Η Δρ. Δέσποινα Κατσώχη είναι Ογκολόγος – Ακτινοθεραπευτής, εξειδικευμένη στις νεότερες τεχνικές της ακτινοθεραπευτικής ογκολογίας και στους συνδυασμούς των θεραπευτικών ογκολογικών σχημάτων. Είναι Πρόεδρος και ιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού Οργανισμού ΑΚΟΣ «Καρκίνος: Θεραπεία Σώματος και Ψυχής» Το φωτογραφικό λεύκωμα “ΑνθίΖΩ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλέντη.

Ξέρω ότι είσαι σε ηλικία που τα «πρέπει» και τα «μη» σου προκαλούν αλλεργία.

Αντιλαμβάνομαι ότι «καίγεσαι» να ανοίξεις τα φτερά σου και να χτίσεις τον δικό σου κόσμο.

Νιώθω την απογοήτευσή σου για όσα άδικα διαπιστώνεις γύρω σου.

Καταλαβαίνω την ανάγκη σου να αντιδράσεις.

Πώς όμως; Δημιουργώντας εξαρτήσεις που σου στερούν την ελευθερία σου και βάζουν σε κίνδυνο την υγεία σου;

Πες ένα βροντερό ΟΧΙ στο κάπνισμα και στο άτμισμα. Ηχηρό σαν αυτό που λες κάθε τόσο σε γονείς και καθηγητές. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για ν’ αποδείξεις ότι είσαι ένας ελεύθερος άνθρωπος που έχει τη δύναμη να κρατά στα χέρια του τη ζωή του, χωρίς περιορισμούς και δουλείες. Είναι η καλύτερη απόδειξη ότι έχεις τη δύναμη να προστατεύσεις τον εαυτό σου και να οδηγήσεις εσύ τη ζωή σου.

Δεν έχω σκοπό να σηκώσω το δάχτυλο και να σου κάνω κήρυγμα. Ξέρω ότι τα βαριέσαι αυτά. Νιώθω όμως την ανάγκη να σε ενημερώσω και πάρε εσύ την απόφαση που σε αφορά. Η γνώση είναι δύναμη κι αυτή τη δύναμη θέλω να μοιραστώ μαζί σου με επιστημονικά στοιχεία. Θέλω να περάσεις από την είδηση στη συνείδηση.

Ξέρω τι σκέφτεσαι: μπλα μπλα μπλα. Κι όμως, θα σου μιλήσω με στοιχεία που αντλήσαμε από τις έρευνες της ΑΚΟΣ, μία μη κερδοσκοπική οργάνωση που εδώ και 13 χρόνια διαδίδει το μήνυμα ότι «η υγεία μας είναι στα χέρια μας».

Ξέρεις λοιπόν τί ανακαλύψαμε; Όλα ξεκινούν από την παρέα. Κάθε εθισμός (κάπνισμα, άτμισμα, ουσίες, τζόγος). Για τα κορίτσια παίζουν ρόλο και συναισθηματικοί λόγοι. Όλα ξεκινάνε από έναν πειραματισμό και γίνονται συνήθεια από την ανάγκη να ανήκουμε σε μία ομάδα με την οποία έχουμε κοινούς κώδικες και κοινά «μυστικά». Αφήνουμε να μας παρασύρει το ρεύμα της «μόδας», χωρίς να το πολυσκεφτούμε. Ίδιο λουκ και ίδιες συνήθειες γιατί συναισθήματα είναι μεταδοτικά. Όπως λένε οι  Nicholas Christakis και James Fowler, καθοδηγούμαστε ασυναίσθητα από τους ανθρώπους που μας περιστοιχίζουν, σαν τα πουλιά ενός σμήνους που κινούνται σε πλήρη συμφωνία.

Μη νομίζεις ότι η μόδα είναι νέο «φρούτο». Τα ίδια ίσχυαν κι όταν οι γονείς σου ήταν έφηβοι, μόνο που τότε δεν υπήρχε επαρκής ενημέρωση για το πόσο βλαβερό είναι το τσιγάρο. Το κάπνισμα, ήταν κοινωνικά αποδεκτό, δεν θεωρούνταν εθισμός ούτε το συσχέτιζαν με τα άλλα ναρκωτικά.

Βίωσες την επιδημία covid-19. Σε πληροφορώ  ότι το κάπνισμα είναι η μεγαλύτερη επιδημία όλων των εποχών. Κι έχει τον τρόπο της να επιβιώνει μέσα από νέες μόδες όπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο.  Ξέρεις να ψάχνεις στο διαδίκτυο: διάβασε τις ατέλειωτες λίστες των εξαρτήσεων. Κάπνισμα, άτμισμα, ναρκωτικά,  αλκοόλ, τζόγος, διαδίκτυο. Εθιστικές ουσίες -αν και  απενοχοποιημένες και νόμιμα διαθέσιμες -νικοτίνη, αλκοόλ, καφεΐνη, ζάχαρη, διάφορα ηρεμιστικά, διεγερτικά φάρμακα και ουσίες. Και βέβαια, οι παράνομες που περιμένουν στη γωνία και σε καλούν σαν σειρήνες: κάνναβη, κοκαΐνη, αμφεταμίνη, ηρωίνη, παραισθησιογόνα και αναβολικά.

Η ζωή σήμερα είναι γεμάτη εθισμούς και ο εθισμός είναι σκλαβιά που σε ορίζει γιατί δεν μπορείς να δώσεις ένα τέλος. Εθισμός και το να είσαι «κολλημένος» με το κινητό σου, περιμένοντας το like που θα σε γεμίσει ντοπαμίνη, την ορμόνη που προκαλεί το αίσθημα της ευχαρίστησης. Εθισμό προκαλούν και διάφορα επεξεργασμένα τρόφιμα που είναι σχεδιασμένα ώστε να “μην μπορείς να αντισταθείς. Οι εθισμοί δεν αφήνουν το μυαλό καθαρό να πάρει τις αποφάσεις του και να χαράξει ανεπηρέαστο τον δρόμο του.

Άλλο να ευχαριστιέσαι μια δραστηριότητα από την οποία δεν κινδυνεύει η σωματική και ψυχολογική υγεία σου κι άλλο να διακινδυνεύεις στο όνομα μιας αμφίβολης ευχαρίστησης. Το ζήτημα δεν είναι ποια εξάρτηση σε εξουσιάζει αλλά ποιον πόνο ή ποιο κενό θέλεις να καλύψεις με τη βοήθεια της εξάρτησής σου. Μπορεί όμως έτσι να λυθεί το πρόβλημά σου; Μάθε να ζητάς βοήθεια από ανθρώπους που εμπιστεύεσαι, που σε νοιάζονται, που δεν κερδίζουν από σένα, που δεν κάνουν παιχνίδι σε βάρος σου. Πάντα υπάρχει κάποιος κοντά σου. Ποτέ δεν είναι αργά.  Η προσωρινή «ευχαρίστηση» δεν είναι η λύση.

Πώς θα βρεις τη δύναμη για να δώσεις τον αγώνα σου και να φτιάξεις τη ζωή σου στα μέτρα σου αν είσαι δούλος εθισμών; Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε 10-15 χρόνια; Υγιή κι ευτυχισμένο ή μίζερο και δυστυχισμένο εξαιτίας των κακών επιλογών στις οποίες σε οδήγησε ο εθισμός σου;

Θα σου τα πω για να τα ξέρεις κι έπειτα πάρε την απόφασή σου. Το κάπνισμα καταστρέφει τα αγγεία της καρδιάς και τους πνεύμονες, προκαλεί καρκίνο ενώ βλάπτει τον εγκέφαλο που αναπτύσσεται: τον εμποδίζει να οξυγονωθεί σωστά, σε εμποδίζει να διαβάσεις! Και βέβαια αν καπνίζεις, θα ζήσεις 10 με 20 χρόνια λιγότερο. Ούτε τα ηλεκτρονικά τσιγάρα είναι ακίνδυνα. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα διπλασιάζουν τον κίνδυνο  χρόνιας βρογχίτιδας και όχι μόνο.

Κάθε χρόνο, πάνω από 19.000 Έλληνες πεθαίνουν εξαιτίας του καπνίσματος.  Τρία στα 10 ελληνόπουλα δοκίμασαν τσιγάρο για πρώτη φορά στα 13 χρόνια τους. Οι μισοί από τους εφήβους καπνιστές, εάν συνεχίσουν, θα πεθάνουν από ασθένειες που θα προκληθούν από το τσιγάρο. Σκέψου γιατί διαφημίζουν κάπνισμα, άτμισμα και αλκοόλ; Για να κερδίζουν εις βάρος σου αλλά και να σε ελέγχουν αφού καθορίζουν τη σωματική και πνευματική σου υγεία. Το επιτρέπεις; Το κάπνισμα είναι η Δικτατορία των λίγων, δεν είναι πια μόδα!

Γιατί να ακολουθήσεις τη «μόδα» και να μην δημιουργήσεις το προσωπικό σου στυλ; Να εκφραστείς με τον δικό σου μοναδικό τρόπο. Δεν επιλέγουμε που, πότε, και από ποιους θα έρθουμε στον κόσμο, αλλά τι θα κάνουμε με την ζωή μας είναι δική μας υπόθεση. Αρκεί να έχεις τη διάθεση να το παλέψεις και θα τα καταφέρεις όπως τα κατάφεραν τόσοι και τόσοι άνθρωποι που αντιμετώπισαν αντίξοες συνθήκες στη ζωή τους. Ο Σκωτσέζος συγγραφέας Ρόμπερτ Λιούις Στίβενσον συνήθιζε να λέει ότι «Στη ζωή, το θέμα δεν είναι να κρατάς καλά χαρτιά, αλλά να παίζεις καλά ένα άσχημο φύλλο».

Δημιούργησε νέα πρότυπα. Κοίταξε τη ζωή στα μάτια, τον εαυτό σου στον καθρέπτη και κάνε τις επιλογές σου. Διάλεξε την καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου και ακολούθησε το μονοπάτι που σε οδηγεί εκεί. Μην κάνεις εκπτώσεις. Η ζωή σου ανήκει. Δείξε σεβασμό κι εμπιστοσύνη στον εαυτό σου. Εσύ είσαι το μέλλον.