* Ο Δρ. Αναστάσιος Πλατής είναι Ψυχίατρος και Διευθυντής του κέντρου Πανάκεια

[Εταιρεία Ανάπτυξης Κοινοτικών Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Ενηλίκων].

Ο όρος ευθανασία περιγράφει ουσιαστικά τον ανώδυνο θάνατο. Περιέχει όμως και την έννοια του θετικού ευ+θάνατος. Ο όρος φτιάχτηκε από τον Άγγλο φιλόσοφο Φράνσις Μπέικον που έγραψε:

«Το έργο της ιατρικής είναι η αποκατάσταση της υγείας και η καταπράυνση των πόνων, όχι μόνο όταν η καταπράυνση αυτή μπορεί να οδηγήσει στην θεραπεία, αλλά και όταν μπορεί να εξασφαλίσει έναν εύκολο και γαλήνιο θάνατο.»

Πανάρχαια, Ευθανασία είναι η σύγκρουση μεταξύ νόμου και ανθρώπινης θέλησης. Ιδίως όταν από πάνω τους πλανάται η ανεκτίμητη αξία της ζωής. Πόσο μάλλον αν παρεμβαίνει το αίτημα του ανθρώπου να πεθάνει όταν υποφέρει χειρότερα, όχι στην ιδέα του επερχόμενου θανάτου, αλλά λόγω της καθυστέρησης του ερχομού του.

Μεταφυσική, Επιστήμη, Θρησκεία, ανθρώπινα δικαιώματα και νομοθεσία μπλέκονται όσο ποιο γορδίως γίνεται στο ζήτημα της ευθανασίας.

Μπορεί ο ασθενής που πάσχει από ανίατη νόσο να επιλέξει τη στιγμή του θανάτου στην ιδέα της διατήρησης της αξιοπρέπειας του;

Υπάρχει, κάτω από αυτές τις συνθήκες, άνθρωπος που να έχει δικαίωμα να συμμετέχει σ’ αυτή την πράξη καθώς δεν πρόκειται για αυτοκτονία.

Μπορεί να σταθεί νομικά και ηθικά ο όρος «υποβοηθούμενη αυτοκτονία»;

Στην χώρα μας δεν έχει ποτέ γίνει πραγματική συζήτηση για την ευθανασία παρά μόνο για τους κανόνες δεοντολογίας που μπορεί να την περιβάλλουν.

Όμως ο νόμος είναι σαφής:

Όποιος ‘’αποφάσισε και εκτέλεσε ανθρωποκτονία ύστερα από σπουδαία και επίμονη απαίτηση του θύματος και από οίκτο γι’ αυτόν που έπασχε από ανίατη ασθένεια, τιμωρείται με φυλάκιση’’

Η Ελληνική νομοθεσία είναι ακόμη ανώριμη να αντιμετωπίσει τα περί «ανθρωποκτονίας με συναίνεση».

Όμως, ο ποινικός κώδικας προβλέπει ότι το δικαστήριο μπορεί να απαλλάξει τον ύποπτο από την ποινή αν πληρούνται δύο βασικές προϋποθέσεις:

1. Το θύμα δεν μπορούσε να προκαλέσει, από φυσική του αδυναμία, το θάνατο του, που επιθυμούσε, εκτιμώντας τις ιδιαίτερες συνθήκες υπό τις οποίες ενήργησε.

2. Να υπάρχει γνωμάτευση τριών γιατρών δημόσιου νοσοκομείου με την οποία να επιβεβαιώνεται ότι θα συνεχιζόταν η ταλαιπωρία του θύματος, ότι ο θάνατος θα επέρχετο το επόμενο 24αωρο και ότι δεν υπήρχε πλέον δυνατότητα αποτελεσματικής παυσίπονης αγωγής.
Από την άλλη είναι γνωστή και η θέση της εκκλησίας όχι μόνο περί αποκλειστικής διαχείρισης της επιλογής του θανάτου από το θεό, αλλά και περί πόνου, ο οποίος φέρνει πιο κοντά τους ανθρώπους μεταξύ τους αλλά και με τη μετάνοια.

Το Ελληνικό κράτος, πάντως, δεν βλέπει με καλό μάτι κάθε απόπειρα νομιμοποίησης της ευθανασίας. Το 2005 για πρώτη φορά αναφέρθηκε σε Ελληνικό νόμο, ότι είναι νομικά υποχρεωμένοι οι γιατροί να καταπραΰνουν τον πόνο των ασθενών που πάσχουν από ανίατες ασθένειες προσφέροντας «παρηγορητική φροντίδα». Αυτό, όμως, αφορά την ανάπτυξη της παρηγορητικής ιατρικής που ήδη οι γιατροί προσφέρουν υπηρεσίες ανακούφισης με τα λεγόμενα «ιατρεία αντιμετώπισης πόνου» που υπάρχουν σχεδόν σε όλα τα Ελληνικά δημόσια νοσοκομεία. Με αυτόν τον τρόπο, τέθηκε με μη επίσημο τρόπο η αντιμετώπιση των τελευταίων σταδίων μιας ανίατης ασθένειας από την πολιτεία.

Δεν είναι τόσο απλό, για να μιλάμε για τέτοια ζητήματα πολύπλοκα και πολυδιάστατα όπως τα παρουσιάζει η ευθανασία. Ένα από τα πολλά προβλήματα εντοπίζεται στο σύστημα που δεν μπορεί να συντηρήσει ανθρώπους με τέτοια προβλήματα με ανίατη και καταληκτική νόσο, με χρόνιο και αβάσταχτο πόνο. Υπάρχουν πολλά βήματα που μπορούμε να κάνουμε πριν φτάσουμε στην λεγόμενη καταστολή του τελικού σταδίου.

Χρειάζεται πολλή δουλειά: Ενημέρωση και συζήτηση και πληροφόρηση με τους γιατρούς, νοσηλευτές, επαγγελματίες υγείας, με τον κόσμο, με τους δήμους, κοινότητες. Εκκλησία και με τους Αθλητικούς συλλόγους. Δεν υπάρχει κανένας φόβος να ξυπνήσουμε τον «Λύκο» που κοιμάται.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr