26 Ιουνίου 1924, γεννιέται σαν σήμερα ο Κώστας Αξελός. Φιλόσοφος, Αγωνιστής της Αντίστασης, υποστηριχτής της θεωρίας του “Ανοιχτού Μαρξισμού” -του ξεπεράσματος δηλαδή του πολιτικο-ιδεολογικού ρόλου του Μαρξισμού και της ανάγκης ¨να τεθούν ερωτήματα και να απομυθοποιηθούν υπάρχουσες πραγματικότητες”- υποστηρίζοντας, όπως ο Μαρξ, πως η αντίθεση ανάμεσα στην εργασία (ανάγκη) και το παιχνίδι (ελευθερία) πρέπει να καταργηθεί. Καταδικασμένος σε θάνατο απο την τότε Δεξιά Κυβέρνηση και διαγραμμένος απο το ΚΚΕ, ο Αξελός διέφυγε στην Γαλλία το 1945.

Γνωστά αυτά μα θα σας πω μιαν άγνωστη ιστορία που ενώνει των Κώστα Αξελό με την Ρόδο. Θα το κάνω σύντομα, χωρίς πολές λεπτομέρειες μια και το θέμα αποτελεί μια συνεχιζόμενη έρευνά μου.

Μια φορά κι έναν καιρό, πριν εκατό και παραπάνω χρόνια, ήταν ένας δρόμος. Αν είχε τότε όνομα και ποιό ήταν αυτό κανείς πια δε θυμάται, μα που σήμερα είναι η οδός Ιωάννου Καζούλλη. Ξεκινούσε κάπου εκεί κοντά στο Τέμενος Μουράτ Ρεϊς με το νεκροταφείο του και τραβούσε ίσιος σαν βέλος μέχρι τη φραγκοκκλησιά της Santa Maria della Vittoria διακόσια περίπου μέτρα παρακάτω. Κάπου εκεί στην αρχή του κοντά κοντά τόνα στ’ άλλο στέκονταν τότε τρία μεγαλόπρεπα νεοκλασσικά κτήρια, απ’ αυτά που κοσμούσαν τότε το Νιοχώρι και τα Πάνω Μαράσια. Από τη μια μεριά, χτισμένη στα 1893, η κατοικία της οικογένειας του Σάββα Εφέντη Παυλίδη, Πρόεδρου της Ελληνικής Δημογεροντίας και αργότερα πρώτου εκλεγμένου Δήμαρχου της Ρόδου – το πατρικό μου σπίτι. Ακριβώς απέναντι, λίγα χρόνια νεώτερο, το “Ξενοδοχείον των Ξένων” όπως μας πληροφορούσε η σκαλισμένη σε μάρμαρο επιγραφή με τα δυο λιοντάρια δεξιά κι αριστερά. Ιδιοκτήτες οι πρόκριτοι αδελφοί Παναγής και Νικόλας Καραγιάννη. Κι ύστερα, παραδίπλα προς την σημερινή οδό Αμερικής, ήταν το τρίτο, ένα ακόμα θαυμάσιο δείγμα της δουλειάς πρωτομαστόρων και μαστόρων της Ρόδου στο γύρισμα του 19ου προς τον 20ο αιώνα.

Αυτό το σπίτι ήταν για μένα ένα μυστήριο. Στην εποχή μου ήταν το ξενοδοχείο “Αθήναιον” του Ιωάννη Πιπίνου. Σήμερα δεν υπάρχει πια, είναι μέρος του ξενοδοχείου CONSTANTIN. Τώρα μπορούμε να πούμε πως το σπίτι χτίστηκε απο την Μαρία Αξελού (πέθανε το 1913 ή 1914), σύζυγο του Ευστράτιου Νίγκελ. Στην πορεία το όνομα Νίγκελ εξαφανίστηκε για να μείνει μόνο το Αξελός. Ένας από τους γιους της Μαρίας και του Ευστράτιου ήταν και ο Γεώργιος Νιγκελ – Αξελός που παντρεύτηκε στην Σμύρνη την Ρεγγίνα Σκιαδά. Απόχτησαν πέντε γιούς και όταν χώρισαν το 1915 η Ρεγγίνα πήγε στην Γαλλία όπου ήδη ήταν εγκατεστημένα τέσσερα απο τα παιδιά της. Έτσι ξεκινά και μια στενή σχέση της οικογένειας Αξελού με τη Γαλλία, που κρατάει μέχρι σήμερα. Ο Κώστας Αξελός είναι γόνος ενός από τους πέντε γιους του Γεώργιου και της Ρεγγίνας.

Τον Οχτώβρη του 1914, το σπίτι πουλήθηκε στον τραπεζίτη Ιωσήφ Αλχαδέφ, γιό του Σαλομόν. Κι εδώ τελειώνουν τα όσα μπορώ να πω για την ώρα.

Βαγγέλης Παυλίδης

η σελίδα του