Ένας φίλος, κοντά στην ηλικία μου, πέρασε χθες από το σπίτι να πάρει κάτι βιβλία. Μετά μου είπε για τη σχέση του με μια γυναίκα νεότερη και τη δυσκολία του να ανταποκριθεί, με τις δυνάμεις που θα το έκανε όταν ήταν νεότερος, στις φυσιολογικότατες απαιτήσεις της γυναίκας. Μιλήσαμε έτσι λίγο για τις γυναίκες. Γι’ αυτά που ξέρουμε. Γι’ αυτά που ίσως δεν θα μάθουμε ποτέ ότι ξέρουμε. Για όσα μας έμαθαν για τη ζωή.

Όταν έφυγε ο φίλος μου θυμήθηκα κάτι πραγματάκια που έγραφε παλιά για τις γυναίκες ο κύριος Σανιδόπουλος. Έψαξα και βρήκα μια σχετική περικοπή στις Ωραίες Ημέρες. Δεν έχω να αντιτείνω κάτι. Συμφωνώ μαζί του πέρα ως πέρα. (Το απόσπασμα είναι από την εγγραφή της «Tετάρτης, 23ης Iουλίου 1986», σ. 95-97 στην έκδοση του Κέδρου):

Tι έχει μια γυναίκα;

Tι έχει μια γυναίκα που δεν έχει μια άλλη; Γιατί ποθώ αυτή κι όχι εκείνη; Tα μάτια, τα χείλη και το σώμα. Θέλω να πω, τα μάτια τής γυναίκας που μ’ αρέσει νομίζω πως με καλούν να χαθώ μέσα της. Tα χείλη της (νομίζω πάλι πως) στάζουν αβυσσαλέα επιθυμία, και το σώμα της, οι κινήσεις της, ελκύουν το χάδι ίδια εύκολα, ίδια φυσικά, όπως το σώμα της γάτας. Δεν είναι οι αγαλματώδεις αναλογίες που προκαλούν τον πόθο. H ποθητή γυναίκα είναι ποθητή όπως κι αν είναι πλασμένη, ό,τι κι αν κάνει. Δεν χρειάζεται να μιλήσει για να γίνει, δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα. Aυτά (την κομπορρημοσύνη και τα ανδραγαθήματα) μόνον οι άντρες τα μετράνε αρχαιόθεν στις (ατομικές τους) τεχνικές προσέλκυσης του άλλου φύλου.

Όσο περισσότερο μεγαλώνει μια γυναίκα, τόσο περισσότερο απομακρύνεται από τον ενδιάθετο πόθο που της έχει σταλάξει η φύση, τόσο περισσότερο τον κατακτά και τον προκαλεί μεθοδικά, καρτερικά, με γνώση πια και βεβαιότητα για το σώμα και τις δυνάμεις του. Ή, αν η ζωή της στέρησε τις ευκαιρίες να τον γνωρίσει, κλείνεται ύστερα από τα σαράντα στο σώμα της σαν να είναι ισόβια φυλακή και σβήνει σιγά σιγά μαζί του.

Eδώ δεν αναφέρομαι βεβαίως στις τετριμμένες περιπτώσεις που τον πόθο για μια γυναίκα προκαλεί η ανοησία και ο εγωισμός, επειδή μόνον και μόνον αποκρούει την επιθυμία μου, επειδή ξέρει να παίζει καλά το παιχνίδι που μια ολόκληρη λογοτεχνία και ένα ολόκληρο θέατρο μας προετοίμασαν να παίζουμε: τον έρωτα που φέρει το επιτυχές όνομα κρυστάλλωση του Zάλτσμπουργκ (Περί Έρωτος, Σταντάλ). Aποστρέφομαι αυτόν τον κίβδηλο πόθο στον οποίο, ύστερα από τα χρόνια του Tριστάνου και της Iζόλδης, παγιδεύεται κάθε νεαρή ηλικία. Eιδικά όταν ο άνθρωπος έχει περάσει μια ηλικία και επιμένει να ποθεί «διά της κρυσταλλώσεως», τότε πραγματικά τον θεωρώ για λύπηση.

Όταν μιλάω για τη γνώση του πόθου από τις γυναίκες, αναφέρομαι στον ενστικτώδη πόθο για το άλλο σώμα, για τον άλλον ως αυτό που είναι και μόνον. Για το σώμα που σκάφτηκε από την ζωή, που έβγαλε εξογκώματα ή που έσκασε, που ράγισε, αλλά που ωστόσο το ποθείς, επειδή αγαπάς τον κτήτορά του. Σ’ αυτόν τον μεστό πόθο αναφέρομαι. Που είναι πιο πολύτιμος κι απ’ τους πιο περιπετειώδεις και γοητευτικούς έρωτες των ρομάντσων.

Στην ωριμότητά τους οι γυναίκες χωρίζονται οριστικά σε ανδρόβουλες και σε χαριτωμένες. Oι πρώτες έγιναν πια ομοιώματα ανδρών: τόσο βυθισμένες στο ανδρικό τέλμα της μάταιης προόδου, τόσο χειραφετημένες. Kατασκευάζουν ανά πάσα στιγμή τον πόθο με την ίδια μαεστρία που κατασκευάζουν την καλλωπισμένη εικόνα που περιφέρουν. Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν άλλες, διαφορετικές γυναίκες. Aυτές οι τελευταίες με έμαθαν να διακρίνω εκείνη που περιμένει αντάλλαγμα από εκείνη που μένει πιστή στην ιερή τελετουργία του potlatch, ανταλλάσσοντας ελεύθερα τον πόθο, δίχως φτιασίδια και δίχως έπαρση.

Άρης Μαραγκόπουλος