Κωστής Α. Μακρής

Το νέο βιβλίο του Κωστή Α. Μακρή «Η Εβίτα που νίκησε τα Αποθαρρύνια» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη

Δίλημμα πρώτο: Εκλογές για νέα Κυβέρνηση ή να κυβερνήσει η τωρινή Κυβέρνηση χωρίς να πάμε σε εκλογές;

Δίλημμα δεύτερο: Κυβέρνηση από την υπάρχουσα Βουλή ή Εκλογές για νέα Βουλή και νέα Κυβέρνηση.

Θα επιχειρήσω να εξηγήσω γιατί το δίλημμα (για μένα, σήμερα, 17 Αυγούστου 2015) είναι ένα τρίτο: Κυβέρνηση, που να μπορεί να κυβερνήσει με βάση τη νέα μνημονιακή πραγματικότητα, από την υπάρχουσα Βουλή ή Κυβέρνηση, που να μπορεί να κυβερνήσει με βάση τη νέα μνημονιακή πραγματικότητα, μετά από εκλογές και νέα Βουλή.

Μετά το τέλος του 2014 και από τον Ιανουάριο του 2015, έχουν αλλάξει πάρα πολλά. Άλλα προς το χειρότερο και άλλα προς το καλύτερο. Σε χειρότερη κατάσταση είναι η οικονομία της χώρας, το μεταναστευτικό πρόβλημα, η αισιοδοξία και η ελπίδα πολλών συμπολιτών μου και πολλά άλλα.

Σε καλύτερη κατάσταση ―για μένα― είναι η ρεαλιστική αντιμετώπιση των προβλημάτων της χώρας από μια μεγάλη μερίδα πολιτών που πριν από τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 πίστευαν σε μαγικές και μεταφυσικές λύσεις των προβλημάτων μας και αντιμετώπιζαν με αντιεπιστημονικό τρόπο ένα τόσο μεγάλο έργο όπως η σωτηρία της χώρας από την οικονομική και κοινωνική καταστροφή.

Είτε δήλωναν “πάσει θυσία Μνημονιακοί” ή “πάσει θυσία Αντιμνημονιακοί”.

Έχει μεταβληθεί και ο ψηφοθηρικός διχασμός σε “μνημονιακούς” και “αντιμνημονιακούς” και αυτό το θεωρώ καλό αν και οδυνηρό για πολλούς.

Εξαρχής θέλω να δηλώσω κυριολεκτικά μνημονιακός. Με επανάληψη της επεξήγησης ότι είμαι πάντοτε υπέρ της συγγραφής ενός ξεκάθαρου και σαφούς «Μνημονίου Συνεργασίας» όποτε καταλήγω σε συμφωνία οικονομικού περιεχομένου με πελάτη, φίλο, δανειστή, αγοραστή, ενοικιαστή, μισθωτή ή πωλητή περιουσιακού στοιχείου και με πολλούς άλλους. Πολύ περισσότερο σε ό,τι αφορά τη διακυβέρνηση της χώρας μου.

Κανένα από τα κόμματα που ξέραμε δεν είναι πια το ίδιο μετά την 15η Αυγούστου 2015. Εκτός ―ίσως― από εκείνα που τα μέλη και οι οπαδοί τους δεν φημίζονται για την ευρύτητα της σκέψης τους και την προσαρμοστικότητά τους στη διαρκώς ρέουσα πραγματικότητα. Εγώ βέβαια πιστεύω ότι αυτό δεν είναι αλήθεια γιατί τίποτα δεν μένει ανάλλαχτο στο πέρασμα του χρόνου.

Ακόμα και τα βιβλία που διαβάζουμε αλλάζουν. Όχι τα κείμενά τους αλλά αυτό που διαβάζουμε, ο τρόπος που το κατανοούμε ― όσο το κατανοούμε.

Θαυμάζω τους μηχανικούς, τους αρχιτέκτονες, τους τοπογράφους και πλήθος άλλων επιστημόνων και τεχνικών που χτίζουν τεράστια κτίρια, γέφυρες, δρόμους, σήραγγες, φράγματα και άλλα τεχνικά έργα, ικανά να αντιστέκονται στον χρόνο, τη βαρύτητα, τους σεισμούς, τις πλημμύρες, τις πυρκαγιές και άλλα, συνήθη ή ακραία, φυσικά αλλά και ανθρωπογενή φαινόμενα.

Τους θαυμάζω γιατί έχουν αναλώσει μεγάλο μέρος της ζωής τους στο διάβασμα, στην επιστημονική γνώση που βασίζεται στα μαθηματικά, στη λογική, στο πείραμα και στην απόδειξη. Τους θαυμάζω επειδή συνεχώς διαβάζουν και φροντίζουν να ενημερώνονται για όλες τις τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα τους.

Τους θαυμάζω ακόμη επειδή επενδύουν πολύ χρόνο στον λεπτομερή προσχεδιασμό της μορφής και της δομής του έργου, στην εξαντλητική καταγραφή των πολλών παραμέτρων που θα επηρεάσουν την κατασκευή, στις συνθήκες που σε βάθος χρόνου θα μεταβάλλουν ενδεχομένως τη λειτουργία του έργου.

Είναι υποχρεωμένοι επίσης να προϋπολογίζουν, με όσο γίνεται μεγαλύτερη ακρίβεια, το συνολικό κόστος του έργου. Όταν μάλιστα πρόκειται για εξαιρετικής σημασίας μεγάλο έργο, υποχρεώνονται να προβλέψουν τις πιθανές αποκλίσεις στις τιμές υλικών, μηχανημάτων και στις αμοιβές έτσι ώστε να μη χρειαστεί σοβαρή αναπροσαρμογή από τον αρχικό προϋπολογισμό.

Κάποιοι θα αναρωτηθούν τι σχέση έχει ο θαυμασμός μου για τους κατασκευαστές και τη δουλειά τους με τις εκλογές και την κυβέρνηση.

Η απάντηση είναι ότι έχει και μάλιστα πολύ μεγάλη.

Πριν τις εκλογές, οι πιο πολλοί πολιτικοί δείχνουν στο εκλογικό σώμα το σχέδιό τους που θα μπορεί, όταν θα έχει ολοκληρωθεί σε έργο, να καταστήσει την Ελλάδα πολύ καλύτερο τόπο για να ζει κανείς απ’ όσο πριν από τις συγκεκριμένες εκλογές.

Προβάλλουν στην προεκλογική οθόνη μεγάλα έργα, προτάσεις, νοητικές κατασκευές, σχέδια νόμων και μεταρρυθμίσεων, καθώς και οράματα “ριζοσπαστικών” αλλαγών που θα καταστήσουν την Ελλάδα ―άμεσα, μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα― έναν παράδεισο ανάπτυξης, πλούτου, ελευθερίας, δημοκρατίας, πολιτισμικής και πολιτιστικής υπεροχής, καθαριότητας και καθαρότητας ―περιβάλλοντος και “φυλής”― όπως επίσης ισονομίας, ισοτιμίας και σεβασμού όλων των πολιτών μεταξύ τους αλλά και ισότιμης αντιμετώπισης του νόμου προς αυτούς.
Οι περισσότεροι πολιτικοί συνηθίζουν να απευθύνονται ―προεκλογικά αλλά και μετεκλογικά― περισσότερο στο “θυμικό” παρά στη λογική των ψηφοφόρων. Πολλοί γνωρίζουν τις τεχνικές της διαφήμισης ―ή βοηθιούνται από αυτές― που χρησιμοποιεί κυρίως ψυχολογικά τεχνάσματα για να προσελκύει και να πείθει το κοινό.

Πολλοί ―περισσότεροι απ’ όσους θα ήθελα― ψηφοφόροι δείχνουν να πείθονται από “πολιτικά επιχειρήματα” που δεν έχουν καμιά λογική ή πραγματική βάση στήριξης. Κι αυτό μου φαίνεται παράξενο γιατί ξέρω ότι σε καμιά περίπτωση δεν θα πίστευαν έναν αρχιτέκτονα που θα τους υποσχόταν μια υπέροχη έπαυλη με πέντε υπνοδωμάτια, τέσσερα λουτρά, πισίνα, χώρους αθλοπαιδιών και γήπεδο γκολφ στην τιμή που πουλιέται ένα τριάρι σε μια “μεσοαστική” γειτονιά.

Κάτι ανάλογο έκανε και ο σημερινός Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στη Θεσσαλονίκη παρ’ όλο που, ως πολίτης, δηλώνει και επιστήμονας και επαγγελματίας του κατασκευαστικού κλάδου.

Και εδώ κολλάει λογικά η συνάφεια προεκλογικών υποσχέσεων και δεσμεύσεων με την κατασκευή ενός μεγάλου τεχνικού έργου δημόσιου συμφέροντος.

Όλα τα τεχνικά έργα προσχεδιάζονται, όπως ήδη είπα, και προϋπολογίζονται οικονομικά και χρονικά. Και ο κάθε εργολάβος, υπεργολάβος και κατασκευαστής που διαθέτει τα τυπικά προσόντα γι’ αυτό (διπλώματα, πτυχία και άλλους τίτλους) δεσμεύεται με αυστηρά συμβόλαια στα οποία προβλέπονται προδιαγραφές και ρήτρες καλής εκτέλεσης και έγκαιρης παράδοσης του έργου καθώς και ποινές σε περιπτώσεις κακοτεχνιών ή αθέτησης της συμφωνίας για τον χρόνο παράδοσης. Θα μπορούσαμε να τα αποκαλέσουμε και μνημόνια αυτά τα συμφωνητικά γιατί στην ουσία κάθε συμβόλαιο είναι κι ένα μνημόνιο συνεργασίας (M.O.U., Μemorantum of understanting) και κάθε μνημόνιο συνεργασίας είναι κι ένα συμβόλαιο.

Και εδώ ξαναγυρίζω πίσω στο αρχικό μου δίλημμα: Κυβέρνηση, που να μπορεί να κυβερνήσει με βάση τη νέα μνημονιακή πραγματικότητα, από την υπάρχουσα Βουλή ή Κυβέρνηση, που να μπορεί να κυβερνήσει με βάση τη νέα μνημονιακή πραγματικότητα, μετά από εκλογές και νέα Βουλή;

Η γνώμη μου είναι ότι ο Πρωθυπουργός, ο κύριος Αλέξης Τσίπρας (κι όχι ο σύντροφος «ο Αλέξης ο Τσίπρας», επειδή δεν έχω φάει ποτέ μαζί του), οφείλει να παραμείνει στην Πρωθυπουργία και πρέπει να βοηθηθεί σε αυτό. Έστω και με κυβέρνηση ανοχής. Έστω κι αν χρειαστεί να απέχει από την ψηφοφορία η αντιπολίτευση. Που οφείλει κι αυτή να φανεί ανώτερη των περιστάσεων, καθώς δεν είναι άμοιρη ευθυνών για τη σημερινή κατάντια της χώρας.

Και εδώ θα χρησιμοποιήσω δυο ―φαινομενικά― αντικρουόμενα επιχειρήματα:

Οφείλει να κυβερνήσει για να αποδείξει στους αντιπάλους του ότι μπορεί να φέρει σε πέρας αυτό για το οποίο δεσμεύτηκε με την υπογραφή του και είναι ένα Τρίτο Μνημόνιο.

Οφείλει να κυβερνήσει για να αποδείξει στους φίλους του ότι μπορεί να φέρει σε πέρας αυτό για το οποίο δεσμεύτηκε με την υπογραφή του και είναι ένα (για πρώτη φορά!) Πρόγραμμα της Αριστεράς.

Με μια απολύτως νόμιμη (απ’ όσο διάβασα και άκουσα) διαδικασία και με (τουλάχιστον) 120 ψήφους, μπορεί να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης η σημερινή κυβέρνηση και, επιτέλους, να υποχρεωθεί να κυβερνήσει με πολύ συγκεκριμένο πρόγραμμα και στόχους που οφείλει να τους εκθέσει στο Κοινοβούλιο όταν θα ζητάει την ψήφο εμπιστοσύνης από ΌΛΗ τη Βουλή.

Και οι λόγοι, οι στόχοι και το πρόγραμμα της Κυβέρνησης θα πρέπει να περιλαμβάνουν τα εξής:

1. Να φανεί συνεπής απέναντι στο Μνημόνιο που υπέγραψε.

2. Να είναι συνεπής απέναντι στους Θεσμούς, τους Εταίρους και τις αξιολογήσεις προόδου και αξιόπιστο μέλος της Ευρωζώνης και της Ε.Ε.

3. Να ολοκληρώσει το τρίτο μνημόνιο που συμφώνησε μέσα στο προδιαγεγραμμένο χρονικό διάστημα ή και νωρίτερα.

4. Να κάνει ουσιαστικές διαπραγματεύσεις ελάφρυνσης των πιο δυσμενών όρων του Τρίτου Μνημονίου και να βρει τρόπους να τους ελαφρύνει με ισοδύναμα που πιθανόν να πλήττουν μερικές συνιστώσες του κομματοκεντρικού πελατειακού κράτους αλλά που επιτέλους πρέπει να γίνουν.

5. Να κάνει ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για την ελάφρυνση του Δημοσίου Χρέους.

6. Να κάνει την Ελλάδα πρότυπη χώρα Πολιτισμού, Έρευνα και Παιδείας, συσπειρώνοντας γύρω από τον στόχο αυτό τους Άριστους Έλληνες της Ελλάδας αλλά και της Διασποράς.

6. Να κάνει σοβαρές μεταρρυθμίσεις για τη δημιουργία Σύγχρονου Εθνικού Κράτους Δικαίου και Ισονομίας στην Ελλάδα, κάτι που δεν έχει γίνει κατορθωτό τα τελευταία 200 χρόνια. Μια απόδειξη γι’ αυτό είναι ότι δεν έχουμε ακόμα Κτηματολόγιο. Και, εννοείται, σ’ αυτό δεν φταίει η σημερινή Κυβέρνηση αλλά άλλοι. Πολλοί απ’ τους οποίους, ίσως και να ψήφισαν τη σημερινή Κυβέρνηση.

7. Να οδηγήσει την Ελλάδα σε μια νέα μεταμνημονιακή περίοδο ευημερίας με Πρωτογενή Πλεονάσματα, με τόνωση ανάπτυξη της παραγωγής, εξάλειψη της γραφειοκρατείας και της διαφθοράς, εξάλειψη της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής και με έξοδο στις αγορές μόνο για αναπτυξιακούς λόγους και ποτέ για κάλυψη ελλειμμάτων.
και

8. Να εφαρμόσει, πριν περάσουν τα τρία χρόνια του 3ου Μνημονίου, το φιλολαϊκό σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης (14 Σεπτεμβρίου 2014) ή ό,τι απ’ αυτό δεν προβλέπεται στο Τρίτο Μνημόνιο.

Υπάρχει μια ευρεία συμπαράταξη πολιτών που κάποτε όριζαν (και ίσως ακόμα ορίζουν) τον εαυτό τους με το ―όχι πάντα προσχηματικό― επίθετο “αριστερός”. Αυτοί οι πολίτες οφείλουν στον λαό και στη δημοκρατική αριστερά (που για μένα δεν υπάρχει άλλη αριστερά), να κυβερνήσει επιτέλους η Δημοκρατική Αριστερά (χωρίς εισαγωγικά) ξεπερνώντας τα σύνδρομα της “έντιμης μιζέριας” και της “ηρωικής ήττας” που βολεύει μεν εκείνους που δίνουν λόγο μόνο στον εαυτό τους και στους συμφωνούντες με τον εαυτό τους αλλά πλέον δεν βολεύει καθόλου την επιβίωση του Ελληνικού Έθνους (αν υπάρχει τέτοιο πράγμα). Και που όσο κι αν εξυμνήθηκαν από ποιητές και άλλους καλλιτέχνες, ήταν πάντα τα αγκάθια που δυσκολευόταν πάνω τους να περπατήσει η πλειονότητα του Ελληνικού Λαού της πραγματικής ζωής κι όχι της συγκινούσας (ή συγκινημένης) μυθοπλασίας.

Υπάρχουν ακόμα πολλοί σώφρονες πολίτες που κάποτε ψήφισαν “δεξιά”, “κεντροδεξιά”, “σοσιαλδημοκρατικά”, “σοσιαλιστικά”, “κεντροαριστερά”, “αριστερά” και ―ίσως― “κομμουνιστικά” κόμματα που, αν όχι με χαρά αλλά με ανεκτικότητα (που είναι άλλο πράγμα από την “ανοχή”), θα δέχονταν μια ευρύτατη συμπαράταξη για την έξοδο από την κρίση και την ανόρθωση της Ελλάδας.

Και κάτι ακόμα: ίσως τώρα να εμφανίζεται μια μοναδική ευκαιρία για το Ελληνικό Έθνος να αποκτήσει ένα Σύγχρονο Ελληνικό Κράτος Δικαίου, Ισοπολιτείας και Ισονομίας στο πλαίσιο της αδιάκοπα μεταβαλλόμενης Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία επιθυμώ να ανήκω και να αγωνίζομαι για τη βελτίωσή της.

Αν όμως γίνουν τελικά εκλογές, πράγμα που απεύχομαι, θα ήθελα να καταγράψω μερικά από τα κριτήριά μου για την επιλογή υποψήφιου Κυβερνήτη και εκπροσώπων μου στη νέα Βουλή των Ελλήνων:

1. Πρακτικός και ορθολογικός λόγος σε σχέση με αυτά που χρειάζεται η Ελλάδα.

2. Πρακτικές και ορθολογικές προτάσεις και δεσμεύσεις για το ότι θα αλλάξει η κατάσταση στο κράτος και θα αποκτήσει επιτέλους η Ελλάδα την “Ελληνική Νομαρχία” (αρχή των νόμων) που αρμόζει σε κάθε σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος και που η Ελλάδα δεν είχε την τύχη να το χαρεί, όπως άλλα κράτη της Ε.Ε., τα τελευταία 200 χρόνια.

3. Προϋπολογισμένη, οικονομικά και χρονικά, πρόταση εξόδου από την κρίση με δέσμευση για εφαρμογή όλων των προεκλογικών προτάσεων και δεσμεύσεων.

4. Αναθεώρηση του Συντάγματος για καθιέρωση πάγιου εκλογικού συστήματος με αναλογική εκπροσώπηση όλων των πολιτών. Δεν θεωρώ απαραίτητα να είναι ένα απολύτως αναλογικό σύστημα αλλά σε καμιά περίπτωση να μην είναι πλειοψηφικό.

5. Αναθεώρηση του Συντάγματος με πρόβλεψη για έκπτωση από το αξίωμά τους όλων των Υπηρετών του Δημοσίου Συμφέροντος (αιρετών και εκλεγμένων) σε περίπτωση ανεπάρκειας σε αξιολογήσεις, αθέτησης των επαγγελματικών τους υποχρεώσεων, του όρκου ή των ρητών προεκλογικών τους δεσμεύσεων.

6. Καθιέρωση με Νόμο (ή με αναφορά μέσα στο Σύνταγμα) της σύνταξης Μνημονίου Συνεργασίας ανάμεσα σε κάθε υποψήφιο για Κυβερνήτη (Αρχηγό ή Πρόεδρο Κόμματος) και στο εκλογικό σώμα. Για να το κάνω πιο ξεκάθαρο: κάθε Προεκλογικό Πρόγραμμα κόμματος θα πρέπει να έχει τη μορφή Δεσμευτικού Συμβολαίου με τον Λαό και να κατατίθεται σε ανώτατο δικαστικό όργανο (Άρειος Πάγος, Ελεγκτικό Συνέδριο ή Συμβούλιο της Επικρατείας ας το αποφασίσουν άλλο, εγκυρότεροι από μένα) και να αποτελεί το κείμενο με βάση το οποίο θα εκλέγεται η επόμενη βουλή και η επόμενη κυβέρνηση. Σε περίπτωση που η εκλεγμένη κυβέρνηση επιχειρεί να εφαρμόσει πρόγραμμα ή να ψηφίσει νόμους που δεν έχει παρουσιάσει προεκλογικά στο εκλογικό σώμα ή έρχονται σε αντίθεση με το προεκλογικό Μνημόνιο Συνεργασίας-Δεσμευτικό Συμβόλαιο, να εκπίπτει μετά από την τεκμηριωμένη καταγγελία συγκεκριμένου αριθμού Βουλευτών ή συγκεκριμένου αριθμού πολιτών στο αρμόδιο ανώτατο δικαστήριο.

Κάθε σύνθημα, πρόταση και προεκλογική εξαγγελία που δεν θα εδράζονται πάνω σε αυτά τα κριτήρια, θα τα θεωρώ “διαφημιστικά”, αντιεπιστημονικά και θνησιγενή και θα τα απορρίπτω ασυζητητί.

Κάθε σύνθημα, πρόταση ή προεκλογική εξαγγελία που θα στηρίζονται πάνω σε αυθαίρετους χαρακτηρισμούς (του τύπου “μνημονιακό”, “αντιμνημονιακό”, “δεξιό”, “αριστερό”, “δημοκρατικό”, αντιδημοκρατικό” κ.λ.π.) θα τα απορρίπτω ως ανεδαφικά και αντιεπιστημονικά επειδή τίποτα δεν είναι αυτονόητο όταν δεν ερμηνεύεται με επιστημονικό και ορθολογικό τρόπο.

Κάθε σύνθημα και πρόταση που θα αναφέρονται στην «ιστορική κληρονομιά» και στο παρελθόν της Ελλάδας, στον ηρωισμό των Ελλήνων και στους «άθλους» τους, στον «καλό κ’ αγαθό» χαρακτήρα των Ελλήνων, στην αρτιότητα και επάρκεια του Κρατικού Μηχανισμού και των Λειτουργών του, στην άριστη λειτουργία του Δικαστικού Συστήματος, στην εντιμότητα των πολιτών, στο υψηλό φρόνημα και γενναιότητα των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, στο άριστο πολιτικό κριτήριο του λαού καθώς και στην πολιτισμική μας κληρονομιά και τα δίκαια του λαού και των εργαζομένων, στη ραχοκοκαλιά της οικονομίας που αποτελούν οι αυτοαπασχολούμενοι και οι μικρομεσαίοι, στο δαιμόνιο των Ελλήνων επιχειρηματιών, στην “περήφανη” κι “αδούλωτη” αγροτιά που αποτελεί το μεγάλο κεφάλαιο της Ελληνικής οικονομίας και στον τουρισμό ως “ναυαρχίδας της εθνικής μας οικονομίας”, χωρίς να προσχεδιάζουν με πρακτικό, σαφή και εμπεριστατωμένο τρόπο το έργο που θα επιτευχθεί κατά τη διάρκεια της τετραετούς θητείας εκείνου που ζητάει την ψήφο μου (με σχεδόν μοναδική αιτιολογία αποτυχίας την περίπτωση πτώσης υπερμεγέθους μετεωρίτη στην Αθήνα ή άλλη φυσική καταστροφή), θα απορρίπτεται ώς μεταφυσικός και δογματικός λόγος, ανίκανος να υποκαταστήσει τον ορθό πολιτικό λόγο, τις απαιτούμενες ρεαλιστικές προτάσεις και τις πραγματικές εθνικές, κοινωνικές, πολιτιστικές και οικονομικές ανάγκες του τόπου.

Για να ενισχύσω αυτές τις θέσεις μου, προτείνω μερικά βιβλία που με έχουν βοηθήσει να παρατηρώ αλλά και να επιταχύνω κάποιες αλλαγές στον εαυτό μου.

Όπως π.χ. στον τρόπο που σκέφτομαι και στον τρόπο που αντιδρώ απέναντι σε μια πραγματικότητα που ζητάει από μένα μια πιο ενεργή συμμετοχή στα κοινά.

Κι όταν λέω πιο ενεργή συμμετοχή στα κοινά δεν εννοώ τη δημιουργία ενός κόμματος, τη συμμετοχή μου σε ένα κόμμα ή ενός “Think tank”.

Εννοώ τη συνειδητή ανίχνευση σημείων συμφωνίας με πολλούς συμπολίτες μου (ακόμα και με εκείνους που σε πολλά διαφωνούμε) με σκοπό την επίτευξη ενός πιο ευνοϊκού κρατικού περιβάλλοντος για εμένα και την πλειονότητα των συμπολιτών μου.

Εννοώ επίσης τον τρόπο επιλογής του καταλληλότερου κόμματος για την περίσταση. Περισσότερο μελετώντας τις ρευστές θέσεις και τις διαρκείς ―έστω και ανεπαίσθητες― αλλαγές μέσα στο ίδιο το κόμμα των ανθρώπων που το ακολουθούν και λιγότερο τα συνθήματα ή τις μεγαλόστομες και “διαφημιστικές” διακηρύξεις.

Παρατηρώντας επίσης και την επίδραση που έχει η εξουσία πάνω σε πολλούς ανθρώπους επειδή πιστεύω ότι η φράση:

«Αρχή άνδρα δείκνυσι» είναι αληθινή και ταιριάζει σε όλους αλλά και σε όλες. Οπότε θα έπρεπε να λέγεται σήμερα «Αρχή άνδρα και γυναίκα δείκνυσι». Κι όταν λέω “εξουσία”, δεν αναφέρομαι μόνο σε κρατικά αξιώματα. Όποιος έχει βιώσει την αλαζονική συμπεριφορά μερικών “Προέδρων” ή “Παραγόντων” Αθλητικών ή “Πολιτιστικών” Συλλόγων, ξέρει πολύ καλά για ποιο πράγμα μιλάω.

Οι επόμενες εκλογές, αν γίνουν, θα γίνουν μάλλον σε συνθήκες μεγάλης πόλωσης και με πολλά ―αναληθή κατά τη γνώμη μου― διλήμματα.

Μερικά είναι ήδη γνωστά, όπως “Ελευθερία ή μνημόνιο”, “Δημοκρατία και ανεξαρτησία ή υποδούλωση στους ξένους” και άλλα τέτοια ηρωικά, χαριτωμένα και μονίμως διχαστικά και αναποτελεσματικά.

Πιστεύω ότι η Ελλάδα έχει πολύ μεγαλύτερη ανάγκη από δυσάρεστους «Προμνάμονες» παρά από ελκυστικούς «Αμνησιακούς» και “κατ’ επάγγελμα εφήβους”.

Γι’ αυτό προτείνω μερικά βιβλία που μπορεί να μη δίνουν πολλές απαντήσεις αλλά θέτουν ουσιώδη ερωτήματα σχετικά με το ποια πατρίδα, με τι πολίτες, με τι Νόμους, Θεσμούς και Κράτος θέλουμε και μέσα σε τι είδους διεθνές περιβάλλον και με τι είδους συμμαχίες.

Ερωτήματα παλιά, αλλά που τα θεωρώ πολύ πιο σημαντικά από πολλές πρόσφατες πρόχειρες, αντιεπιστημονικές και αβασάνιστες απαντήσεις.

Παραθέτω μόνο τον τίτλο, τον χρόνο έκδοσης και τον συγγραφέα του βιβλίου πιστεύοντας ότι όποια και όποιος θέλει περισσότερες πληροφορίες είναι εύκολο να τις βρει στο διαδίκτυο.

1. «Ελληνική Νομαρχία» (1806), Ανωνύμου του Έλληνος.

2. «Η σταχομαζώχτρα» (±1878), «Η Φόνισσα» (±1903), Αλ. Παπαδιαμάντη.

3. «Αιολική Γη» (1943), Ηλία Βενέζη.

4. «Τα ψάθινα καπέλα» (1946), Μαργαρίτας Λυμπεράκη.

5. «Η Παναγιά η Γοργόνα» (1948), Στράτη Μυριβήλη.

6. «Κίτρινος φάκελος» (1956), «Το 10» (1960), Μ. Καραγάτση.

7. «Στου Χατζηφράγκου» (1962 – ‘63), Κοσμά Πολίτη.

8. «Ακυβέρνητες πολιτείες» (Τρία βιβλία, 1961, 1962, 1965), Στρατή Τσίρκα.

9. «Το ’21 και η αλήθεια» (1971), Γιάννη Σκαρίμπα.

10. «Το κιβώτιο» (1972), Άρη Αλεξάνδρου.

11. «Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς» (1985), Χρόνη Μίσσιου.

12. «Γιατί το Βυζάντιο» (2009), Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ.

Αν δεν βοηθήσουν αυτά τα βιβλία να αποφασίσει κάποιος τι θα ψηφίσει στις επόμενες εκλογές (σε περίπτωση που γίνουν) θα του έχουν κάνει ―τουλάχιστον― μερικές ώρες εξαιρετική συντροφιά. Και, ίσως, μετά τις εκλογές να τα ξαναδιαβάσει. Και μετά από μερικά χρόνια να τα ξαναδιαβάσει. Για να δει τι πήγε σωστά και τι λάθος.

17 Αυγούστου 2015