Πάνος Μπιτσαξής

• Μία ισχυρή ταξιδιωτική εικόνα συχνά αποδεικνύεται σημαντικότερη από χιλιάδες σελίδες αναλύσεων. Γράφοντας για την ανομία, το «ανομικό φαινόμενο» που κυριαρχεί όλο και περισσότερο στις ζωές μας, στο νου μου γυροφέρνει η μνήμη από τρεις πόλεις. Την Τσιουάουα στο Μεξικό, την Κολόν στον Παναμά και το Σοβέτο στην Νότιο Αφρική. Όταν ξημερώνει εκεί η αστυνομία αρκείται στην καταγραφή των δολοφονιών και στην αποκομιδή των σωρών. Η εξιχνίαση των εγκλημάτων είναι εξαιρετικά σπάνια. Τα καλύπτει το σκοτάδι και η αδιαφιλονίκητη ισχύς του οργανωμένου εγκλήματος. Την μέρα τίποτα δε δείχνει το τι έχει συμβεί τη νύχτα. Οι άνθρωποι πάνε στις δουλειές τους, ψωνίζουν, ερωτεύονται, χαμογελούν, ανταλλάσσουν επισκέψεις, οι μανάδες πάνε βόλτα τα παιδιά τους. Έχουν μάθει να ζουν με την ανομία. Έχουν εξοικειωθεί μαζί της. Δεν την λαμβάνουν καν υπόψη τους γιατί είναι μέρος της καθημερινότητάς τους. «Σαρξ εκ της σαρκός τους και αίμα από το αίμα τους». Το σύνδρομο εξοικείωσης παραμερίζει το φόβο. Λίγο, λίγο, ανεπαίσθητα, η ανομία κερδίζει την αποδοχή ως αυτονόητη παράμετρος της ναρκοθετημένης νομιμότητας. Παράγει την δική της νομιμότητα.

Θεσπίζει τους δικούς της παράλληλους κανόνες. Είναι η άγραφη νομιμότητα της ανομίας, που όσο επικρατεί τείνει να γίνει σεβαστή ως υπέρτερη της επίσημης αλλά στερούμενης νοήματος κρατικής νομιμότητας. Το πραγματικό συντρίβει το ισχύον. Μεταβάλλεται το ίδιο σε ισχύον

Είμαι βέβαιος ότι αν συλληφθεί ένας δολοφόνος στις παραπάνω πόλεις θα παραξενευθεί και θα διαμαρτυρηθεί. «Καλά εμένα βρήκατε θα πει»; «Τόσοι και τόσοι το έχουν κάνει και δεν έχετε ασχοληθεί». Είναι «άδικο» να ασχολείσθε με εμένα. Το παραξένεμα του προκύπτει από το γεγονός ότι του ήρθε από εκεί που δεν το περίμενε. Δεν ένοιωθε φόβο για το νόμο. Ο φόβος του περιορίζεται στον κίνδυνο της ιδιωτικής αντεκδίκησης, την άλλη όψη της άγραφης νομιμότητας της ανομίας.

• Πόντο το πόντο η ανομία, όσο αφήνεται ανεξέλεγκτη, αποκτά δομικά χαρακτηριστικά. Οι «Δον» γίνονται νομοθέτες και δικαστές. Διεξάγουν πολέμους, συνάπτουν συνθήκες ειρήνης, χωρίζουν τις πόλεις σε σύνορα και επικράτειες, φορολογούν, αναδιανέμουν, στήνουν ιεραρχίες, διαβρώνουν και ποδηγετούν τον κρατικό μηχανισμό και το πολιτικό σύστημα. Δεν επιδιώκουν να είναι κράτος εν κράτει. Θέλουν να είναι το ίδιο το κράτος. Μην πάει ο νους σας στο Φαρ Ουέστ ή στις αναρχούμενες κοινωνίες λόγω πολεμικών συρράξεων και εμφυλίων σπαραγμών. Σε τέτοιες συνθήκες υπάρχει η συνείδηση της αντικανονικότητας. Η άγραφη νομιμότητα της ανομίας διαμορφώνει τη δική της ιδιαίτερη κανονικότητα σε πολιτισμένες κοινωνίες όταν αφθονεί η πρώτη ύλη. Το λίπασμα του «ανομικού φαινομένου» είναι η αδιαφορία και η ανοχή. Όσο η αντίδραση του κράτους αδυνατίζει, γίνεται μάταιη αλλά και άκρως επικίνδυνη για τους λειτουργούς του, η μεθοδολογία του οργανωμένου εγκλήματος θέλγει και μερίδες του πολιτικού εποικοδομήματος που μεταβάλλονται σε μέρος του παιγνίου, της ανομίας. Θέλγει επίσης και τμήματα του πληθυσμού, που είτε σε ακροδεξιά, είτε σε αντιεξουσιαστική ριζοσπαστικοποίηση, μεταβάλλονται σε «καμόρες», με στόχο να επιβάλουν δια της βίας τη δική τους «αλήθεια», ροκανίζοντας με τη δράση τους τις εστίες αντίστασης του καταπτοημένου και διαβρωμένου κρατικού μηχανισμού.

• Δεν είμαστε ακόμα Τσιουάουα, Κολόν και Σοβέτο. Όταν είχα επισκεφθεί το τελευταίο ο Γιώργος Μπίζος, ο δικηγόρος-σύμβολο του Νέλσον Μαντέλα, είχε αναθέσει τη φύλαξή μου σε δυο βαριά οπλισμένους αρματολούς του εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου. Στην Αθήνα δε χρειάζεται αν και δε ξέρεις πια από πού θα σου έρθει. Κυκλοφορούμε αμέριμνοι, δουλεύουμε, διασκεδάζουμε και νοιώθουμε πως ο κίνδυνος δεν αφορά εμάς, αλλά κάποιους άλλους. Αλλάζουμε γνώμη μόνο όταν το «βόλι» χτυπήσει τη δική μας πόρτα, την πόρτα του γείτονα, την πόρτα του φίλου και του δικού μας ανθρώπου. Λίγο μετά το ξεχνάμε και συνεχίζουμε τις ζωές μας σαν να μην έχει συμβεί τίποτα. Το σύνδρομο της εξοικείωσης με την ανομία έχει προσβάλει για τα καλά το ανοσοποιητικό σύστημα της χώρας. Δεν αντιδρούμε. Δεν ταραζόμαστε. Σιωπούμε.

• Δυστυχώς η Κυβέρνηση, είτε ακούσια, είτε από ανικανότητα, είτε σε ορισμένες περιπτώσεις επειδή πιστεύει ότι την εξυπηρετεί, καλλιεργεί και υποθάλπει την ανομία. Δείχνει να μην αντιλαμβάνεται ότι όταν σπάει το αυγό του φιδιού και το έμβρυο ερπετό λευτερώνεται από το κέλυφος και παίρνει τους δρόμους, δεν κάνει διακρίσεις αριστεροσύνης όταν επιλέγει ποιον θα δαγκώσει. Δεν έχει πρόβλημα να δαγκώσει οποιονδήποτε τύχει στο διάβα του είτε γιατί δεν του αρέσει είτε γιατί διψάει για αίμα είτε γιατί θεωρεί ότι τον εμποδίζει. Δεν υπολογίζει καν τον ηλίθιο που επώασε το αβγό. Όταν σπάνε τα αβγά των φιδιών είναι πολύ αργά για δάκρυα, για μετάνοιες, για αυτοκριτική. Η κοινωνία μεταβάλλεται σε πεδίο μάχης. Ζούμε την έναρξη μιας τέτοιας κατάστασης, που επιδεινώνεται διαρκώς, εξαπλώνεται, χωρίς καλά καλά να το συνειδητοποιούμε. Η ασφάλεια του πολίτη από δεδομένο μεταβλήθηκε στο μεγάλο ζητούμενο

• Δεν έχει νόημα να αναφερθώ σε συγκεκριμένα γεγονότα. Είναι γνωστά σε όλους. Η Αθήνα γίνεται σχεδόν καθημερινά πεδίο μάχης. Το οργανωμένο έγκλημα παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις σε όλη τη χώρα, ιδιαίτερα στις τουριστικές περιοχές. Τα διάφορα «άβατα» διαμορφώνουν κοινωνικές συνθήκες εκτός ελέγχου. Η ανεξιχνίαστη εγκληματικότητα αυξάνεται ραγδαία. Η ατιμωρησία στην μικρομεσαία εγκληματικότητα αδρανοποιεί εντελώς ακόμα και τη στοιχειώδη αντίδραση της αστυνομίας, η οποία δε θέλει να εκθέτει σε κινδύνους τους αστυνομικούς, όταν την επομένη της σύλληψης οι κακοποιοί είναι βέβαιο πως θα κυκλοφορούν ελεύθεροι, νομιμοποιώντας τη δράση τους στην ασυδοσία του ακαταδίωκτου. Κυκλώματα και παρακυκλώματα λυμαίνονται το βιος των πολιτών και αλλάζουν τον τρόπο ζωής των Ελλήνων.

• Η Ελληνική Πολιτεία παραλύει στον παράδοξο εκούσιο αφοπλισμό της. Οι ποινές «πληθωρίζονται» σε όρια παγκοσμίως πρωτοφανή. Το ποινικό μας σύστημα με σειρά νομοθετικών αστοχιών έχει γίνει αλλοπρόσαλλο. Διυλίζει τον κώνωπα και καταπίνει την κάμηλο. Η Δικαιοσύνη αργεί μέχρι τα όρια της αρνησιδικίας. Η συνολική κατάσταση εμφανίζει συμπτώματα διάλυσης και παρακμής περιφρονώντας τα δικαιώματα του πολίτη, που επιμένει στη νομιμότητα.

• Δεν έχουμε ακόμα γίνει Τσιουάουα, Κολόν και Σοβέτο, αλλά αν δεν ανασχεθεί η τάση, βαδίζουμε ολοταχώς προς αυτήν την κατεύθυνση.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

 iPorta.gr