Kάθε πρωί στις 8 και δέκα, ντριιιιιν το κουδούνι από το διπλανό σχολείο. Αναμενόμενο.

Ο διευθυντής μέσω μικροφώνου–μεγαφώνου καλημερίζει, λέει, λέει, λέει, δίνει το μικρόφωνο στη μαθήτρια που θα εκτελέσει το χρέος της προσευχής, ξαναπαίρνει το μικρόφωνο, δίνει παραγγέλματα «ανάπαυση-προσοχή-ανάπαυση-προοοσχή» και αρχίζει την κατήχηση για το πώς θα πρέπει να κυλήσει η μέρα.

Μέχρι εδώ καλά, ναι; Περίπου, λέω εγώ, αλλά είμαι και μυστήριο τρένο, άρα…

Διάλειμμα πρώτο. Ξανά ο διευθυντής με το μικρόφωνο ανά χείρας, ξανά παραινέσεις και κατήχηση και αλίμονο αν κάτι υποπέσει στην αντίληψή του.

«Εεεε, εσύ εκεί … ναι, ναι, εσύ με το πράσινο μπλουζάκι… ναι, σε σένα μιλάω, φύγε από κει».

«Σας είπα μην τρέχετε. Για ελάτε όλοι εδώ. Έβρεξε. Ήσυχα, σιγά θα ανέβετε τις σκάλες όταν χτυπήσει το κουδούνι, θα κάνετε τούτο, θα κάνετε κείνο… κ.λπ. κ.λπ.».

Το ίδιο συμβαίνει και στα λοιπά διαλείμματα. Μέσω μικροφώνου πάντα. Η παραπάνω είναι η καθημερινή ιστορία ενός δημοτικού σχολείου της Αττικής. Και από ‘δω ξεκινά η τοποθέτησή μου.

Τα παραγγέλματα -τύπου «ανάπαυση» και «προσοχή»- ανήκουν στον παραλογισμό του στρατού και της πειθαρχίας που τον διέπει. Δεν έχουν θέση στα σχολεία. Εκτός κι αν τα σχολειά λειτουργούν ως φυτώρια που δημιουργούν στρατιωτάκια που παριστάνουν τους ελεύθερους πολίτες, πράγμα που θα το δεχτώ ως πραγματικότητα δεδομένου πως η αποστήθιση π.χ. της Ιστορίας, των Λατινικών κ.λπ., είναι υπηρέτες της εκπαιδευτικής φαιδρότητας.

Οι απαγορεύσεις κάθε τύπου γαργαλίζουν τον υποψήφιο παραβάτη να γίνει παραβάτης. Το όριο από μόνο του κάνει κακό στον ψυχισμό του παιδιού, από τη στιγμή που δεν έχει δοθεί έμφαση στην καλλιέργεια του αυτοσεβασμού και της αυτοπειθαρχίας του. Προσωπικά απεχθάνομαι τις έννοιες πειθαρχία και υπακοή, καθώς από μόνες τους με πνίγουν. Ποιον άνθρωπο άφησες ελεύθερο και δεν έβαλε μόνος του φραγμούς; Σε ποιο παιδί δεν εξήγησες το αποτέλεσμα μιας πράξης σε ηλικία που αντιλαμβάνεται μια συζήτηση και δεν σε άκουσε προσεκτικά;

Θα μπορούσα να γράψω ένα μακρόσυρτο κείμενο με επιχειρήματα που αποδεικνύουν τη λαθεμένη από τη βάση της εκπαιδευτική πολιτική. Προτιμώ να επισημάνω όμως τούτο: για όσο στην Ελλάδα το υπουργείο Παιδείας θα είναι χώρος πειραματισμού, θα υπάρχει κρυμμένος αυταρχισμός και αναποτελεσματικότητα στη συμπεριφορά της εκπαίδευσης. Εκτός αν αυτός είναι ο στόχος, η δημιουργία πειθήνιων οργάνων με την επίφαση της ελευθερίας. Το πρόβλημα λύνεται με μια απλή μέθοδο που χρειάζεται μόνο εμπιστοσύνη στο αποτέλεσμα. Όταν τεθεί προ των ευθυνών του ένα παιδί, με ηρεμία, χαμόγελο και σεβασμό, η απόκλιση από το επιθυμητό αποτέλεσμα θα είναι μικρή. Αλλά αυτό είναι ζήτημα πολιτικής. Παιδευτικής Πολιτικής που θα ξεκινήσει από το νηπιαγωγείο. Και ας μην υπάρχει ιδανικό οικογενειακό περιβάλλον. Στο σχολείο ο άνθρωπος περνά τελικά τα χρόνια που χτίζει προσωπικότητα και χαρακτήρα. Όταν στο σπίτι της μάθησης (θεωρητικά πάντα) συναντάς την επιβολή του μικροφώνου ευνοώντας -για σκέψου το- την ηχορύπανση και το κυριότερο αυτό θεωρείται αυτονόητο ή δεν προκαλεί αντιδράσεις (καθώς θυμίζει το «δάσκαλε, που δίδασκες και νόμο δεν εκράτεις..»), έχεις ξεκινήσει την επώαση προσωπικοτήτων που υποτάσσονται στο προτεταμένο επικριτικά δάκτυλό σου και στη μίμηση μιας προσβλητικής συμπεριφοράς ως ενήλικες. Οι άνθρωποι του «μη». Δημιουργούνται άτομα με απωθημένα. Αλλά, είπαμε, η Παιδεία, η Γλώσσα, ο Πολιτισμός, είναι ζητήματα Πολιτικά. Σε τούτο τον τόπο αυτοί που κάνουν πολιτική, συχνά έχουν κλείσει τα μάτια και τα αυτιά βάζοντας όρια που εξυπηρετούν καταθέσεις, υποσχέσεις και καρέκλες. Και όσοι θεωρήσουν ότι γράφω εκτός πραγματικότητας, ας ρίξουν μια ματιά στο διπλανό τους και στον εαυτό τους, αν αντέχουν. Οι εξαιρέσεις ευτυχώς υπάρχουν για να επιβεβαιώσουν τον θλιβερό κανόνα.

Το κείμενο γράφτηκε για το www.protagon.gr  

Τζίνα Δαβιλά