Δρ Δέσποινα Κατσώχη

Η αιμοδοσία είναι η απόλυτη προσφορά ζωής με προφανή οφέλη για τον ασθενή που δέχεται το ζωτικό υγρό αλλά και για τον αιμοδότη που διαθέτει λίγο από το χρόνο του για να βοηθήσει τον συνάνθρωπο. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντικής Αιμοδοσίας (14 Ιουνίου) ας εντάξουμε στην καθημερινότητα μας μία γενναιόδωρη πράξη που αποτελεί ύψιστη απόδειξη πολιτισμού.

Δυστυχώς στη χώρα μας το ποσοστό των αιμοδοτών είναι πολύ χαμηλό – μόλις το 6,5% του συνολικού πληθυσμού και οι ανάγκες για αίμα πολλές. Κι όμως υπάρχουν δυναμικά τμήματα του πληθυσμού που θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην ενίσχυση αυτής της ανθρώπινης αλυσίδας που χαρίζει ζωή.

Αυτό που ίσως δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι το να προσφέρεις αίμα ωφελεί την υγεία σου. Αμερικανοί επιστήμονες μελέτησαν για έξι χρόνια άνδρες και γυναίκες ηλικίας 43 έως 87 ετών, σε δείγμα περίπου 1277 ατόμων. Όπως προέκυψε, η αιμοδοσία μπορεί να βελτιώσει την κυκλοφορία του αίματος, μειώνοντας σε σημαντικό βαθμό τις πιθανότητες ο δότης να υποστεί έμφραγμα ή εγκεφαλικό. Μάλιστα, τα οφέλη για τον δότη αυξάνονται αν αρχίσει να δίνει αίμα από νεαρή ηλικία.

Μπορώ να γίνω αιμοδότης;

Όλοι οι υγιείς ενήλικες και των δύο φύλων μπορούν να γίνουν αιμοδότες. Σε κάθε περίπτωση ο γιατρός της αιμοδοσίας θα μετρήσει την αρτηριακή πίεση και τον αιματοκρίτη σας και αφού λάβει ένα σύντομο ιατρικό ιστορικό, θα γνωμοδοτήσει αν μπορείτε να δώσετε αίμα τη δεδομένη στιγμή. Αναιμικοί και υποτασικοί αποκλείονται, τουλάχιστον προσωρινά.

Να σημειωθεί ότι η αιμοδοσία είναι τελείως ακίνδυνη. Κατά καιρούς διασπείρονται φήμες ότι μπορεί ο αιμοδότης να κινδυνεύσει από AIDS ή άλλο μεταδιδόμενο νόσημα, όμως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο καθώς οι βελόνες που χρησιμοποιούνται από το εξειδικευμένο προσωπικό που πραγματοποιεί την αιμοληψία, είναι μίας χρήσεως και αποστειρωμένες. Επιπρόσθετα ο όγκος αίματος που δίνει ο αιμοδότης αντικαθίσταται γρήγορα, συγκεκριμένα το πλάσμα σε μια μέρα ενώ τα ερυθρά αιμοσφαίρια σε ένα μήνα.

Ωστόσο υπάρχουν συγκεκριμένες κατηγορίες που δεν μπορούν να δώσουν αίμα όπως:

 Όσοι έχουν δώσει αίμα τις τελευταίες 12 εβδομάδες. Ο φυσιολογικός χρόνος αναμονής είναι 16 εβδομάδες.

 Λαμβάνουν ή λάμβαναν αντιβίωση μέχρι πριν 7 ημέρες.

 Έχουν βήχα, πονόλαιμο ή κρύωμα.

 Εκδήλωσαν ηπατίτιδα ή ίκτερο τον τελευταίο χρόνο.

 Έλαβαν οι ίδιοι αίμα τον τελευταίο χρόνο

 Έχουν κάνει πίρσινγκι ή τατουάζ τον τελευταίο χρόνο.

 Έκαναν βελονισμό τον τελευταίο χρόνο, εκτός κι αν παρουσιάσουν πιστοποιητικά ότι έγινε σε εγκεκριμένο ίδρυμα.

 Έκαναν θεραπεία με αυξητική ορμόνη

 Αν μέλος της οικογένειας του εμφάνισε νόσο “τρελών αγελάδων”

Πολύ πιθανό να μην μπορεί να δώσει αίμα και όποιος/α:

 Υποβλήθηκε στο παρελθόν σε σοβαρό χειρουργείο

 Ακολουθεί φαρμακευτική θεραπεία με σκευάσματα που δεν επιτρέπουν να γίνει δότης.

 Υποβλήθηκε σε πολύπλοκη οδοντιατρική επέμβαση. Αν έκανε απλώς σφραγίσματα μπορεί να δώσει αίμα ακόμη και την ίδια μέρα. Για απλές εξαγωγές απαιτείται αναμονή 24 ωρών.

 Έχει έρθει σε επαφή με μολυσματικές ασθένειες ή έχει κάνει συγκεκριμένα εμβόλια τις τελευταίες 4 εβδομάδες

 Είναι σε λίστα αναμονής για νοσηλεία ή αυτήν την περίοδο εξετάζεται για κάτι.

 Είναι έγκυος ή ήταν έγκυος τον τελευταίο χρόνο

 Επέστρεψε σε χρονικό διάστημα μικρότερο του ενός έτους από ταξίδι σε περιοχή με έξαρση ελονοσίας

Προσοχή σε AIDS και ηπατίτιδα!

Το αίμα που δίνουμε πάντα εξετάζεται για AIDS και ηπατίτιδα B,C. Αν και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι, ωστόσο δεν αποδίδουν σε ποσοστό 100% . Σπάνια λοιπόν μπορεί να μην εντοπιστεί κάποιο δείγμα σε εξαιρετικά αρχικά στάδια της μόλυνσης.

Γι’ αυτό δεν δίνει αίμα όποιος:

 Είναι φορέας ηπατίτιδας B,C ή HIV

 Είναι άντρας που έχει κάνει σεξ με άλλον άντρα ή με ιερόδουλη, ακόμη και με προφυλακτικό

 Έχει εργαστεί ή εργάζεται ως ιερόδουλος/η

 Έχει κάνει χρήση, ακόμη και μία φορά, ενδοφλέβιων ναρκωτικών

 Έχει αιμορροφιλία ή άλλη διαταραχή πήξης και έχει λάβει παράγοντες πήξης

 Οποιοσδήποτε ήταν σεξουαλικός ενεργός τον τελευταίο χρόνο στην Αφρική ακόμη και σε ετεροσεξουαλική σχέση. Εξαιρούνται οι χώρες Μαρόκο, Αλγερία, Λιβύη, Τυνησία και Αίγυπτος

 Να μη δίνει αίμα όποιος ανησυχεί ότι μπορεί να χρειάζεται τεστ για AIDS ή ηπατίτιδα ή ανησυχεί ότι έχει κάνει σεξ τον τελευταίο χρόνο με κάποιον που πιστεύει ότι μπορεί να είχε.

 Να μη δίνει κάποιος αίμα για να κάνει εξετάσεις για AIDS!

Η χορήγηση αίματος είναι αναγκαία στους ακόλουθους ασθενείς:

• Ασθενείς με ογκολογικά προβλήματα

• Ασθενείς που έχουν ή πρόκειται να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση

• Ασθενείς που έχουν χάσει αίμα λόγω τραυματισμού

• Ασθενείς με χρόνιες αναιμίες

• Ορισμένες έγκυες που παρουσιάζουν προβλήματα κατά τον τοκετό

• Περιστατικά χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

• Άτομα που πάσχουν από διάφορες αιματολογικές ασθένειες (π.χ. λευχαιμία) για την κάλυψη των οποίων απαιτούνται έως και 50 φιάλες αίματος.

Μόλις 10 λεπτά από το χρόνο μας μπορούν να χαρίσουν τη ζωή σε έναν συνάνθρωπο μας που δοκιμάζετε από κάποια ασθένεια ή κάποιον τραυματισμό. Με οφέλη και για τις δυο πλευρές που συμμετέχουν, η εθελοντική αιμοδοσία πρέπει περισσότερο από ποτέ άλλοτε να χαραχθεί στη συνείδηση του κόσμου ως η απόλυτη πράξη ζωής και προσφοράς στην οποία πρέπει να όλοι να συμβάλλουμε.