Γιάννης Καραχισαρίδης

Μια αντιδικία χωρίς περιεχόμενο. Το ένα κάστρο διακηρύσσει τη βεβαιότητα ότι τα δημόσια αγαθά δε μπορούν να τα διαχειρίζονται ιδιωτικά χέρια. Το άλλο κάστρο διακηρύσσει με βεβαιότητα ότι η ιδιωτικοποίηση συμφέρει τον πολίτη και οδηγεί στην ανάπτυξη. Έτσι μπροστά στα μάτια μας ξετυλίγεται μια σύγκρουση ανάμεσα σε δύο κάστρα, που έχουν ξαμολήσει τους φεουδαλικούς στρατούς τους στο ξέφωτο. Μια σύγκρουση μακριά απ’ την ουσία, μακριά απ’ την εποχή μας, μακριά απ’ τη λογική και φυσικά μακριά απ’ τους πολίτες αυτής της χώρας. Και οι δύο πλευρές αρκούνται σε χιλιοειπωμένα συνθήματα και επικαλούνται το δημόσιο συμφέρον. Και το μόνο που καταφέρνουν είναι να δημιουργούν σύγχυση στους πολίτες, οι οποίοι προσπαθούν μέσα σ’ αυτόν τον ορυμαγδό να καταλάβουν τι είναι το σωστό και το συμφέρον. Είναι καλύτερα δηλαδή να παραμείνει η ΔΕΗ ενιαία και υπό δημόσιο έλεγχο ή να πραγματοποιηθεί η αποκρατικοποίηση μέρους αυτής, για να τονωθεί ο ανταγωνισμός και να μειωθούν τα τιμολόγια. Οι φεουδάρχες κι απ’ τα δύο στρατόπεδα δυστυχώς μας εγκλώβισαν και πάλι σ’ ένα λάθος ερώτημα. Γιατί το δίλημμα είναι πλαστό κι άλλη συζήτηση θα έπρεπε να κάνουμε. Το δίλημμα είναι αποκύημα μιας σκουριασμένης αντιδικίας που χρόνια καλά κρατεί και δε λέει να μας αφήσει. Από τη μια ερασιτέχνες φιλελεύθεροι που αδυνατούν να κατανοήσουν με ποιο τρόπο ο καπιταλισμός μπορεί να οδηγεί στην πρόοδο και από την άλλη ερασιτέχνες αριστεροί που αδυνατούν να κάνουν δεύτερη σκέψη εδώ και πολλές δεκαετίες. Κι έτσι ενώπιον μας αναβιώνει μια σύγκρουση που μυρίζει ναφθαλίνη και καμιά σχέση δεν έχει με την εποχή μας, ούτε με το συμφέρον των πολιτών. Ή του «λαού» όπως αρέσκονται να τονίζουν.

Τα αμφίδρομα συμφέροντα. Από παράδοση και από έλλειψη αμφισβήτησης έχει επικρατήσει σε μεγάλο βαθμό η εμμονή της αριστεράς ότι αν μια επιχείρηση βρίσκεται υπό κρατικό έλεγχο τότε ανήκει και στο λαό. Έχουμε δηλαδή ταυτίσει χωρίς καμιά αντίρρηση τα δημόσια αγαθά με τη κρατική ιδιοκτησία. Είναι όμως έτσι; Ή μήπως η κρατική ιδιοκτησία δεν είναι τίποτα άλλο από μια άλλη μορφή ιδιωτικής κτήσης δημόσιων αγαθών; Και πράγματι. Ένα παράξενο αμάλγαμα ιδιωτών, που ενώ φαινομενικά βρίσκονται σε σύγκρουση μεταξύ τους, στη πραγματικότητα νέμονται από κοινού προσωπικά οφέλη από τη λειτουργία μιας δημόσιας επιχείρησης. Από τη μια μεριά μια δράκα συνδικαλιστών πολυτελείας, που συνδιοικούν και συναποφασίζουν. Και καταφέρνουν να επιβιώνουν κερδίζοντας την εύνοια μεγάλου αριθμού εργαζομένων, με αντίδωρο προνόμια και άλλα δέλεαρ.

Από την άλλη μεριά ένα στενό κονκλάβιο δημόσιων λειτουργών και πολιτικών, που χρόνια διόριζαν με ευχέρεια και έτρεφαν με το αζημίωτο μια συνομοταξία κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών και εργολάβων. Όλοι αυτοί μαζί – μοιάζει σχήμα οξύμωρο – είναι οι ιδιώτες που νέμονται μια επιχείρηση, η οποία είναι κρατική μόνο στα χαρτιά. Μακριά από το δημόσιο συμφέρον. Από τους πολίτες δηλαδή που είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν όλο και πιο φουσκωμένους λογαριασμούς, ώστε οι ιδιώτες (συνδικαλιστές, δημόσιοι λειτουργοί και κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες), που ελέγχουν τη δημόσια επιχείρηση, να νέμονται τα οφέλη.

Το πλαστό δίλημμα. Και τα δύο πολιτικά στρατόπεδα δε βρήκαν ποτέ το θάρρος να πουν στους πολίτες την αλήθεια και να μιλήσουν για τα εκούσια και ακούσια σφάλματα που οδήγησαν στην απαξίωση μιας επιχείρησης κοινής ωφέλειας. Η αριστερά που παλεύει για το δημόσιο χαρακτήρα της ΔΕΗ, σκίζει τα ιμάτια της για το προσεχές ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου, αλλά δε λέει λέξη για τις ευθύνες μιας παρακμασμένης και επικίνδυνης νομενκλατούρας «συνδικαλιστών». Που μέσα από τη συνδιοίκηση πέτυχαν να δημιουργήσουν μια συντεχνία που κατέτρωγε τις σάρκες της δημόσιας επιχείρησης εις βάρος των πολιτών. Μιας συντεχνίας που ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε για την κερδοφορία και την ανάπτυξη της ΔΕΗ. Η μόνη τους έγνοια ήταν να μη χάσουν τα ιδιωτικά τους προνόμια. Αυτούς υποστηρίζει και μ’ αυτούς συνεργάζεται η αριστερά. Αυτό είναι το επαναστατικό της προφίλ. Και γι’ αυτό δε πείθει.

Από την άλλη οι φιλελεύθεροι ξαφνικά ξύπνησαν. Μετά από χρόνια ανεμελιάς και καταχρηστικής διαχείρισης δημόσιων οργανισμών, προέκυψαν οι αποκρατικοποιήσεις. Αλλά με ποιο τρόπο και με ποιες εγγυήσεις; Γιατί αν κρίνουμε απ’ την περίπτωση της Energa-Hellas Power οι παλιές συνήθειες δε ξεχνιούνται. Δεν έχουμε ακούσει κανένα φιλελεύθερο πολιτικό να βγει και να εξηγήσει τι έγινε μ’ αυτή την υπόθεση. Πώς απ’ αυτή την απόπειρα απελευθέρωσης της αγοράς της ενέργειας χάθηκαν 250 εκ., που τώρα τα πληρώνουν οι πολίτες μέσα απ’ τους λογαριασμούς της ΔΕΗ; Αλλά η αδιαφάνεια και οι υπόγειες συνενοχές ακόμα ζουν και βασιλεύουν. Μετά απ’ αυτή την απάτη, στα πλαίσια της δήθεν απελευθέρωσης της ενέργειας, πόσο εύκολο είναι να πιστέψει κανείς ότι η ιδιωτικοποίηση της μικρής ΔΕΗ θα είναι προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος; Ο υποψήφιος αγοραστής θα είναι μια αξιόπιστη επιχείρηση που θα επενδύσει και θα μειώσει το κόστος των υπηρεσιών ή θα είναι κάποιος απ’ την ευρύτερη παρέα, που σε 1-2 χρόνια θα την κοπανήσει, αφήνοντας πίσω του χρέη και απλήρωτες υποχρεώσεις; Τελικά ο ένοχος δεν είναι ούτε ο δημόσιος χαρακτήρας μιας επιχείρησης, αλλά ούτε και ο ανταγωνισμός που προκύπτει απ’ την ιδιωτική πρωτοβουλία μέσα σ’ ένα καπιταλιστικό περιβάλλον. Γιατί και με τους δυο δρόμους μπορεί να παραχθούν κέρδη, ανάπτυξη και ευμάρεια. Και με τους δύο δρόμους μπορεί να εξυπηρετηθεί το δημόσιο συμφέρον. Το πρόβλημα βρίσκεται σε όλα αυτά που δεν ομολογούν τα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα.

Έλλειμμα αυτοκριτικής. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι η αριστερά και οι εθνικιστές δε θα αποδέχονταν μια ιδιωτικοποίηση αν υπήρχαν εγγυήσεις για περαιτέρω επενδύσεις, για ανθρώπινες και δίκαιες εργασιακές σχέσεις και μειωμένου κόστους υπηρεσίες. Δε θα είχαν κανένα πρόβλημα να αποδεχθούν ιδιώτες στη κατασκευή οδικών αρτηριών, αν εκείνοι τους συντηρούσαν σωστά και δεν αύξαιναν τα διόδια σε δυσθεώρητα ύψη, προς ίδιον όφελος και με την ανοχή των φίλων τους που κυβερνούν. Δυστυχώς ο στρεβλός καπιταλισμός στη χώρα μας, δίνει σοβαρά επιχειρήματα σε όσους τυφλά αντιστέκονται στις ιδιωτικοποιήσεις. Από την άλλη μεριά σωστά οι φιλελεύθεροι προσπαθούν να εναντιωθούν στις κάθε είδους συντεχνίες. Που τα προνόμια τους κοστίζουν πανάκριβα. Που η δράση τους απαξιώνει τις δημόσιες επιχειρήσεις.

Όμως οι ίδιοι δεν δημιούργησαν και έθρεψαν αυτές τις συντεχνίες, εξαρτώντας μάλιστα το πολιτικό τους μέλλον απ’ αυτές; Όσο τα δύο στρατόπεδα συνεχίζουν τον ανηλεή πόλεμο, εκτοξεύοντας ο ένας στον άλλον τη μισή αλήθεια, τόσο η ανάπτυξη της χώρας θα παραμένει ένα απραγματοποίητο όνειρο. Όσο αρνούνται να ομολογήσουν τα λάθη τους, κρύβοντας τα στο χρονοντούλαπο, τόσο η ανασυγκρότηση θα μοιάζει με απροσπέλαστο βουνό. Όσο το μεγάλο έλλειμμα της αυτοκριτικής θα συνεχίζει να υπάρχει, τόσο το δημόσιο συμφέρον θα παραμένει ορφανό. Και ο χρόνος πάντα θα κυλάει αδυσώπητος, χωρίς έλεος, περιφρονώντας τη παιδική χαρά με τις ιδεολογικές μεγαλοστομίες.

Επίλογος. Ζούμε σε μια εποχή που οι κοινωνίες έχουν γίνει περίπλοκες και δυσνόητες. Και οι παλιές ιδέες, σαν τις παλιές αγάπες, στέκονται ακόμα δίπλα μας. Η νοσταλγία των αναμνήσεων μας κρατάει στο παρελθόν, που όμως έχει παρέλθει. Κι όσο δεν εμφανίζεται κάτι που θα εμπνεύσει τον κόσμο για το παρόν και το μέλλον, τόσο η περισσότεροι συμπολίτες μας θα μένουν προσκολλημένοι σε ότι έχουν συνηθίσει. Και μη βλέποντας διέξοδο, είτε θα αδιαφορούν, νιώθοντας τη ματαιότητα της διαπάλης των δύο στρατοπέδων, είτε θα εντάσσονται. Για προσωπικά οφέλη οι ολίγοι και από σύγχυση οι περισσότεροι. Ψελλίζοντας τη παρηγορητική ρήση «η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία». Η οποία συνήθως είναι αδιέξοδη, γιατί πάντα θα υπάρχει και η προτροπή «συν Αθηνά και χείρα κίνει».

 Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του. 

iPorta.gr