Εμείς οι Δωδεκανήσιοι γιορτάζουμε σήμερα την Ελευθερία μας ύστερα από 639 χρόνια σκλαβιάς.

(ένα κείμενο που με βασανίζει και με πονά χρόνια τώρα.)

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ.

Ελεύθερα Δωδεκάνησα

Ιδού λοιπόν και πάλιν όλοι εμείς, συναθροισμένοι, όπως πάντα, εν τω μέσω της υγρής επιφάνειας με τ’ αναρίθμητα νησιά· στο Αρχιπέλαγος του Αιγαίου.

Εδώ όπου πριν από εκατομμύρια χρόνους, οι ανακατατάξεις των υδάτων, οι τεκτονικοί παλμοί και οι λάβες των ηφαιστείων γέννησαν το Αρχιπέλαγος του Αιγαίου και μαζί τους ξερακιανούς ψαράδες και τους ζευγάδες και τους βοσκούς και τους μαραγκούς και τους καραβοκύρηδες και τους αρχιτέκτονες και τους φιλοσόφους και τους ιατρούς και τους ποιητές.

Εδώ όπου χάνεται η γραμμή του ορίζοντα στο μπλε της θάλασσας και τ’ ουρανού.
Εδώ στο πλεόνασμα της πέτρας και του θαλασσινού νερού, όπου αρχίζουν τα όνειρα των ταπεινών.
Εδώ που η θάλασσα αγκαλιάζει τα πεύκα και η ομορφιά και η σαγήνη του κόσμου δεν έχουν λογική.
Εδώ όπου η Ανατολή συναντιέται με τον ήλιο και το φεγγάρι ταυτόχρονα και όλα γύρω τα ζωγραφίζει ο ίδιος ο Θεός.
Εδώ όπου η Δύση συναπαντιέται με την Ανατολή κι ο Βοράς με τον Νότο, εδώ στη μέση της γης, στη Μεσόγειο, στο σταυροδρόμι των πολιτισμών.
Εδώ που τα επουράνια συναντιώνται με τους βυθούς των θαλασσών και οι ανθρώπινες ψυχές γαληνεύουν, χαράσσοντας την ιστορία τους στο χώμα, με ψηφίδες πολύχρωμες και ζωγραφιές αγίων στους βράχους.
Εδώ όπου οι μέλισσες, το θυμάρι, η ρίγανη και τα γιασεμιά αναδύουν αρώματα και δοξολογούν το Δημιουργό με τις συνοδείες των γλάρων των πελαγινών και της πέρδικας της στεριανής.
Εδώ όπου ο έρωτας παντρεύεται με τη λύρα, το λαγούτο και το τραγούδι, με τη ζωή και το θάνατο.
Εδώ που ο Φλοίσβος ερωτεύεται τις αμμουδιές των νησιών και τα παράθυρα αντικρίζουν το πέλαγος για να μπάζουν στα σπίτια τα μελτέμια του Αρχιπέλαγου.
Εδώ που τους γρήγορους χειμώνες κατοικεί η γλυκιά μελαγχολία των ανθρώπων και τ’ ατέλειωτα καλοκαίρια δεν χορταίνεις τα ξεφωνητά των παιδιών και τις χαρές τους από πρωίας μέχρι νυκτός.
Εδώ που τα χειρόγραφα και τα μνημεία της προγονικής ιστορίας δένονται με το σήμερα και το αύριο των παιδιών.
Εδώ που ο πολιτισμός συνυπάρχει με την απομόνωση και την αβεβαιότητα της επιβίωσης.
Εδώ όπου απ’ τα γυμνά στήθη των μανάδων πήρε την πρώτη ανάσα ο πολιτισμός του Αιγαίου, η ιστορία μας, η δική μας ένδοξη και μικρή πατρίδα της θαλασσινής μοναξιάς και των ωραίων ανδρών και των όμορφων γυναικών.
Εδώ όπου επιβεβαιώνονται οι στίχοι του T.S.Eliot: “Ο παρών χρόνος και ο παρελθών, βρίσκονται και οι δύο μέσα στον μέλλοντα χρόνο”.
Εδώ που σε χρόνους πανάρχαιους: “…. Είπε και γεννήθηκε η θάλασσα… Και στη μέση της έσπειρε κόσμους μικρούς…”
Εδώ πού πάλεψαν η γη με τα κύματα χρόνια αναρίθμητα, και κορυφές βουνών έγιναν πυθμένες των θαλασσών κι άλλες ανέβηκαν από τους βυθούς για να γίνουν στεριές και κόσμοι μικροί με ζωοδότες ανέμους.
Από τότε που κατοίκησαν ‘Ελληνες τα νησιά μας κι άλλοι πολλοί τα επιβουλεύτηκαν και τα κούρσεψαν και τα κατοίκησαν. Και Φοίνικες και Κάρες και Αχαιοί και Μινωίτες και Πέρσες και Ρωμαίοι και Σαρακηνοί και Γενοβέζοι και πειρατές Αλγερινοί και Μαροκινοί και Γάλλοι και Ισπανοί και Τούρκοι και Ιταλοί και Γερμανοί και Εγγλέζοι.
Κι αν θες να μετρήσεις σε χρόνια την τελευταία σκλαβιά από τους Ιππότες στα 1309 ως τους Εγγλέζους το 1947, θα τα βρεις εξακόσια τριάντα εννιά! Κι ένας δικός μας άνθρωπος, ο καθηγητής Εμμανουήλ Πρωτοψάλτης θα γράψει για τα νησιά μας, βαριανασαίνοντας: “…Διότι πράγματι η ιστορία της Δωδεκανήσου…είναι γεμάτη από εναγωνίους αγώνας, γεμάτη από αίμα και ιδρώτα και δάκρυα, εφ’ όσον εις τον άθλιον κόσμον μας, αυτό ωρίσθη να είναι το τίμημα της ελευθερίας…”

Αλήθεια σας λέω, κάθε φορά που το κουβεντιάζω, με παρασέρνει αυτό το ιστορικό έρεβος όλων των τελευταίων αιώνων που σκεπάζει τα νησιά μας. Από το 1309 και εντεύθεν. Απ’ όταν πάτησαν δηλαδή στα νησιά μας οι αιμοσταγείς Ιωαννίτες Ιππότες του Τάγματος της Ιερουσαλήμ. Αυτή η απέραντη νύχτα απέναντι στους ελληνιστικούς χρόνους, αυτό το σκοτάδι της ιστορίας στο φως το άπλετο και το ατέλειωτο του Αρχιπέλαγου του Αιγαίου, πάντα με προβλημάτιζε και μ’ ένοιαζε από παιδί μικρό. Από τότε που μου μάθαιναν, όπως μου μάθαιναν την ιστορία.

Φουσκώνουν τα στήθια, σα βάζει ο νους τη λαχτάρα των προγόνων μας κάθε φορά που καθόταν στο σβέρκο τους ο αλλόθρησκος της Ανατολής, να πατήσει στα νησιά μας το πόδι του ο πολιτισμένος ομόθρησκος της Δύσης για να τους ελευθερώσει. Η μόνη συνέχεια, ήταν οι χιλιάδες των νεκρών και το αίμα των αθώων ψυχών. Η λευτεριά δεν πρόβαλλε το κεφάλι της, παρά μόνο το έγκλημα εν ονόματι της πίστης, της θρησκείας, των ιερών και των οσίων της χριστιανοσύνης. Ό,τι έγινε ακριβώς και στα 1912. Όταν οι Ιταλοί, οι ομόθρησκοι χριστιανοί της Δύσης, έφτασαν ως “ελευθερωτές” για να διώξουν τον άπιστο της Ανατολής, τον αλλόθρησκο, τον μωαμεθανό. Η ελπίδα της αποτίναξης του ζυγού, υπήρξε μάταιη. Η θρησκευτική επίκληση ήταν για άλλη μια φορά επίπλαστη και φρούδα. Πολύ σύντομα, όχι μόνο κατάργησαν ακόμη και τα όποια προνόμια είχαν δώσει οι Τούρκοι στα νησιά, αλλά έκλεισαν και αυτά τα ελληνικά σχολεία. Οι πολιτισμένοι της Δύσης, οι ομόθρησκοι! Και σε πολλές των περιπτώσεων, η ιταλική καταπίεση, ξεπερνούσε τη βαρβαρότητα του Τούρκου. Η Ιταλοκρατία μετέβαλλε συνεχώς τον χαρακτήρα της από προσωρινό σε ενεχυριακό και τέλος σε οριστικό. Οι υποσχέσεις περί αυτονομίας και ανεξαρτησίας ήσαν απλώς απάτη.

Έτσι ακριβώς όμως, δημιουργήθηκε από την πρώτη κιόλας στιγμή η αντίσταση των Δωδεκανησίων. Η πρώτη σοβαρή και ομαδική αντίδραση, ήταν το συνέδριο της Πάτμου τον Ιούνιο του 1912, όπου διακηρύχθηκε ο προαιώνιος εθνικός πόθος των νησιωτών για την ένωση με τη μητέρα Ελλάδα. Το 1913, στην πρεσβευτική διάσκεψη του Λονδίνου οι Δωδεκανήσιοι διεκτραγωδούν τα δεινά τους προς τους ισχυρούς της γης. Η συνεχής και καθολική αντίσταση, θα οδηγήσει με αιτία την απογραφή του πληθυσμού, στο αιματηρό Πάσχα του 1919. Η εξαντλητική φορολογία των κατοίκων για να εφαρμόσει ο κατακτητής την “πολιτική του λίθου” με μεγαλοπρεπή κτίρια, θα οδηγήσει στην οικονομική εξαθλίωση των Δωδεκανησίων, καθώς και στη μετανάστευσή τους για να επιβιώσουν. Όταν το 1937, θα αναλάβει ο ντε Βέκκι, με την Ιταλία πλέον φασιστική, τα δεινά θα πολλαπλασιαστούν, με αποκορύφωμα το κλείσιμο των ελληνικών σχολείων και τη δεινή και αχρεία καταπίεση της ορθόδοξης ελληνικής εκκλησίας. Η φυλακή, η εξορία, η εξαθλίωση και η πείνα είναι όλα όσα αντιστοιχούν στην πολιτική της ομόθρησκης και “πεπολιτισμένης” Ιταλίας. Τα μόνα όπλα που απομένουν στους Δωδεκανησίους, είναι η γλώσσα, η θρησκεία και η δίψα της ελευθερίας που δεν την γνώρισαν ποτέ! Μιας ελευθερίας που δεν την γνώρισε ποτέ κανείς από τους απελευθερωθέντες το 1947. Όλοι γεννήθηκαν σκλάβοι! Γενιές ολόκληρες επί αιώνες εξήμισι! Η αιτία κάθε φορά για τις περιπέτειες και τις δοκιμασίες, ήταν η γεωγραφική μας θέση στο σταυροδρόμι ανάμεσα στην Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική.

Γνώρισε η πατρίδα μας επιδρομές, λεηλασίες, σφαγές, καταστροφές, σκλαβιές και κατοχές αναρίθμητες από επιδρομείς πολυάριθμους. Κι όμως άντεξε και η πατρίδα και ο λαός της. Ο Ελληνισμός κράτησε γερά. Γλώσσα, ταυτότητα, συνείδηση, ήθη και έθιμα παρέμειναν αναλλοίωτα στους αιώνες των αιώνων. Η σθεναρή και συνεχής αντίσταση των προγόνων μας έπιασε τόπο για να μη γεννήσει ξανά το Αρχιπέλαγος του Αιγαίου σκλάβους ανθρώπους κι ανελεύθερους.

Στα Δωδεκάνησα δώσανε όρκο οι γενναίοι της ρωμιοσύνης και στις εκκλησίες και τα καμαρωτά μοναστήρια, μπροστά στην εικόνα της Θεομήτορος, και στις πλατείες και στα καλντερίμια του νησιών, πως αυτή η σκλαβιά είναι η τελευταία και πως από τώρα τα παιδιά των μανάδων της Δωδεκανήσου θα αντικρίζουν ελεύθερα το πρώτο Φως του Αιγαίου «και τα σπίτια -θάναι- πιο λευκά στου γλαυκού το γειτόνεμα» πάνω στα «…νησιά με το μίνιο και με το φούμο, τα νησιά με το σπόνδυλο κάποιανου Δία, τα νησιά με τους έρημους ταρσανάδες, τα νησιά με τα πόσιμα γαλάζια ηφαίστεια».

Κώστας Ε. Σκανδαλίδης

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr