Δήμητρα Παπαναστασοπούλου

Ήταν Ιούνιος του 1812 όταν ο Μέγας Ναπολέων με τη Μεγάλη Στρατιά του διέσχισε τον ρωσικό ποταμό Νιέμεν και εισέβαλε στη Ρωσία. Η πιο κρίσιμη μάχη που δόθηκε σ’ εκείνη την εκστρατεία ήταν αυτή του Μποροντίνο, 125 χλμ. Δυτικά της Μόσχας, την 7η Σεπτεμβρίου 1812. Αν και η διάρκειά της ήταν σύντομη- μόλις μια μέρα- υπήρξε μια από τις πλέον αιματηρές της ευρωπαϊκής ιστορίας (σχεδόν 100.000 νεκροί).

Ήταν αυτή η μάχη που έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο, επειδή ο Λέων Τολστόϊ την ανέφερε στο μυθιστόρημά του Πόλεμος και Ειρήνη.

Ας δούμε, όμως, τι συνέβαινε εκείνο τον καιρό στην Γαλλία και στην Ευρώπη:

Στις 26 Αυγούστου 1789 ανακοινώθηκε στο Παρίσι από το νέο καθεστώς η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη για την περιουσία, την ελευθερία και την αντίσταση στην καταπίεση, εισάγοντας την ιδέα της αυτοδιάθεσης των λαών και απειλώντας την απολυταρχία σ’ ολόκληρη την Ευρώπη, ιδιαίτερα την κυριαρχία των Αψβούργων της Αυστρίας και του τσαρικού κράτους της Ρωσίας.Τον Ιανουάριο του 1793 έπεφτε το κεφάλι του Λουδοβίκου 16ου και της Μαρίας Αντουανέτας, γεγονός που συνάσπισε τις άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές μοναρχίες με σκοπό να πατάξουν και να συντρίψουν τους ταραξίες και την επανάστασή τους.

Η άνοδος του Ναπολέοντα και η στέψη του ως αυτοκράτορα τον Μάϊο του 1804 απείλησε εκ νέου την Ευρώπη, αυτή τη φορά λόγω του υπερεπεκτατισμού του Κορσικανού, που διέλυσε την πολιτική του Ρισελιέ(1624-1642) και ήρθε πολεμικά αντιμέτωπος με όλες τις ευρωπαϊκές δυνάμεις. ‘Εχοντας ηττηθεί από το βρεττανικό ναυτικό στο Τραλφάγκαρ το 1805, ο Ναπολέων αποφάσισε να εφαρμόσει το Ηπειρωτικό Σύστημα, δηλαδή, να αποκλείσει την διακίνηση των βρεττανικών προϊόντων από τα λιμάνια της ηπειρωτικής Ευρώπης για να αναγκάσει τους βρεττανούς να διαπραγματευτούν μαζί του. Και για να πετύχει αυτόν τον αποκλεισμό, δεν είχε άλλη επιλογή από τον ολοκληρωτικό έλεγχο της Κεντρικής Ευρώπης και της Ρωσίας.

Τον Οκτώβριο του 1806 είχε κατακτήσει τους πάντες και έμενε η Ρωσία, με την οποία υπέγραψε την συνθήκη του Τίλσιτ το 1807, μια συνθήκη που οδηγούσε σταδιακά στην πείνα και στο θάνατο τους Ρώσους και είχε σαν αποτέλεσμα να αμφισβητήσει τη συνθήκη ο τσάρος Αλέξανδρος και να ανοίξει τα λιμάνια του σε αμερικανικά πλοία.

Ο Ναπολέων δεν μπορούσε να το αγνοήσει. Επιτέθηκε στο Μποροντίνο, το έβαψε στο αίμα του, αλλά στην ουσία δεν νίκησε, δεν έπιασε ούτε έναν αιχμάλωτο. Είχε απέναντί του τους Ρώσους που πολεμούσαν απελπισμένα, αλλά επίμονα και δεν υποχώρησαν. Ο κόσμος δεν είχε γνωρίσει κάτι παρόμοιο μέχρι τότε. Περισσότεροι από 250.000 άνδρες πολεμούσαν από την αυγή μέχρι το σούρουπο ακατάπαυστα, μέχρι που πια δεν διέκριναν τον εχθρό τους. Το σκοτάδι που έπεσε βρήκε τους αντίπαλους στις θέσεις τους, αμετακίνητους. ‘Ηταν ένα αποτέλεσμα που δεν άρεσε καθόλου στον Ναπολέοντα, αλλά οι Ρώσοι αισθάνθηκαν ψηλότεροι, αφού είχαν καταφέρει να συγκρουστούν με την ανίκητη στρατιά του Ναπολέοντα και να μην πέσουν, είχαν καταφέρει ένα θαύμα.

* Το τελευταίο βιβλίο της αρθρογράφου “Από ξύλο και Ασήμι” κυκλοφορεί από την Διόπτρα