Αυτές οι μέρες που περνούν, δεν μοιάζουν με τις άλλες. Όπου κι αν κοιτάξεις γύρω σου, υπάρχουν φωτιές. Εστίες πολέμου. Οι μικροί σκοτώνονται. Οι μεγάλοι ερίζουν μεταξύ τους ως διαχειριστές και υποκρίνονται τάχα μου, πώς και γιατί να συμβαίνουν όλα τούτα. Νεκροί, τραυματίες, ανέστιοι, πεινασμένοι κι ανήμποροι και λαθρομετανάστες, όπως συνήθισαν να τους φωνάζουν.

Κι ας είναι οι ίδιοι που προμηθεύουν τα όπλα και τα πολεμοφόδια στους λαούς.

Κι ας είναι οι ίδιοι που φτιάχνουν Οργανισμούς Ηνωμένων Εθνών και Διεθνή Δικαστήρια για να αυτοκοροϊδεύονται και να κοροϊδεύουν.

Κι ας είναι αυτοί που πατούν τη σκανδάλη και καθοδηγούν τους φονικούς υπολογιστές μαζί με δολοφόνους πυραύλους στα κεφάλια και τα κορμιά των αμάχων και των παιδιών και των γερόντων.

Κι ας είναι αυτοί που πάντα μοιράζουν τον κόσμο κατά πώς θέλουν και αλλάζουν τα γεωγραφικά σύνορα στον πλανήτη, έτσι ώστε να διαφεντεύουν τις πλουτοπαραγωγικές πηγές για το δικό τους όφελος.

Κι ας είναι αυτοί που από μόνοι τους κανονίζουν ποιος είναι φίλος τους σήμερα κι αύριο δεν είναι.

Ο Σαντάμ Χουσείν; Από φίλος πιστός, στην κρεμάλα των κακούργων. Ο Καντάφι; Από αδελφός τους, σαν το σκυλί στ’ αμπέλι. Ο Άσαντ; Δημιούργημα δικό τους και τώρα δυσκολεύονται να τον βγάλουν απ’ τη μέση κι εφευρίσκουν απίστευτες ιστορίες εξαίφνης με τζιχαντιστές κι αλλόθρησκους και μαχαιροβγάλτες και τέρατα που θα πρέπει να εκλείψουν. Κι από καιρού εις καιρό ψάχνουν και για χημικά όπλα στα χέρια των εχθρών. Το θέμα είναι το ποιος τα κρατά. Αν τα κρατούν οι ίδιοι και τα πουλούν ή τα σκορπούν όπου θέλουν, όλα είναι μέλι γάλα. Οι άλλοι που τυχόν τα κρατούν, είναι τρελοί και πρέπει να τους δέσουμε.

Μια ζωή, αιώνες ατέλειωτους τώρα, Ανατολή εναντίον Δύσης και Δύση εναντίον Ανατολής. Χριστιανοί εναντίον Μουσουλμάνων και Μουσουλμάνοι εναντίον Χριστιανών. Και το πιο σπουδαίο: Ποιος έχει την πρωτιά! Αμερικάνοι, Ρώσοι, Κινέζοι, Γερμανοί, Άγγλοι, Γάλλοι και δε συμμαζεύεται. Κι απ’ την άλλη, εκατόμβες νεκρών και ποτάμια ανθρώπινου αίματος, με τους πιο απάνθρωπους τρόπους…

…Και μέσα σ’ αυτό το πυκνό νέφος της απανθρωπιάς και του εγκλήματος, βλέπω ένα φως που καίει. Αλήθεια σας λέω. Ένα φως που λάμπει. Ένα φως που δείχνει ξανά τους δρόμους της αρετής, της ανθρωπιάς και της δημοκρατίας. Κι είναι και πάλι φως ελληνικό, όπως τότε στους κλασικούς χρόνους και στους ελληνιστικούς αργότερα.

Βρίσκεται εκεί στην Αμφίπολη. Στους ιερούς τόπους των Μακεδόνων προγόνων.
Και στέλνει τις ακτίνες του μέσα από την ωραιότητα και το φέγγος του Τύμβου Καστά και των Καρυάτιδων και των εξαιρετικής τέχνης επιβλητικών ψηφιδωτών, που μόνον Έλληνες τεχνίτες μπορούσαν να λαξεύσουν, να σμιλεύσουν και να δημιουργήσουν.

Και διδάσκει στα πέρατα του κόσμου, πως ο άνθρωπος είναι πάνω απ΄ όλα. Κι η απώλεια ακόμη κι ενός ανθρώπου δεν είναι μια υπόθεση απλή. Του ανήκει η απόλυτη τιμή για όσα έπραξε εν ζωή κι όλες οι τιμές του πρέπουν σαν θα περάσει από τη ζωή στον θάνατο. Και μη φανταστείτε ασυνόδευτος. Μέχρι και ψυχοπομπός προβλέπεται για να είναι το ταξίδι στην αιωνιότητα καθώς πρέπει.

Κι όλα τούτα, ο Τύμβος και οι Καρυάτιδες και οι ψηφίδες και τα αγάλματα και οι επιγραφές και τα τόσα όλα, είναι ο ελληνικός πολιτισμός που έχει στο κέντρο του τον άνθρωπο και μόνο τον άνθρωπο.

Αυτή είναι η διδασκαλία της Αμφίπολης, όποιος ή όποιοι κι αν είναι οι νεκροί που φιλοξενεί στα σπλάχνα της αιώνες ολόκληρους. Ο άνθρωπος, η ανθρώπινη ζωή είναι το ανεκτίμητο αγαθό της ζωής.

Και στέλνει η Αμφίπολη το μήνυμα σε όλους τους αποδέκτες, πως όλο αυτό το ανθρώπινο αίμα που ρέει ποτάμια ολόκληρα στον πλανήτη, δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο. Μόνον η αγάπη αλλήλων, η αλληλεγγύη, ο σεβασμός της ζωής, ο δρόμος της αρετής, της ανθρωπιάς και της δημοκρατίας μπορούν να ξαναβάλουν τον άνθρωπο στο κέντρο της παγκό-σμιας ζωής.

Κι αυτό μόνον ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός μπορεί να το εκπέμψει, να το διδάξει, να το γαλουχήσει και να το εμπεδώσει στη σημερινή εποχή. Ας το κατανοήσουν επιτέλους για άλλη μια φορά οι μεγάλοι της σημερινής εποχής. Μιας εποχής για την οποία κανένας από τους υπεύθυνους του πλανήτη δεν μπορεί να είναι υπερήφανος.

Αλλά επιτέλους. Ακόμη και πέραν των αρχαιολογικών ανασκαφών και του θαυμασμού και του δέους που προκαλούν στην παγκόσμια κοινωνία όλοι αυτοί οι θησαυροί, χθες στη Βεργίνα, σήμερα στην Αμφίπολη, θα είναι ωφέλιμο για ακόμη μια φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, να ξαναμελετήσουμε την αρχαία ελληνική γραμματεία. Και τον Όμηρο και τον Αισχύλο και τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη και τον Αριστοφάνη και τον Αριστοτέλη και τόσους άλλους. Είναι βέβαιο, πως -όσο ρομαντικό και ουτοπικό μπορεί να ακούγεται- ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, είναι σήμερα μια λύση. Και στο κάτω-κάτω είναι σαφώς προτιμότερος από τους βάρβαρους που διατείνονται πως είναι η λύση.

* Ο Κώστας Ε. Σκανδαλίδης είναι συγγραφέας