Με αφορμή την ημερίδα για τα δικαιώματα της πνευματικής ιδιοκτησίας που θα πραγματοποιηθεί σήμερα Παρασκευή 7 Νοεμβρίου στος 5:30 μμ στην αίθουσα εκδηλώσεων του 12ου ΔΣ Πόλεως Ρόδου (Ρήγα Φεραίου 4), καλωσορίζουμε στην Πόρτα την διευθύντρια του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ) και κεντρική ομιλήτρια της εκδήλωσης κα Ειρήνη Σταματούδη. Μας ενημερώνει υπεύθυνα σχετικά με το σημαντικό ζήτημα της πνευματικής ιδιοκτησίας και ξεδιπλώνει τις σκέψεις της για ό,τι αξίζει να προσέξουμε στην καθημερινότητά μας.

Πού και πότε γεννηθήκατε;

Στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 1971.

Το θέμα της ιδιοκτησίας υπάρχει από τα παιδικά μας χρόνια. Ακόμα και στην διεκδίκηση του χώματος την ώρα του παιχνιδιού. Αυτό δημιουργεί αρνητισμό στην ενήλικη ζωή;

Η αλήθεια είναι ότι τα παιδιά αντιμετωπίζουν πιο έντονα στην ηλικία τους τα ζητήματα της ιδιοκτησίας. Συχνά όμως τα συνδέουν με υλικά παρά με άυλα (πνευματικά αγαθά). Το δικαίωμα στην ιδιοκτησία αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωμα που προστατεύεται από διεθνείς συμβάσεις και το Σύνταγμα. Ωστόσο υπάρχουν και άλλα δικαιώματα εξίσου σημαντικά όπως το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, το δικαίωμα στην εκπαίδευση αλλά και άλλα τα οποία θέτουν όρια στο δικαίωμα της ιδιοκτησίας. Για παράδειγμα τα όρια στο δικαίωμα της πνευματικής ιδιοκτησίας τίθενται από τις λεγόμενες εξαιρέσεις και περιορισμούς. Συνεπώς δεν είναι η ιδιοκτησία που ευθύνεται για οποιονδήποτε αρνητισμό στην ενήλικη ζωή αλλά η χρήση που κάνουμε καμιά φορά και η αντίληψη που έχουμε για ορισμένα πράγματα.

Το θέμα της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι συγκεχυμένο. Θα μας πείτε κάποια διαφωτιστικά στοιχεία που θα έπρεπε να γνωρίζουμε, προκειμένου να προστατεύσουμε την δουλειά μας, αλλά και την παγίδα να γίνουμε θύτες της δουλειάς κάποιου άλλου;

Ο κόσμος έχει ακούσει για την πνευματική ιδιοκτησία αλλά δεν είναι απολύτως σίγουρος τι σημαίνει αυτό. Η πνευματική ιδιοκτησία είναι ένα πλέγμα δικαιωμάτων, τα οποία αναγνωρίζονται στους δημιουργούς και στους δικαιούχους συγγενικών δικαιωμάτων για το έργο τους (στους πρώτους) και για τη συμβολή τους στην παρουσίαση ή επενδυσή τους σε αυτό ( στους δεύτερους). Δημιουργοί θεωρούνται όσοι δημιουργούν πρωτότυπα έργα τους πνεύματος, όπως γραπτά ή προφορικά κείμενα, μουσικές συνθέσεις, θεατρικά έργα, οπτικοακουστικά έργα, λογισμικό, έργα ζωγραφικής και γλυπτικής, αρχιτεκτονικά έργα, φωτογραφίες, κ.ο.κ. Οι σημαντικότεροι δικαιούχοι συγγενικών δικαιωμάτων είναι οι ερμηνευτές εκτελεστές καλλιτέχνες (π.χ. ηθοποιοί, τραγουδιστές, μουσικοί, χορευτές, κλπ.), οι παραγωγοί φωνογραφημάτων και κινηματογραφικών ταινιών, οι ραδιοτηλεοπτικοί οργανισμοί και οι εκδότες. Τα δικαιώματα που τους αναγνωρίζει ο νόμος (περιουσιακό δικαίωμα) ανάλογα με την κατηγορία τους επιτρέπουν να ελέγχουν την εκμετάλλευση του έργου τους κατ’αποκλειστικότητα με σκοπό τον βιοπορισμό τους αλλά και προκειμένου να διατηρήσουν τον ιδιαίτερο δεσμό που έχουν με το έργο τους (δηλ. ο νόμος αναγνωρίζει ένα ηθικό δικαίωμα -επιπλέον τους περιουσιακού- στους δημιουργούς και στους εκτελεστές καλλιτέχνες).

Οι κανόνες αυτοί ισχύουν για όλους όσους δημιουργούν ή συνεισφέρουν στη δημιουργία (στη βάση όσων είπαμε παραπάνω) με απόλυτα δίκαιο και δημοκρατικό τρόπο. Δεν υπάρχουν διακρίσεις ανάλογα με το πόσο σημαντικός είναι ένας δημιουργός ή ένας καλλιτέχνης ή την αισθητική αξία του έργου. Όλοι είναι ίσοι απέναντι στον νόμο ενώ βέβαια στην αγορά αναδεικνύεται ο πιο ικανός. Όπως προστατεύεται το έργο του Καζαντζάκη ή ο πίνακας του Λύτρα έτσι προστατεύεται και το δικό σας κείμενο ή σχέδιο. Συνεπώς δεν υπάρχει η έννοια του θύματος και του θύτη. Οποιοσδήποτε θέλει να χρησιμοποιήσει έργο τρίτου πρέπει να ζητήσει την άδειά του και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει έργο δικό σας χωρίς την άδειά σας.

Καλύπτει η νομική διαδικασία το θύμα παραβίασης της πνευματικής ιδιοκτησίας;

Έχουμε μία από τις καλύτερες νομοθεσίες στον κόσμο (ν. 2121/1993). Συγκεκριμένα προβλέπεται στη νομοθεσία αυτή ένα πλήρες πλέγμα κυρώσεων διοικητικών, αστικών και ποινικών.

Αναφέρετέ μας 5 τομείς που θέλετε να δείτε να αλλάζουν στην Ελλάδα.

Χρειαζόμαστε
– περισσότερη κοινωνική ευθύνη
– περισσότερη διαφάνεια
– περισσότερη ανοχή για τον συνάνθρωπό μας
– λιγότερη ανοχή στα κακώς κείμενα στους τομείς που περνούν από το χέρι μας, και
– περισσότερη αγάπη

Ποια εικόνα από τα παιδικά σας χρόνια είναι ανεξίτηλη;

Το πρώτο μου ποδήλατο και η αίσθηση ελευθερίας όταν έμαθα να ποδηλατώ

Υπάρχει συνταγή ευτυχίας για ενήλικες;

Πιστεύω πως όσο μεγαλώνει κανείς τόσο περισσότερο αντιλαμβάνεται την αξία των απλών πραγμάτων. Και η αντίληψη αυτή σε βοηθάει να κατακτήσεις λίγη περισσότερη ευτυχία.

Υπάρχει συνταγής ευτυχίας για παιδιά;

Η ευτυχία των παιδιών είναι στενά συνυφασμένη με την ισορροπία των γονιών

Αποτυχία είναι …

… μόνον όταν έτσι την αντιλαμβάνεσαι

Επιτυχία είναι…

να μην παρασυρόμαστε από αυτήν

Συγχωρούμε …

…τα πάντα (γιατί η ζωή είναι σύντομη και δεν υπάρχει χρόνος για πείσματα)

Το επικινδυνότερο στοιχείο της εποχής …

Η αλαζονεία

Η εντονότερη θλίψη της εποχής…

Η φτωχοποίηση

Τι θαυμάζετε γύρω σας;

Τους ανθρώπους με υπομονή

Τι απεχθάνεστε;

Το ψέμα

Τι σας θυμώνει;

Η αχαριστία

Τι σας φοβίζει;

Μόνον σοβαρά θέματα υγείας

Πότε η ζωή μας χαραμίζεται;

Όταν μπορούμε να κάνουμε πράγματα και μένουμε άπραγοι ή αδρανείς

Σε ποιο τραγούδι και βιβλίο σας βρίσκουμε;

Σε όλα τα ποιήματα του Τάσου Λειβαδίτη και στο τραγούδι «η επιμονή σου» του Κώστα Λειβαδά και της Ελεωνόρας Ζουγανέλη

Τι θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας και δεν μας το είπατε;

Ότι είναι πολύ σημαντικό αυτό που κάνετε: να φέρνετε σε επαφή ανθρώπους με τη σκέψη άλλων ανθρώπων.

* Η ημερίδα πραγματοποιείται από την  Α/θμιας & Β/θμιας Εκπ/σης Δωδεκανήσου σε συνεργασία με τον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας

Τζίνα Δαβιλά