“ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ ΤΗΣ ΒΙΛΑΣ ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΣ

Είναι δύσκολο να μεταφέρει κανείς την εξαιρετική σιωπή αυτού του κήπου, μια κι ειν’ αλήθεια πως ο κεντρικός δρόμος περνάει κατα μήκος πλάϊ του και ο θόρυβος των αυτοκινήων ακούγεται – όμως είναι τόσο πυκνές οι πικροδάφνες και τα πευκάκια και τόσο βαθειά η σκιά που σκεπάζει το σπίτι που οι ήχοι πμερδεύονται και ανακατεύονται με τον φλοίσβο της θάλασσας, κατά μήκος της παραλίας στ’ ανατολικά. Εδώ μαζευόμαστε το βραδάκι για ένα ποτηράκι και για κουτσομπολιό, καθισμένοι σε καρέκλες μπαμπού γύρω απο το βαμένο τραπέζι, ακούγοντας στο λυκόφως τις ρηχές νότες κάποιας ξεχασμένης φούγκας που φτάνει μέχρι εμάς απο το παλιό γραμόφωνο με το χωνί που είναι το καμάρι του Μουφτή…”
LAWRENCE DURRELL, “Reflections on a Marine Venus” (δικιά μου μετάφραση απο το Αγγλικό).

Η “πορτάκλα” του κήπου μας έβγαζε ακριβώς απέναντι στην αρχή της σημερινής οδού Νικολάου Σάββα. Απο τη μια μεριά ήταν η κεντρική είσοδος του Ξενοδοχείου των Ρόδων κι απέναντι ακριβώς, στην άλλη γωνία, η Βίλα Κλεόβουλος. Το νεκροταφείο Μουράτ Ρεϊς με πυκνές καλοκουρεμένες πικροδάφνες και δρομάκια να στριφογυρίζουν ανάμεσά τους. Στο βάθος, δίπλα στο τζαμί, έμενε ο Μουφτής με το σόι του.

Δεν θυμάμαι το πρόσωπό του, ήμουν πολύ μικρός, μα η φιγούρα του άντρα με το άσπρο “αποικιακό” κουστούμι και το, ψάθινο νομίζω, καπέλο είναι ακόμα μπροστά μου καθώς πηγαινοερχόταν απο τη Βίλα Κλεόβουλος. Ο “κύριος με τα άσπρα”, έτσι τον λέγαμε μεταξύ μας τον Λώρενς Ντυρέλ ή Ντάρελ, για να μη μαλώνουμε.

Άγγλος, που ποτέ δεν θεώρησε τον εαυτό του Άγγλο και που αρνήθηκε κάθε σχέση με την Αγγλία, θεωρώντας τον εαυτό του πολίτη του κόσμου ή άπατρι. Πρίν τον πόλεμο έζησε πολλά χρόνια στην Ελλάδα που την αγάπησε και πολλές απο τις νουβέλες του διαδραματίζονται σ’ αυτήν. ‘Εμεινε για δυο χρόνια στη Ρόδο, στη διάρκεια της Βρετανικής Στρατιωτικής Διοίκησης, υπηρετώντας στις διπλωματικές υπηρεσίες. Το βιβλίο του “Reflections on a Marine Venus” αναφέρεται στη διαμονή του αυτή.

Γεννήθηκε σαν σήμερα, 27 Ιανουαρίου 1912. Ας μην τον ξεχνάμε, ήταν φίλος.

“ΕΠΙΛΟΓΟΣ”

“…Μπροστά μας μαζεύεται η νύχτα, μια νύχτα διαφορετική, κι η Ρόδος αρχίζει να βυθίζεται στη θάλασσα απ’ όπου μόνο η μνήμη μπορεί να τη σώσει. Τα σύννεφα κρέμονται ψηλά πάνω απο την Ανατολία. Άλλα νησιά; Αλλο μέλλον;

Οχι, δεν νομίζω, αν κάποιος έχει ζήσει με τη Θαλασσινή Αφροδίτη. Την πληγή που σου ανοίγει πρέπει να την κουβαλάς ως το τέλος του κόσμου.”

“In the Garden of Villa Cleobulos

It is difficult to convey the extraordinary silence of this garden, for it is true tha the main road runs along the length of it, and that the noises of motors can be heard; but so dense is the packing of oleanders and small pines and so heavy the shadow in which the house is set that sound itself becomes blurred and mingles with the hushing of the sea along the beaches to the eastward. Here in the evenings we gather for drinks and gossip, sitting in cane chairs around the little painted table, hearing through the dusk the shallow strains of some forgotten fuge wafted to us from the old horn-gramophone which is the Mufti’s special pride…”

LAWRENCE DURRELL, Reflections on a Marine Venus

The gate of our garden faced the beginning of Nicolaou Savva str. On one corner was the main entrance to the Hotel of the Roses -now the Casino- and exactly opposite on the other corner stood Villa Cleobulos. Around and behind the villa stretched the old Muslim cemetery of Murat Reis with a dense growth of well groomed oleanders and small paths meandering between them. At the bottom of the garden, next to the mosque, lived the Mufti and his family.

I do not remember his face, I was just a child, but the figure of the man with the white “colonial” suit and the straw, I think, hat is still before me as he came and went from the villa. “The gentleman in white”, we used to call Lawrence Durrell.

British that resisted affiliation with Britain and considered himself to be cosmopolitan or non-patrial, he and his family lived in Greece for many years before the 2nd war. He loved Greece and many of his novels take place in it. He lived in Rhodes for two years during the British Military Administration, as member of the diplomatic services. His book “Reflections on a Marine Venus” refers to his stay in Rhodes.

He was born on a day like today, February 27 1912. Let us remember him, he was a friend.

EPILOGUE

“… Ahead of us night gathers, a different night, and Rhodes begins to fall into the unresponding sea from which only memory can rescue it. The clouds hang high over Anatolia. Other islands? Other futures?

Not, I think, after one has lived with the Marine Venus. The wound she gives one must carry to the world’s end.”