέξη Ισλαμπούλ, δηλαδή, πόλη του Ισλάμ. Ισλαμπούλ σημαίνει επίσης «εκεί που αφθονεί το Ισλάμ» και φαίνεται ότι δόθηκε από τον Μωάμεθ Β΄( συναντάται σε έγγραφα του 15ου αιώνα και σε φιρμάνι του 1760/1, σύμφωνα με το οποίο θα έπρεπε να είναι το επίσημο όνομάτης- τελικά δεν είχε ισχύ.

Η ονομασία Κωνσταντινούπολη ( τουρκικά Κωνσταντινίγιε) χρησιμοποιούνταν παράλληλα, τόσο σε επίσημα οθωμανικά έγγραφα, όσο και σε λογοτεχνικά έργα και νομισματικές κοπές.

Η επίσημη και διεθνής ονομασία της σαν Ιστανμπούλ έγινε στις 28 Μαρτίου 1930 από την Τουρκική Δημοκρατία.

Δήμητρα Παπαναστασοπούλου