Στο Πεδία Μάχης Αφύλακτα έχω περιλάβει ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Αυγή το 1999. Από αυτό το άρθρο αποσπώ ένα κομμάτι αφιερωμένο εξαιρετικά στον «πυρετό» των εξετάσεων που άρχισαν την περασμένη εβδομάδα και συνεχίζονται(αλλά και σ’ ό,τι σημαίνει αυτός ο ελληνικότατος «πυρετός»). Τα συμπεράσματα (που δεν αφορούν τις εξετάσεις αλλά τη σημερινή φασίζουσα παρακμή της κοινωνίας στο επίπεδο της κουλτούρας) δικά σας.

…Kαταντήσαμε να φιλοσοφούμε για τις ριζικές ανάγκες των εφήβων με τρόπο που δίνει την εντύπωση ότι εμείς, οι άλλοι, οι «μεγάλοι απόφοιτοι» τις έχουμε πλήρως και προ πολλού ικανοποιήσει!

Tα πράγματα έχουν αναμφισβήτητα φθάσει σε απροχώρητο σημείο στο θέμα της παιδείας. H χώρα αποδεικνύεται απαίδευτη στο σύνολό της – είμαστε όλοι μας συμμέτοχοι σε μια άνευ προηγουμένου γενική απαιδευσία που παραλύει τα πάντα. H χώρα έχει καταστεί όμηρος της παρατεταμένης απαιδευσίας της. Δεν είναι δυνατόν οι πολίτες να περιμένουν απ’ το όποιο κράτος να κεντρίζει την προσοχή τους –έστω με τις «μεταρρυθμίσεις» του– στη διεκδίκηση βασικών τους δικαιωμάτων. Oι πολίτες οφείλουν μονίμως να εγκαλούν πρώτοι το κράτος σε μια διαρκή αύξηση των ατομικών ποσοστών ελευθερίας και των συλλογικών δικαιωμάτων τους.

Aλλά πώς να το καταφέρουν; Θαμπωμένοι από τους κοστουμαρισμένους πολιτικούς με τις αυτοκινητάρες και την αχυρολογία τους, απαίδευτοι, ασυνείδητοι καταπατητές και ρυπαντές της δημόσιας γης, απαίδευτοι, με το όνειρο το παιδί τους «να μπει στο Πανεπιστήμιο κι ύστερα βλέπουμε», απαίδευτοι, με τα παιδιά τους δασκαλεμένα να μοιάσουν στους διαπλεκόμενους, στους αθληταράδες και στα πλατινένια μαλλιά της μωρίας, απαίδευτοι, με καθηγητές σαν τον μονόφθαλμο καριερίστα πρόεδρο της OΛME (ακριβές αντίγραφο του μονόφθαλμου καριερίστα υπουργού της παιδείας), που αποκλείει εξ ορισμού να εμπνεύσουν τα όνειρα των παιδιών, απαίδευτοι, τυφλοί στον πόνο των επηλύδων, απαίδευτοι, άγριοι καταναλωτές Σαββατοκύριακων, που διατηρούνται μόνο στη φωτογράφισή τους και ποτέ στη μνήμη, απαίδευτοι, καταναλωτές ισότιμα του Mεγάρου Mουσικής των Eυπόρων και της ιλουστρασιόν μαλακίας των περιοδικών, απαίδευτοι, γυναικούλες των νεο-Άρλεκιν και αντράκια της τροχοκίνησης, απαίδευτοι, υπάκουα θύματα εφοριακών, γιατρών και δικηγόρων, απαίδευτοι, θερμοί θιασώτες των γκεμπελίσκων των Mέσων, άπαντες απαίδευτοι, αδιάβαστοι, απαίδευτοι, απαίδευτοι, απαίδευτοι. Mια κοινωνία απαίδευτη σε τέτοια έκταση είναι –το επαναλαμβάνω– μια φρικτά φοβισμένη, μια εν τέλει αδύναμη να αντισταθεί σε οτιδήποτε κοινωνία.

Aν, έστω για κάποιους σπάνιους, ιδιόρρυθμους πολίτες, το πρωταρχικό ζήτημα παραμένει πάντα η παλαιά μαρξιστική προτροπή «να αλλάξουμε και όχι απλώς να εξηγήσουμε τον κόσμο», ίσως βρισκόμαστε στην ιστορική στιγμή όπου το πρώτο (περισσότερο ουτοπικό από ποτέ) είναι αδύνατον να σχεδιαστεί δίχως την επιμελή καλλιέργεια του δεύτερου· ίσως δηλαδή να ωρίμασε η στιγμή για ένα κίνημα νέου τύπου, ένα κίνημα που θα αντισταθεί στη συμπαγή και απολύτως ευδιάκριτη βία της εθνικής απαιδευσίας, με πλήρη συνείδηση της παιδευτικής, και άρα, άκρως επαναστατικής αποστολής του. Aς γίνουμε όλοι καθηγητές του μέλλοντός μας!

* Πεδία Μάχης Αφύλακτα, «1999: Μεταρρύθμιση ή Επανάσταση; (Απαίδευτη χώρα)», σ. 24-25.

Άρης Μαραγκόπουλος