Γιάννης Καραχισαρίδης

Αλλού είναι το πρόβλημα. Η αντιπολίτευση κατακεραυνώνει τη κυβέρνηση για τη καθυστέρηση της αξιολόγησης. Λες και το πρόβλημα είναι η καθυστέρηση κι όχι το περιεχόμενο της συμφωνίας που πάει να κλείσει. Βεβαίως και η καθυστέρηση δημιουργεί οικονομική αβεβαιότητα. Αλλά το ερώτημα προς την αντιπολίτευση είναι άλλο. Αν δηλαδή η αξιολόγηση είχε κλείσει έγκαιρα τότε όλα θα ήταν εντάξει; Ή μήπως το περιεχόμενο της συμφωνίας είναι προς λάθος κατεύθυνση και άσχετα αν κλείσει έγκαιρα ή καθυστερημένα οδηγεί τη χώρα ούτως ή άλλως σε αδιέξοδο; Αν αποδεχθούμε αυτή την άποψη, τότε αναμένεται από την αντιπολίτευση να μας πει τι είδους συμφωνία θα έκλεινε εκείνη. Δηλαδή ποιο είναι το δικό της σχέδιο. Τι θα έκανε δηλαδή η ίδια αν ήταν στην κυβέρνηση. Να μας αποδείξει γιατί ο δικός της δρόμος θα ήταν πιο αποτελεσματικός. Αλλιώς έχουμε μια από τα ίδια. Αρνητική αντιπολίτευση για να πέσουν οι κυβερνώντες κι όχι μια άλλη πολιτική, εκ των προτέρων και με σαφήνεια διατυπωμένη.

Η παρατεταμένη διαπραγμάτευση ως τακτική της αντίστασης. Το έχουμε ξαναπεί. Καμιά τακτική δε μπορεί να σώσει μια καταδικασμένη στρατηγική. Και το στρατηγικό σχέδιο της κυβέρνησης είναι η άλωση του αστικού κράτους και η γενική και ελεγχόμενη κρατικοποίηση όλων των δραστηριοτήτων εν ονόματι του λαϊκού συμφέροντος. Αυτό το σχέδιο ουδεμία σχέση έχει ούτε με τους κανόνες της αστικής δημοκρατίας, ούτε με τους κανόνες ανάπτυξης σε συνθήκες ελεύθερης οικονομίας. Οπότε η διαπραγμάτευση είναι χωρίς περιεχόμενο. Η μια πλευρά υπερασπίζεται μια κρατικοδίαιτη αντίληψη – που ήδη είχαν δημιουργήσει τα αστικά κόμματα που κυβέρνησαν προηγουμένως – και η άλλη πλευρά αρνείται αυτό τον δρόμο που εκ των πραγμάτων δεν οδηγεί πουθενά. Η κυβέρνηση απλά παρατείνει τις διαπραγματεύσεις για να πει εκ των υστέρων ότι πάλεψε, ότι αντιστάθηκε. Και ταυτόχρονα στο χρόνο της διαπραγμάτευσης, που σκόπιμα επιμηκύνει, προσπαθεί να αποδείξει ότι υπερασπίζεται το σωστό και το δίκιο. Είναι κι αυτό μια τακτική, αλλά όταν ο εφαρμοσμένος σοσιαλισμός έχει χρεοκοπήσει, όταν δηλαδή ο στρατηγικός στόχος είναι αδιέξοδος, πώς να το κάνουμε, με καμιά τακτική δε σώζεται.

Όταν η συναισθηματολογία γίνεται μπούμερανγκ. Έχουμε δει συνθήματα σε τοίχους που καταγγέλλουν τη σφαγή που επιτελείται στη βιομηχανία της κτηνοτροφίας. Στη Δανία υπάρχει πολιτικό κίνημα που πρεσβεύει ότι η εν λόγω βιομηχανία πρέπει να κλείσει, στο σύνολο της. Το κίνητρο είναι σεβαστό και εκπορεύεται από την ευαισθησία πολιτισμένων ανθρώπων που δεν μπορούν να ανεχθούν ότι οι άνθρωποι συνεχίζουν να σκοτώνουν ζώα για να τραφούν. Αλλά η ευαισθησία που υπερασπίζεται έναν σκοπό, δεν σημαίνει ότι έχει και δίκιο. Η ευαισθησία δεν είναι το μόνο διαβατήριο προς την ανθρωπιά. Υπάρχει και η απλή λογική. Γιατί αν κλείσει αυτή η βιομηχανία, τότε οι άνθρωποι ή θα πρέπει να γίνουν χορτοφάγοι στο σύνολο τους ή θα στραφούν στο κυνήγι, ρημάζοντας ότι απέμεινε από την άγρια φύση.

Όταν κάποιον τον απεχθάνεσαι, σπάνια προσέχεις τι λέει. Το ΔΝΤ είναι απεχθές στη συνείδηση μας. Και ιδιαίτερα ο Τόμσεν. Αυτή η συλλογική αντιπάθεια μάς κάνει να κλείνουμε τ’ αυτιά μας σε ότι κι αν λέει. Ο Τόμσεν λοιπόν, μιλώντας σε ημερίδα στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, άσκησε δριμεία κριτική στις ελληνικές κυβερνήσεις για τα μνημόνια που επιλέγουν. Είπε ότι μόνοι μας δώσαμε βάρος στην υπέρμετρη μείωση των μισθών κι όχι στις μεταρρυθμίσεις στην αγορά των προϊόντων. Βέβαια εδώ στη χώρα μας όλοι πιστεύουμε ότι οι δανειστές μας πετσοκόβουν κι όχι οι κυβερνήσεις μας. Στην πραγματικότητα όμως οι δανειστές το μόνο που απαιτούν είναι δημοσιονομική ισορροπία. Το πώς θα την πετύχουμε είναι καθαρά δικό μας θέμα. Αλλά οι επιλογές όλων των μνημονιακών κυβερνήσεων και όλων των αντιμνημονιακών ομάδων επιλέγουν το δρόμο που εμποδίζει την ανάπτυξη. Κάνουν ότι μπορούν για να συντηρήσουν την ύφεση. Κι επειδή εθελοτυφλούμε δε βλέπουμε ότι η μόνη χώρα στην Ευρώπη που βρίσκεται σε ύφεση είναι η δική μας. Αλλά εμείς θεωρούμε χρησιμότερο να ξεμπερδεύουμε με τα προβλήματα μας με το να στήνουμε στο εδώλιο τον Τόμσεν.

Η αντιπολίτευση (όποια κι αν είναι) ασχολείται με ό,τι πουλάει, σπάνια με την ουσία. Μεγάλος ντόρος έγινε και σφοδρή αντιπολίτευση παρήχθη από το ερωτηματολόγιο της νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ. Όλοι οι εναντίον ασχολήθηκαν με την επιφάνεια. Δηλαδή με το αν η νεολαία εγκρίνει τις καταλήψεις και τη πρακτική του «δε πληρώνω». Κανείς δεν ασχολήθηκε με το εξής δίλημμα που θέτει το ερωτηματολόγιο: Αν δηλαδή ο ερωτώμενος δίνει έμφαση στην ισότητα των ανθρώπων και τη κοινωνική δικαιοσύνη ή αν δίνει έμφαση στην ατομική δημιουργικότητα και την ελευθερία του κάθε ανθρώπου. Στο μυαλό της αριστεράς η ισότητα των ανθρώπων αντιδιαστέλλεται με την ατομική δημιουργικότητα. Για την αριστερά αυτές οι δύο ιδιότητες δε μπορούν να συγκατοικήσουν σε μια κοινωνία, δεν αλληλοσυμπληρώνονται, αλλά είναι εχθρικές μεταξύ τους. Κι ένας νέος θα πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στα δύο. Αυτόν τον τραγικό διχασμό κανείς αντιπολιτευόμενος δεν τον εντόπισε. Δυστυχώς.

Απλά μαθήματα οικονομίας. Είναι προφανές και στους απλούς ανθρώπους ότι μια δημοσιονομική ισορροπία είναι καλύτερα να προκύπτει από ανάπτυξη, παρά από ύφεση. Αν έχεις ανάπτυξη το κράτος λαμβάνει περισσότερα έσοδα, ενώ αν έχεις ύφεση υποχρεώνεσαι να κόβεις έξοδα και να δημιουργείς λιτότητα. Αν υπάρχει ανάπτυξη προσφέρονται περισσότερες δουλειές και μειώνεται η ανεργία. Αν υπάρχει ύφεση μειώνονται οι δουλειές και αυξάνεται η ανεργία. Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν μπορεί να αλλάξει με ελιγμούς ή τερτίπια. Στη χώρα μας υπάρχει σημαντική απασχόληση μέσω προσωρινών προγραμμάτων ΕΣΠΑ και η κυβέρνηση ψάχνει για δάνειο από τη Παγκόσμια Τράπεζα για να ενισχύσει την απασχόληση. Τέτοιες ενέργειες μασκαρεύουν το πρόβλημα. Όσο δεν ασχολούμαστε με την ανάπτυξη τόσο θα χανόμαστε στη ματαιότητα των ψευδαισθήσεων.

Καμιά φορά χρειάζεται να κάνουμε όλη τη διαδρομή. «Το Ποτάμι» όταν ξεκίνησε έδωσε σε πολλούς μια νέα ανάσα. Χιλιάδες πολίτες βρήκαν έναν σύμμαχο στην ανάγκη τους να βιώσουν ένα άλλο πολιτικό περιβάλλον. Το αντισυμβατικό προφίλ, η αποφυγή της ξύλινης γλώσσας έδωσαν ελπίδες. Αλλά καμιά φορά χρειάζεται να κάνεις όλη τη διαδρομή. Και «Το Ποτάμι» δε κατάφερε να παρουσιάσει ένα σχέδιο ανασυγκρότησης, πέρα από τις γενικότητες. Και τελικά – επειδή δεν έκανε ολόκληρη τη διαδρομή – κατέληξε να κάνει μια συμβατική αντιπολίτευση. «Εμείς ξυπνήσαμε το ΔΝΤ, πιο συγκεκριμένα ο Τσίπρας ξύπνησε το ΔΝΤ, με τις καθυστερήσεις του» δήλωσε ο κ. Θεοδωράκης. Δηλαδή το κακό που κάνει ο Τσίπρας δεν είναι η πολιτική που ακολουθεί, αλλά το ότι ξύπνησε το απεχθέστατο και εχθρικό ΔΝΤ που πρόκειται να μας καταστρέψεις. Με αυτά και μ’ αυτά η αύρα της αλλαγής, η καινοτόμος σκέψη χάθηκε στις προθέσεις του παρελθόντος.

Η τεχνική του να μη κάνεις τίποτα. Πριν πολλά χρόνια σκέφτηκαν να κάνουν το γήπεδο του Παναθηναϊκού στο Γουδί. Μετά από ατέρμονες σκέψεις και βαρετές αντιδικίες εγκαταλείφθηκε η ιδέα γιατί οι πρόποδες του Υμηττού προστατεύονται. Μετά ήρθε η ιδέα το γήπεδο να γίνει στο Βοτανικό. Μετά από ατέρμονες σκέψεις και βαρετές αντιδικίες εγκαταλείφθηκε η ιδέα. Εκεί η αιτία ήταν οι κορμοράνοι. Πέρασαν τα χρόνια, πέρασε ο καιρός και πάλι σκέφτηκαν κάποιοι να κάνουν το γήπεδο στο Γουδί. Και μόλις τώρα άρχισαν οι ατέρμονες σκέψεις και οι βαρετές αντιδικίες. Πάνω από είκοσι χρόνια κρατάει αυτή η συζήτηση. Και μας διδάσκει τη τεχνική πώς να μην κάνουμε τίποτα.

Η προαιώνια συζήτηση για την Εκκλησία. Η Εκκλησία μέσα στους αιώνες ήξερε να προσαρμόζεται. Και να δείχνει την αντοχή της. Ο εκπολιτισμός των δυτικών κοινωνιών καταλάγιασε τη σκληρότητα και την απαιτητικότητα της. Κι έτσι ενσωματώθηκε μέσα στο προηγμένο κλίμα της ανεξιθρησκείας. Δεν αποζητάει πλέον τον προσηλυτισμό με τη βία και αποδέχεται τη διαφορετικότητα. Από την πλευρά τους οι άθεοι δημοκράτες αναγνωρίζουν το δικαίωμα σε όποιον θέλει να πιστέψει και να ενταχθεί στην Εκκλησία. Σ’ αυτό το σημείο βρισκόμαστε τώρα. Είπε ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος: «Δεν έχουμε αντίρρηση να έχουμε τίμιους διακριτούς ρόλους και όταν υπάρχουν ανάγκες να συνεργαζόμαστε για το καλό του τόπου». Παρ’ όλα αυτά ακόμα υπάρχουν κι εκείνοι που αντιλαμβάνονται τη θρησκεία σαν όπιο του λαού. Με σταματημένα τα ρολόγια στον 19ο αιώνα δε σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους. Ενώ οι συνθήκες είναι ιδανικές πλέον για μια εκ βαθέων και αποτελεσματική διαπραγμάτευση της κοσμικής με την εκκλησιαστική εξουσία. Ώστε σύντομα οι τίμιοι και διακριτοί ρόλοι να γίνουν πραγματικότητα.

Οι ηθικοπλάστες θεωρούν τους άλλους trash. Δεν υπάρχει τίποτα πιο αλαζονικό και πιο αντιδημοκρατικό από το να αντιμετωπίζεις τους άλλους, που έχουν άλλα γούστα ή άλλες προτιμήσεις, ως σκουπίδια. Αυτή η συνομοταξία των «ηθικά ακέραιων» αντιμετωπίζει τους άλλους σαν αμαρτωλούς και σε κάθε ευκαιρία τους κατακεραυνώνει. Και νομίζουν ότι ο πλανήτης θα σωθεί μόνο όταν επικρατήσουν οι δικοί τους αδήριτοι ηθικοί κανόνες κι όταν εξαλειφθούν από προσώπου γης όσοι δεν διαβιώνουν με τη δική τους «ευπρέπεια». «Σοφοί δάσκαλοι» έβγαλαν ανακοίνωση και κατηγόρησαν το Survivor ως «επιβολή του βάρβαρου παρηκμασμένου πολιτισμού του κυρίαρχου συστήματος στα παιδιά μας, απ’ αυτούς που τα έχουν στερήσει το πραγματικό παιχνίδι, το γέλιο, τη χαρά και την ελπίδα». Οι ηθικοπλάστες είναι ότι απέμεινε από τα παλιά χριστιανικά τάγματα που υπερασπίζονταν τον Άνθρωπο χωρίς ίχνος ανθρωπιάς. Σε ότι αφορά το Survivor όποιος θέλει το παρακολουθεί, όποιος δεν θέλει κάνει κάτι άλλο. Τελικά η δημοκρατία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τα ισχυρά εγώ μπορούν να την ακυρώνουν είτε με την ηθική, είτε με τη συναισθηματολογία, είτε με τη δύναμη του χρήματος και της εξουσίας.

Το νόημα της ποίησης. Ο Τίτος Πατρίκιος απάντησε ως εξής στο ερώτημα τι είναι καλή ποίηση: «Η ποίηση αναδεικνύει πράγματα που μας βρίσκουν στη ζωή χωρίς καν να το αντιληφθούμε. Έτσι διαχωρίζεται η καλή και η κακή ποίηση. Η καλή είναι αποκαλυπτική η κακή είναι αναμάσημα της ηθικολογικής επικαιρότητας. Οι ρίμες και η χρήση των λέξεων και των μεταφορών είναι τα μέσα κι όχι η ίδια η ποίηση. Η φόρμα κι όχι το περιεχόμενο». Αν ο Τίτος Πατρίκιος έχει δίκιο, τότε είναι κακή ποίηση αν κάποιος γράφει για τους μετανάστες για να είναι ηθικά αρεστός. Είναι κακή ποίηση αν κάποιος γράφει για την επίκαιρη φτώχεια για να είναι politically correct. Αν κάποιος στολίζει τη φόρμα με ωραίες λέξεις, χωρίς να τον νοιάζει τι λέει, τότε γράφει κακή ποίηση. Αν όμως ο Πατρίκιος έχει άδικο τότε ισχύουν τα αντίστροφα. Δεν γίνεται όμως να θαυμάζω τα λόγια του και μετά να γράφω δέκα ποιήματα για τη Λαμπεντούζα, χαλαρός κι ωραίος στο ζεστό μου σπίτι, απλά για να στοιχηθώ με την επικαιρότητα και τις ηθικές της απαιτήσεις.

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr