Τι είναι ο θυμός

Ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό και υγιές συναίσθημα που μας λέει πως «κάτι δεν πάει καλά». Ανάλογα με τον τρόπο που θα τον διαχειριστούμε μπορεί να γίνει πολύ δημιουργικός, π.χ. «θυμώνω που δεν καλύπτεις τις ανάγκες μου και μαθαίνω πως μπορώ να τις καλύπτω εγώ» ή καταστροφικός, όταν ο τρόπος έκφρασής του μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικά αποτελέσματα για την υγεία και τις σχέσεις μας.

Είναι μία φυσική απάντηση σε υποτιθέμενη απειλή, όπου ο οργανισμός μας εκκρίνει αδρεναλίνη για να μπορέσει να είναι σε εγρήγορση και να αμυνθεί. Μία πρωτόγονη κατάσταση, όπου σφίγγονται οι μύες και αυξάνεται η αρτηριακή πίεση και οι καρδιακοί παλμοί. Οι αισθήσεις γίνονται πιο ευαίσθητες, το πρόσωπό μας κοκκινίζει. Παρόλες λοιπόν τις σωματικές αντιδράσεις, ο θυμός γίνεται πρόβλημα μόνο όταν δεν μπορούμε να τον διαχειριστούμε με έναν υγιή τρόπο.

Τελικά δεν είναι «κακό» να θυμώνω;

Όχι. Ίσα ίσα, όπως ανέφερα και παραπάνω, ο θυμός είναι ένα σημάδι πως «κάτι δεν πάει καλά». Άρα, μπορεί να με κινητοποιήσει να δω με τι θυμώνω και να γίνω πιο δημιουργικός και θετικός άνθρωπος για παράδειγμα, να οριοθετήσω τον εαυτό μου και να μην επιτρέπω στους άλλους να με κάνουν ότι θέλουν, να μπω στη διαδικασία να μιλήσω για πράγματα που με ενοχλούν και να μοιραστώ τις ανησυχίες μου. Σημαντικός είναι ο τρόπος που θα τα κάνω όλα αυτά, η διαχείρισή του δηλαδή, ώστε να μπορέσω να τον εκφράσω με έναν πιο υγιή και δημιουργικό τρόπο.

Με τι θυμώνουμε;

Η προσωπική μας ιστορία τροφοδοτεί τις θυμώδεις αντιδράσεις μας.

Υπάρχουν πολλά ερεθίσματα καθημερινά που θα μπορούσαν να μας θυμώσουν και να χάσουμε την υπομονή μας, αισθανόμενοι πως «δεν ακουγόμαστε», «δεν αναγνωρίζεται» αυτό που κάνουμε σε προσωπικό, οικογενειακό, συντροφικό, κοινωνικό ή και επαγγελματικό επίπεδο, δεν μας σέβονται, δεν μας εκτιμούν, μας χειρίζονται, μας αδικούν, κλπ.

Μπορεί να μάθαμε να χρησιμοποιούμε το θυμό ως τρόπο επιβίωσης σε κάποια φάση της ζωής μας και προφανώς με θετικά αποτελέσματα, εφόσον «επιβιώσαμε». Σήμερα όμως, που οι καταστάσεις έχουν αλλάξει, ο «παλιός τρόπος έκφρασής του» ίσως δεν είναι και τόσο λειτουργικός πια.

Παρελθοντικά βιώματα που έχουν δημιουργήσει τραυματικές εμπειρίες, ανοιχτοί λογαριασμοί, κλπ., είναι πιθανό να πυροδοτήσουν το θυμό μας.

Ίσως προτιμάμε να είμαστε θυμωμένοι, έστω και χωρίς να το καταλαβαίνουμε, για να μην πονέσουμε, καθώς ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που έχει ενέργεια και δεν μας αφήνει να «πέσουμε ψυχικά», π.χ. στο χωρισμό, όσο νιώθω θυμό, δεν πονάω και «δεν με παίρνει από κάτω», νιώθω μάλιστα ότι έχω υπερβολική ενέργεια.

Μπορεί να έχουμε μάθει να τον «καταπίνουμε», με αποτέλεσμα να απογοητευόμαστε όλο και περισσότερο, να «βαρυστομαχιάζουμε» και να νιώθουμε ότι μονίμως σιγοβράζουμε μέσα μας, κάνοντας τον εαυτό μας αλλά και τους γύρω μας αρκετά συχνά δυστυχισμένους.

Ο θυμός είναι ένα από τα στάδια του πένθους, όπου θυμώνουμε με την απώλεια και το γκρέμισμα των ονείρων και της ζωής μας, όπως την ξέραμε μέχρι τώρα (π.χ. θάνατος, χωρισμός, απώλεια φιλίας, εργασίας, …).

Ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, χρήση τοξικών ουσιών.

Νευρολογικές διαταραχές, επιληψία, N. Altzheimer

Αλλαγές στη χημεία του εγκεφάλου ή υποκείμενες ιατρικές καταστάσεις, καρδιακές, μεταβολικές, ενδοκρινικές διαταραχές, π.χ. υπερθυρεοειδισμός

Αυτοάνοσα νοσήματα

Χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων

Όπως βλέπουμε λοιπόν, υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί λόγοι για να θυμώσουμε, αλλά και πολλά είδη θυμού.

Πώς μπορώ να διαχειριστώ το θυμό μου;

Να μάθω να τον εκφράζω, ίσως όχι εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή αν νιώθω ότι θα έχω έντονο ξέσπασμα αλλά όταν ηρεμήσω.

Να μάθω να τον συγκρατώ και να τον μετατρέπω σε μία πιο εποικοδομητική συμπεριφορά. Χρειάζεται όμως προσοχή να μην τον στρέψω «προς τα μέσα» ή να μην του δώσω μία παθητική-επιθετική έκφραση.

Να μάθω να τον ελέγχω και να ηρεμώ, αφήνοντας τα αρνητικά συναισθήματα της στιγμής να εξατμιστούν.

Να μιλήσω με σαφή τρόπο και άμεσα για το τι με ενοχλεί, χωρίς να κατηγορώ τους άλλους ή να χρησιμοποιώ βαρύγδουπες εκφράσεις για να τους πληγώσω.

Μπορεί ο θυμός να βλάψει την υγεία μου;

Εξαρτάται από το είδος του θυμού, την έντασή του και τον τρόπο διαχείρισης. Ναι, μπορεί ο θυμός να βλάψει όχι μόνο τη δική μου υγεία αλλά και των άλλων, αν για παράδειγμα, χάσω τον έλεγχο και έχω βίαια ξεσπάσματα με αποτέλεσμα να χτυπήσω, να τρακάρω αν οδηγώ, να χάσω την ισορροπία μου και να πέσω, να εμπλακώ σε καυγάδες και συγκρούσεις, να χτυπήσω κάποιον και να του προξενήσω σοβαρές βλάβες, να σπρώξω κάποιον, να πέσει και να χτυπήσει άσχημα, κλπ.

Επίσης, όπως δείχνουν και έρευνες, η διατήρηση έγκλειστου θυμού και οργής που δεν εκφράζουμε αλλά αντίθετα «καταπίνουμε» – συνειδητά ή μη – μπορεί να είναι επιβλαβής για την υγεία μας. Τέτοιου είδους αντιδράσεις μπορεί να επιδεινώσουν το χρόνιο πόνο ή να οδηγήσουν σε διαταραχές του ύπνου, σε γαστρεντερικά ή μυοσκελετικά προβλήματα. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι ο θυμός και η εχθρότητα συνδέονται ακόμα και με καρδιακές παθήσεις.

Πώς μπορεί να με βοηθήσει ο ειδικός;

Η βοήθεια ειδικού είναι χρήσιμη καθώς μπορεί να με μάθει να διαχειρίζομαι και να ελέγχω το θυμό μου και τα ξεσπάσματά μου. Αποτέλεσμα να νιώθω μεγαλύτερη ηρεμία αλλά και ικανοποίηση μέσα μου, εφόσον δεν λέω και δεν κάνω πράγματα για τα οποία μπορεί να μετανιώσω μετά από λίγο, αλλά και δεν κινδυνεύει η σωματική και ψυχική υγεία – η δική μου αλλά και όσων βρίσκονται γύρω μου και να απολαμβάνω πιο ζεστές διαπροσωπικές και ερωτικές σχέσεις…

Η Μαρίνα Μόσχα  είναι Ψυχολόγος / Ψυχοθεραπεύτρια

 Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr