Κωστής Α. Μακρής  

ΔΕΝ
Του Βαγγέλη Ηλιόπουλου
Εικόνες της Έφης Λαδά

Το βιβλίο που διάβασα

Στην αργατιά, στη χωριατιά, το χιόνι, η γρίπη, η πείνα, οι λύκοι, 

Ποτάμια, πέλαγα, στεριές, ξολοθρεμός και φρίκη.

Χειμώνας άγριος. Κι η φωτιά, καλοκαιριά στην κάμαρά μου.

Ντρέπομαι για την ζέστα μου και για την ανθρωπιά μου.

Κωστή Παλαμά, από την Ποιητική συλλογή «Ο κύκλος των τετράστιχων»

Ήμουνα περίπου 8 χρόνων. Παραμονή των Φώτων. Οικογενειακώς μέσα στον ηλεκτρικό για να πάμε δεν θυμάμαι πού, σε κάποιο σπίτι θείου ή κάτι τέτοιο. Κρύο. Εγώ με καινούρια παπούτσια, καινούριο παλτό, γάντια. Καμάρωνα για τα ρούχα μου. Σε μια στάση μπαίνουν δυο μικρά παιδιά της φυλής που σήμερα αποκαλούμε ΡΟΜ ή Ρομά αλλά τότε αλλιώς τα λέγαμε τα μικρά εκείνα, που για τους μεγάλους της φυλής τους είχε γράψει έναν «Δεκάλογο» ο Κωστής Παλαμάς.

Ήταν ανυπόδητα και κατά το μάλλον ή ήττον ρακένδυτα (τι γλώσσα μου έδωσαν, ε; Οι γονείς μου, ο Παπαδιαμάντης και άλλοι…).

Άρχισαν να λένε τα κάλαντα των Φώτων και για την την κυρά τους την Παναγιά κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό. Κι από τότε η κυρά τους η Παναγιά, ποτέ δεν μου παρουσιάστηκε καλοντυμένη.

Αργότερα, το Παλαμικό «ντρέπομαι για τη ζέστα μου και για την ανθρωπιά μου» έβαλε σε λόγια αυτό που είχα νιώσει.

Εγώ με καινούρια παπούτσια. Εκείνα τα παιδιά, ΔΕΝ.

Εγώ με καινούριο ζεστό παλτό. Εκείνα τα παιδιά, ΔΕΝ.

Εγώ με γάντια. Εκείνα τα παιδιά, ΔΕΝ.

Εγώ με τους γονείς μου να «ταξιδεύουμε» (ταξίδια ήταν για μένα οι διαδρομές με τον Ηλεκτρικό) για αναψυχή. Εκείνα τα παιδιά, ΔΕΝ.

Πριν από μερικές μέρες διάβασα το ΔΕΝ του Βαγγέλη Ηλιόπουλου με εικονογράφηση της Έφης Λαδά.

Διαβάζοντάς το ξύπνησαν μέσα μου οι παλιές μνήμες αλλά και νεότερες.

Θυμήθηκα διαλόγους μου με νέα παιδιά, για το ποια είναι η πραγματικότητα που βιώνει ένα «μέσο» παιδί στον Πλανήτη μας. Κι όποτε κάποιο παιδί ή έφηβος μου περιέγραφε τη δική του πραγματικότητα, εγώ του μιλούσα για όλες εκείνες τις πραγματικότητες των παιδιών και των εφήβων αλλά και των μεγάλων που ΔΕΝ.

Αντιγράφω από το ΔΕΝ του Βαγγέλη Ηλιόπουλου:

Όλα τα παιδιά κάνουν πάρτι στα γενέθλιά τους και σε κάθε γιορτή.

Γεμίζουν έτσι τον χρόνο με ατέλειωτη διασκέδαση.

Όλα;

Εγώ δεν…

Όλα τα παιδιά μπορούν να φάνε το αγαπημένο τους φαγητό.

Μπορούν μάλιστα να φάνε όσο θέλουν. Και δεν είναι μόνο τα φαγητά, είναι και οι τούρτες, οι πάστες, οι τάρτες, οι κρέπες, τα παγωτά που τόσο τους αρέσουν.

Όλα;

Εγώ δεν…

Έχει πολλά «Εγώ δεν…» το ΔΕΝ του Βαγγέλη Ηλιόπουλου.

Συνηθίζεται να γράφουν επαίνους και εγκώμια για έναν γνωστό, πολυβραβευμένο και πολυδιαβασμένο συγγραφέα σαν τον Βαγγέλη Ηλιόπουλο όταν παρουσιάζει ένα νέο του βιβλίο που έχει πολλές αρετές.

Εγώ θέλω να ξεφύγω απ’ τον κανόνα.

Θα παραστήσω ότι αυτό είναι το πρώτο βιβλίο του Βαγγέλη Ηλιόπουλου που διαβάζω.

Θα υποκριθώ κι ότι είναι το πρώτο του βιβλίο, γενικά.

Και θα το κρίνω με την ουδετερότητα απέναντι σ’ έναν άγνωστο συγγραφέα που μου προσφέρει τη χαρά της ανακάλυψης μιας απλής γλώσσας που καταφέρνει να πει πράγματα βαθιά για την αγάπη, τη συμπόνια, την πίστη και την ελπίδα χωρίς το παλιό ή νέο «δασκαλίκι», που μερικές φορές κολλάει σαν παλιά σκουριά σε μερικά νέα βιβλία, να κάνει το μέσα μου παιδί να αντιδρά με ξινίλα και τον ενήλικο να διαβάζει με συγκατάβαση που δεν είναι θαυμασμός.

Οι αρετές του βιβλίου που μου αρέσει και το θαυμάζω, δεν χρειάζονται αναφορές στα προηγούμενα βιβλία που έχει γράψει ο συγγραφέας τους για να φανούν και να λάμψουν. Αν τις χρειάζονται, αν τις έχουν ανάγκη για να φωτιστούν, τότε κάτι δεν πάει καλά.

Η μεστή και κατανοητή από μικρούς και μεγάλους γλώσσα του Βαγγέλη Ηλιόπουλου, προσφέρει τη χαρά του «δυνάμει» ρεαλιστικού ―αλλά με τη σύμβαση του παραμυθένιου και μαγικού― χάπι έντινγκ που τόσο χρειαζόμαστε μικροί και μεγάλοι για να καθορίσουμε τη στάση μας, πολιτική, ηθική και καθημερινή, απέναντι σε μια πραγματικότητα που θέλουμε να αλλάξουμε. Άλλωστε, τι νόημα έχει το όραμα αν δεν μας οδηγεί σε πρακτικές, δράσεις, επιλογές και αποφάσεις από τις οποίες εξαρτάται η υλοποίησή του;

Κάθε παραμύθι είναι ένα HOW TO για τα παιδιά• που από την παιδεία που θα πάρουν εξαρτάται το πόσο χρηστικό εργαλείο θα γίνει και πόσο δραστικά θα διαμορφώσει τον ενήλικο πολίτη.
Το ΔΕΝ είναι ένα πολιτικό βιβλίο για παιδιά και μεγάλους που προσφέρει παραμυθία, χωρίς να παραμυθιάζει και να παραμυθιάζεται, και που μπορεί με της «αγάπης τα λόγια», δεμένα στην ουρά ενός παντοδύναμου χαρταετού, να μας υψώσει ―μικρούς και μεγάλους― πάνω από τα ΔΕΝ μας, πάνω από τις στερήσεις μας και να μας οδηγήσει μέσα από την αγάπη, τη φιλία, την κατανόηση, την ελπίδα και τον σεβασμό του άλλου σε μια γενναιόδωρη κατάφαση της ζωής.

Οι εικόνες της Έφης Λαδά δεν εικονογραφούν απλώς το κείμενο αλλά το ολοκληρώνουν με μαγικά τοπία και οικουμενική θέαση του κόσμου δίχως να το ανταγωνίζονται.

Ό,τι ―κατά τη γνώμη μου― οφείλει να κάνει η καλή εικονογράφηση.

Θέλω να πω και κάτι άλλο: Χάρηκα που το βιβλίο αυτό είναι τόσο «οικουμενικά» Ελληνικό που δεν του χρειάζεται καθόλου η «στενή ελλαδικότητα» της Ελλάδας. Χάρηκα που όταν το έκλεισα, μετά από αρκετές αναγνώσεις, ένιωσα περισσότερο Πολίτης του Κόσμου.

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ:

Τίτλος: ΔΕΝ

Συγγραφέας: Βαγγέλης Ηλιόπουλος

Εικονογράφηση: Έφη Λαδά

Εκδόσεις Πατάκη, 2017

34 σελ.

ISBN 978-960-16-1970-5