Κώστας Σκανδαλίδης

Παραφράζοντας τον Γιώργο Σεφέρη, θα τολμούσα να έλεγα πως “όπου κι αν ταξιδέψω στην Ευρώπη, η Ελλάδα με πληγώνει”!

Και θέλω να το ερμηνεύσω.

Ταξίδεψα αρκετές φορές σε ευρωπαϊκές πόλεις είτε ως εκπρόσωπος του Δήμου Ρόδου παλαιότερα είτε ως απλός πολίτης. Είδαν τα μάτια μου και τι δεν είδαν. Μα προπαντός απόκτησα συγκριτικά στοιχεία. Όπλα δηλαδή, που να σε ωθούν στο να βελτιώνεσαι συνεχώς με απώτερο στόχο να τους μοιάσεις εκεί στην Εσπερία τουλάχιστον στο επίπεδο της ποιότητας της ζωής τους. Κακά τα ψέματα, αλλά οι γνωστές επάρσεις μας πολλές φορές, πως οι Ευρωπαίοι είναι ακόμα πάνω στα δέντρα ως μαϊ-μούδες κι εμείς κρατάμε μπανάνες για να τους ταΐζουμε, είναι και φαιδρές και ανιστόρητες και δεν συμβαδίζουν με την πραγματικότητα.
Ας βάλουμε λοιπόν τις σκέψεις μας σε μια τάξη, ξεκινώντας από την εικόνα των πόλεων της Ευρώπης στη σημερινή εποχή, αφού η σύγκριση που θέλουμε να κάνουμε δεν έχει να κάνει ούτε με το απώτερο παρελθόν ούτε με το κλέος των Ελλήνων ούτε με το ποιος δίδαξε τον πολιτισμό στον μάταιο τούτο κόσμο.

-Ας πάρουμε ως παράδειγμα την πόλη του Στρασβούργου, η οποία επιβαρύνεται καθημερινά με περισσότερους από ένα εκατομμύριο επισκέπτες. Δεν θα μιλήσουμε για τα ποτάμια και τις λίμνες, γιατί αυτές τις πινελιές τις χάρισε η ίδια η φύση. Αλλά δεν μπορώ να μην πω, πώς εκεί αισθάνονται και πώς αντιμετωπίζουν π.χ. τη διαχείριση του νερού. Ενός αγαθού που το ευλόγησε ο θεός και τους το έδωσε πλουσιοπάροχα. Ενώ λοιπόν το έχουν σε πλήρη αφθονία και δεν πρόκειται στον αιώνα τον άπαντα να τους λείψει κατ’ ελάχιστο ποτέ, η πολιτεία και οι πολίτες το σέβονται απολύτως. Δεν θα σου προσφέρουν πουθενά νερό δωρεάν, παρά μόνον εάν το ζητήσεις και επί πληρωμή φυσικά. Αυτό λέγεται ορθολογική διαχείριση και σεβασμός προς το σημαντικότερο ίσως αγαθό. Δεν θα δεις πουθενά και σε κανένα δρόμο ή παράδρομο να τρέχουν νερά για να ποτίσουν δήθεν ή να καθαρίσουν τάχατες δρόμους και αυλές.

-Σ΄ όποιο μήκος και πλάτος της πόλης κι αν περιδιαβείς, τα πεζοδρόμια παντού έχουν παρτέρια με τα εποχικά λουλούδια να ομορφαίνουν τη ζωή των ανθρώπων και τις τέσσερις εποχές του χρόνου, αλλά και τα ίδια τα σπίτια “ξεχειλίζουν” λουλούδια από τις σκεπές, τ μπαλκόνια, τα παράθυρα, τις πόρτες, τους τοίχους και τις αυλές.

-Τα πάρκα είναι όχι μόνον προσβάσιμα στον πολίτη και ακίνδυνα, αλλά χαρακτηρίζουν την ίδια την πόλη και την ομορφαίνουν με όλες τις χρήσεις που πρέπει και μπορεί να έχει ένα πάρκο. Δηλαδή από το γρασίδι και την ποικιλία των δέντρων, των φυτών και των λουλουδιών, ως τα καθιστικά, τις παιδικές χαρές, τα καφεζαχαροπλαστεία, τις λίμνες και τα ρυάκια με την πανίδα ενσωματωμένη στο φυσικό της περιβάλλον, ποδηλατόδρομους και δρόμους περιπατητικούς και ό,τι άλλο βάλει ο νους σας!

-Άξιο παρατήρησης: η έννοια του αδέσποτου δεν έχει καμιά σχέση με την πόλη. Δεν θα δεις να κυκλοφορεί έστω ένας ελεύθερος σκύλος ή γάτα και δεν θα ακούσεις γαύγισμα να βγαίνει από καμιά αυλή σπιτιού. Αλλά και δεν θα αντικρίσεις σκυλί συνοδευόμενο να αφοδεύει στο πεζοδρόμιο, χωρίς να δεις στη συνέχεια τον συνοδό να ανοίγει μια σακουλίτσα, να βάζει ένα γάντι στο χέρι και να μαζεύει τις ακαθαρσίες για να τις τοποθετήσει στον πρώτο δημόσιο κάδο που θα βρει στο δρόμο του. Θα μου επιτρέψετε να σας πω, πως έχω την άποψη πως εκεί οι φιλόζωοι, δεν έχουν στην ιδιοκτησία τους ένα ζώο για να δηλώνουν φιλόζωοι ή να δείχνουν τη σωματική τους ρώμη μέσω του τετράποδου ή την κοινωνική τους ανέλιξη δήθεν, αλλά φροντίζουν για την εκπαίδευσή τους, ώστε τα ζώα τους ως χαρακτήρες να έχουν καλή συμπεριφορά και όχι επιθετική.

-Οι περισσότεροι δρόμοι της πόλης είναι όχι μόνο μονοδρομημένοι, αλλά και τα πεζοδρόμια έχουν καταφανώς μεγαλύτερο πλάτος απ’ όσο οι δρόμοι για τα αυτοκίνητα. Κι αυτό ασφαλώς είναι ένα μήνυμα προς όλους και προς κάθε κατεύθυνση ότι η πόλη είναι ανθρωποκεντρική και όλα κι όλοι νοιάζονται για την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Και βεβαίως το κάθε πεζοδρόμιο διαθέτει ποδηλατόδρομο, πολλές φορές διπλής κατευθύνσεως, διέλευση πεζών, αλλά και δενδροστοιχίες, όπως επίσης και παρτέρια με εποχικά λουλούδια, μια πανσπερμία χρωμάτων. Είναι εντυπωσιακή η λεπτομέρεια, ότι μόλις φυτευτεί ένα δένδρο, τοποθετούνται γύρω του ειδικά υποστυλώματα για να μη γύρει ο κορμός του, αλλά οπωσδήποτε να γίνει ευθυτενές.

-Όλα τα πεζοδρόμια έξω από τις κατοικίες είναι στην απόλυτη ευθύνη των ενοίκων και όσον αφορά την καθαριότητα και όσον αφορά τον εκχιονισμό και τη φύτευση της ιδιόκτητης πρασιάς.

-Οι κάδοι απορριμμάτων βρίσκονται σε μη εμφανή σημεία της κατοικίας με την υποχρέωση των πολιτών δύο φορές την εβδομάδα και σε καθορισμένες νυχτερινές ώρες να τοποθετούνται στο πεζοδρόμιο για την αποκομιδή τους πριν ξημερώσει η μέρα. Η καθαριότητα των κάδων γίνεται μερίμνη των κατοίκων και μόνον, είναι δε ξεχωριστοί για τα σκουπίδια τα οποία τοποθετούνται υποχρεωτικά μέσα σε κλειστές σακούλες σκουπιδιών και ξεχωριστοί για το χαρτί. Το γυαλί είσαι υποχρεωμένος να το αποθέσεις σε ειδικούς χώρους σε συγκεκριμένα σημεία της πόλης και πουθενά αλλού.

-Αυτό που επίσης είναι εντυπωσιακό είναι η υπόθεση της ρύ-πανσης και πώς την έχουν αντιμετωπίσει εκεί. Το κάθε σπίτι έχει το γραμματοκιβώτιό του. Σ’ αυτό και μόνον σ’ αυτό μπορείς να βρεις όλα τα διαφημιστικά έντυπα που κυκλοφορούν στην πόλη. Προφανώς ή η ταχυδρομική υπηρεσία ή κάποια δημοτική υπηρεσία είναι εκείνη στην οποία κατατίθενται όλα τα διαφημιστικά έντυπα από τους ενδιαφερόμενους πολίτες επί πληρωμή, η οποία φροντίζει και τη διανομή τους σε όλη την πόλη. Και μη ρωτήσετε πώς. Είναι τόσο απλό. Οι υπεύθυνοι υπάλληλοι με ένα κλειδί “πασπαρτού” διανέμουν το υλικό σε όλα τα γραμματοκιβώτια της πόλης. Δεν θα δείτε πουθενά έστω ένα διαφημιστικό έντυπο να κυκλοφορεί σε δρόμο του Στρασβούργου.

-Το πιο προσιτό συγκοινωνιακό μέσο είναι το τραμ, το οποίο διασχίζει όλα τα μήκη και πλάτη της πόλης, η δε έκδοση των εισιτηρίων γίνεται από αυτόματα μηχανήματα τα οποία δέχονται πιστωτικές, χρεωστικές κάρτες, όλα τα χαρτονομίσματα και κέρματα και ασφαλώς δίνουν και ρέστα μαζί με τα εισιτήρια.

-Η καθαριότητα της πόλης είναι αυτονόητη και δεν συζητιέται από κανένα και για κανένα λόγο.

-Η ηχορύπανση είναι μία άγνωστη λέξη. “Υπαίθρια” μουσική δεν θα ακούσετε πουθενά. Αλλά και η κουλτούρα των ανθρώπων είναι τέτοια που όλες οι συζητήσεις τους να γίνονται χαμηλόφωνα χωρίς καμιά ενόχληση των διπλανών τους.

-Η απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς χώρους είναι απαγόρευση. Ουδείς διανοείται να παραβεί τον νόμο. Όποιος επιθυμεί να καπνίσει, θα το καταφέρει μόνον αν βρεθεί στο πεζοδρόμιο με συνθήκες βροχής και χιονιού, που και τα δύο είναι τόσο συχνά.

-Τέλος, η κυκλοφορία του χρήματος στα καταστήματα και όπου αλλού είναι αναγκαία, γίνεται μόνον μέσω της πλαστικής κάρτας. Κι αν εσύ θέλεις να δώσεις μετρητά για δικούς σου λόγους, τότε αντιμετωπίζεσαι ως αξιοπερίεργο ον.

Θα μπορούσαμε να περιγράψουμε κι άλλες τέτοιες εικόνες από το Στρασβούργο, αλλά ειλικρινά με πληγώνουν όλα τούτα, που δεν μπορεί η δική μου η πατρίδα, αν μη τι άλλο, τουλάχιστον να τα αντιγράψει. Κι όταν λέω πατρίδα, δεν εννοώ μόνο την πλευρά της πολιτείας, αλλά και την κουλτούρα ημών των ιδίων των πολιτών. Κι αυτό το τελευταίο με πληγώνει διπλά. Γιατί δεν χρειαζόμαστε καμιά Τρόικα για να μας τα επιβάλει. Μπορούμε κι από μόνοι μας για πολλά από αυτά που περιγράψαμε. Όπως π.χ. η καθαριότητα θα μπορούσε να ήταν δική μας υπόθεση, των απλών πολιτών κατά μεγάλο μέρος, για τον πολύ απλό, απλούστατο λόγο, ότι τα σκουπίδια δεν είναι αυτοφυή. Εμείς οι πολίτες τα δημιουργούμε.

Κατά τα άλλα εμείς είμαστε οι πολιτισμένοι, οι Ευρωπαίοι είναι οι απολίτιστοι και για όλα μάς φταίνε οι άλλοι και όχι εμείς. Ναι, αλλά μόνο που οι πληγές είναι δικές μας και ο πόνος δικός μας. Και την καθημερινότητα πρέπει να τη δούμε και να την καλυτερεύσουμε εμείς οι ίδιοι και από μόνοι μας, κάνοντας συγχρόνως και την αυτοκριτική μας.

16.11.2016

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr