Ηλίας Καραβόλιας 

” Η καλύτερη συμβουλή που μου έδωσαν όταν ανέλαβα το υπουργείο Οικονομικών της Τουρκίας ήταν η εξής: αφιέρωσε το 50% του χρόνου σου να εξηγήσεις το σχέδιό σου, βγες έξω, μίλα με τον κόσμο, με τα σωματεία, με τους επιχειρηματίες, πήγαινε στις μικρές πόλεις. Μην κλειστείς στο γραφείο σου προσπαθώντας να δουλέψεις με τους αριθμούς. Βάλε κάποιον άλλον να το κάνει αυτό, ο δικός σου ρόλος είναι να εξηγήσεις και να δώσεις το αίσθημα της σιγουριάς στον κόσμο ότι το πρόγραμμα, το σχέδιο θα πετύχει…”

Αυτά δήλωσε ο Kemal Dervis τον Ιούνιο του 2014 στο Capital.gr ,πρώην Υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας απο το 2001-2003 που είχε σχεδιάσει και εφαρμόσει στα πρώτα στάδιά του το πρόγραμμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με το οποίο η Τουρκία αντιμετώπισε την κρίση του 2001 και στήριξε τη θεαματική ανάκαμψή της την επόμενη δεκαετία.

Ως υπουργός Οικονομικών της χώρας υλοποίησε ένα ευρύτατο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων για να αποτρέψει την πλήρη κατάρρευση της οικονομίας, σε μια εποχή που η Άγκυρα αντιμετώπιζε οξεία οικονομική κρίση που συνοδεύτηκε από το κλείσιμο τραπεζών, την άνοδο του πληθωρισμού και την ταχεία και διαρκή υποτίμηση της τουρκικής Λίρας.

Αναφέρομαι στον Kemal Dervis γιατί αυτός ουσιαστικά είναι που μετέτρεψε το πρόγραμμα του ΔΝΤ στην Τουρκία από βαρίδιο σε σωσίβιο σωτηρίας.Το οποίο μάλιστα ξεφορτώθηκαν οι γείτονες μόλις βγήκαν στην στεριά της ανάπτυξης (από το 2007 και μετά).

Η Τουρκία είναι παράδειγμα μετατροπής από οφειλέτη σε πιστωτή του ΔΝΤ. Πολλοί θα πουν άλλο Ελλάδα, άλλο Τουρκία. Και όμως, αυταπατόμαστε φίλες και φίλοι. Αλλού είναι οι διαφορές, όχι στο πεδίο της οικονομικής ιδιομορφίας των δύο χωρών.

Κατ αρχήν ο Erdogan, παρά την τωρινή φαραωνική του συμπεριφορά, πριν φθάσει να κυνηγάει μέσω της δικαιοσύνης πολίτες( μικρούς και μεγάλους επιχειρηματίες για σκάνδαλα και φοροδιαφυγή )έστειλε και στέλνει στο κελί εδώ και χρόνια μεγάλο μέρος από το διεφθαρμένο, εθνικιστικό και επικίνδυνο στρατιωτικό-δικαστικό σύμπλεγμα της χώρας του. Μετά συνέχισε με διεφθαρμένους κρατικούς λειτουργούς, υπουργούς και ισχυρά διαπλεκόμενους μεγαλοεκδότες και μεγαλο-προμηθευτές του Δημοσίου.

Παράλληλα, ο τεχνοκράτης Dervis στην οικονομία (με τις πλάτες των ΗΠΑ που είδαν στην κυβέρνηση Erdogan τον εταίρο που θα τους εξισορροπούσε τις σχέσεις με το Ισλάμ) πετούσε τα βαρίδια του κρατικοδίαιτου παρελθόντος, ανοίγοντας τις αγορές με την επιμονή του προς τους τοποτηρητές του ΔΝΤ να δώσουν έμφαση σε μεγάλα και μεσαία ανταποδοτικά έργα, κυρίως με την μορφή σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (τα δικά μας ΣΔΙΤ) ώστε να δουλεύει κόσμος, να εισπράττει μισθούς και να καταναλώνει αγαθά και υπηρεσίες.

Το τουρκικό δημόσιο σταδιακά, μείωνε τις θέσεις του στα έργα αυτά και σήμερα μια νέα γενιά επιχειρηματιών κρατάει στα χέρια της τους τζίρους αλλά και τις εξαγωγές της χώρας.

Εννοείται ότι κάποιοι βρέθηκαν περισσότερο ωφελημένοι, από τους πολλούς, αλλά σχεδόν ο σκοπός επετεύχθη: η ανάπτυξη και η σταδιακή αύξηση του κατά κεφαλή εισοδήματος των Τούρκων έφθασαν σε πρωτοφανή επίπεδα, παρά τις ανισότητες που μαστίζουν ακόμα την χώρα αυτή(σημ: η οποία όμως εκτός από ‘’οικονομία’’ είναι και μια πολυπληθής κοινωνία, γεμάτη με ιδιαίτερα πολιτισμικά, θρησκευτικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά)

Αναφέρω τα παραπάνω, γιατί σήμερα η Τουρκία είναι ο αφανής εταίρος των νέων ισχυρών οικονομιών στον πλανήτη( BRICS) με τις οποίες φαίνεται ότι εγκαινιάζουμε διαύλους επικοινωνίας- μήπως και κάποτε χρειαστεί να εγκαταλείψουμε αυτή την μαζοχιστική εξάρτηση από αυτό που αποκαλώ “συναίνεση Βρυξελλών-Βερολίνου” (Brussels- Berlin Consensus).

Παρά την περίοδο ήπιου ξεφουσκώματος (αποπληθωριστική ισορρόπηση 2010-2012 ) η Τουρκία έχει ξανά πάρει φόρα προόδου και ανάπτυξης. Από το 2012 οι εταιρείες του τουρκικού κατασκευαστικού κλάδου ανέλαβαν σε 100 διαφορετικές χώρες 433 έργα συνολικής αξίας 26,1 δισ. δολαρίων – αριθμός που συνιστά ιστορικό υψηλό (το 2000 ήταν μόλις 1 δισ. δολάρια).

Από αυτοκινητοδρόμους στην Αγ. Πετρούπολη και την Αιθιοπία μέχρι την επέκταση του αεροδρομίου του Άμπου Ντάμπι. Το 18,8% του συνόλου των έργων αναλήφθηκε στο Τουρκμενιστάν και το 16,8% στο Ιράκ, ενώ το τελευταίο δίμηνο τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες επιστρέφουν στη Λιβύη. Έργα αναλήφθηκαν για πρώτη φορά στην Κολομβία, το Περού, την Παπούα Νέα Γουινέα και τη Σομαλία, ενώ παράπλευρο όφελος αποτελεί και η αύξηση κατά 7,4 % σε ετήσια βάση των τουρκικών εξαγωγών δομικών υλικών.

Οι εξαγωγές προς την Ε.Ε. είναι αλήθεια ότι υποχώρησαν παρακολουθώντας την κρίση της ευρωζώνης και την αντοχή των αναδυόμενων οικονομιών, ενώ απο τον Δεκέμβριο του 2012 το Ιράκ ξεπέρασε τη Γερμανία(!) ως πρώτος προορισμός των τουρκικών εξαγωγών (σημ: ο Erdogan, όταν κάνει πολιτικές συμμαχίες ή οδηγείται σε ρήξη με άλλες χώρες, σχεδόν πάντα δεν αμελεί ή δεν βλάπτει τα οικονομικά οφέλη για τις εξαγωγές του!).

Πλήρως επιτυχής είναι η πολιτική των φοροαπαλλαγών και επιδοτήσεων ασφαλιστικών εισφορών για τις φτωχότερες από τις έξι Οργανωμένες Βιομηχανικές Ζώνες στις οποίες έχει διαιρεθεί η Τουρκία (κάτι που εμείς δεν κάναμε τις καλές εποχές και θέλουμε σήμερα, με απαξιωμένη εργασία και πλούτο, να το αποδεχτούμε ως… λύση από τους Γερμανούς) με τη μεγαλύτερη αύξηση εξαγωγών (20%) στην επαρχία του Gaziadep.

Οι επιτυχίες στις εξαγωγές, είχαν ως βάση την κρατική τράπεζα Eximbank (ο Erdogan ανέκαθεν την θεωρούσε απαραίτητο πυλώνα του τραπεζικού συστήματος), η οποία ενισχύει τους εξαγωγείς με πιστώσεις (σημ: εμείς εδώ στην Ελλάδα, με εμμονή στις ιδεολογικές συνταγές που αποδείχθηκαν καταστροφικές,αρνούμαστε να αποδεχθούμε ότι χρειάζεται τουλάχιστον μια ισχυρή κρατική τράπεζα, πιστεύοντας ότι όλα τα ρυθμίζει ο υγιής ιδιωτικός τομέας και το κίνητρο κέρδους των τραπεζιτών- μετόχων, που εν τω μεταξύ τους σώζουμε με δανεικά).

Να παραθέσω την νέα στρατηγική που εφαρμόζουν οι Τούρκοι κρατικοί οικονομολόγοι και τραπεζίτες: η Τουρκία μάζεψε με τα πλεονάσματα της εδώ και 6 χρόνια χρυσό, με τον οποίο το Ιράν της πουλάει τους υδρογονάνθρακές του, προσπερνώντας τις διεθνείς κυρώσεις!

Υπάρχουν φυσικά και κίνδυνοι στην οικονομία τους. Πχ, οι εισαγωγές μειώνονται από το 2012, υποδεικνύοντας αναθέρμανση της εγχώριας ζήτησης και κινδύνους νέας διεύρυνσης του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Όμως στην Τουρκία, ακόμη και η αύξηση των εξαγωγών έχει συνήθως “αντίστροφο” αποτέλεσμα (αύξηση του ελλείμματος) λόγω της έλλειψης ενδιάμεσων αγαθών στην χώρα.

Οι γείτονες είχαν σχέδιο και έχουν αποτελέσματα. Είχαν και έχουν ικανούς (και πατριώτες) πολιτικούς να τους κυβερνάνε, που στην πλειοψηφία τους τρέμουν τον Erdogan και δεν βάζουν το χέρι στο μέλι. Έχουν τους σωστούς συμμάχους και παρά τα εγκλήματα τους με τους Κούρδους και τους Αρμένιους, και τις τάσεις νέο-οθωμανισμού, έχουν σαφή γεωπολιτική στόχευση, με εναλλακτικές πάντα επιλογές.

Το κυριότερο για εμάς; Έχουν ρευστότητα και ικανότατους επιχειρηματίες, που μπορούν να συμπράξουν με νέους και “καθαρούς” δικούς μας, ώστε να δώσουν δουλειά εδώ στην Ελλάδα, σε χιλιάδες άνεργους.