Χρήστος Μαγγούτας 

Σέβομαι τον ανθρώπινο πόνο, «τα πάθια και καημούς του κόσμου» που δεν έχουν τελειωμό. Τραγικό ον ο άνθρωπος. Θα πεθάνει και το ξέρει. Τα ζώα δεν το ξέρουν, ίσως μερικά το υποπτεύονται. Και αρπάζεται από κάπου, γιατί δεν έχει τη δύναμη «να κοιτάξει το χάος χωρίς να φοβηθεί» κατά τον Επίκουρο. Και στη ζωή μπορεί να δοκιμάσει τον πόνο γιατί η ιατρική σηκώνει τα χέρια στα πολύ δύσκολα.

Έτσι αρπάζεται από ό,τι μπορεί. Κι αν δε βρει κερκέλια, τα φτιάχνει με τη φαντασία του.

Φτιάχνει τους θεούς και τους προσκυνάει, ενώ είναι δημιουργός και πλάστης τους. «Καὶ εἶπεν ὁ ἄνθρωπος: ποιήσωμεν θεόν κατ΄ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ΄ ὁμοίωσιν». Μερικές φορές ίσως τους φτιάχνει για να έχει κάποιους να βρίζει στα δύσκολα (πόσο τυχαίο είναι που στη ελληνική γλώσσα οι βρισιές που «απολαμβάνει» πιο πολύ είναι για τα θεία που την άλλη στιγμή λατρεύει και προσκυνάει;).

Συχνά το προσκύνημα γίνεται με τρόπο που προσβάλει την ανθρώπινη νοημοσύνη. Αλλού το λένε αυτομαστίγωμα. Στην Ελλάδα μερικές φορές δεν αρκεί ούτε ένα σκύψιμο ή μια γονυκλισία που να δείχνει σεβασμό και πίστη. Απαιτείται ένα σύρσιμο στα τέσσερα, μια πλήρη υποταγή, μια αυτοταπείνωση να αποδείξει ότι είναι δούλος του θεού, την ίδια εποχή που μιλάει για απελευθέρωση. Αλλά αν είναι δούλος στην ψυχή, πώς θα μπορέσει πρακτικά το σώμα του να ελευθερωθεί για να παλέψει τους επί γης δυνάστες; Η σκλαβιά έχει εμφυτευτεί στην ψυχή του και το ξέρουν και το εκμεταλλεύονται αυτό οι λίγοι που κυβερνούν την επί γης βασιλεία.

Το είδα αυτές τις μέρες στη γιορτή του Άγιου Γεράσιμου: άνθρωποι να σέρνονται στα τέσσερα για μια ελπίδα ανύπαρκτη. Έχω ακούσει για θαύματα όπου ανάβλεψαν τυφλοί ή να κινήθηκαν παραλυτικοί, αλλά σε κανένα δε γέμισαν οι άδειες κόχες των ματιών, ούτε φύτρωσαν ακρωτηριασμένα χέρια ή πόδια. Αυτό που έγινε ήταν από την τεράστια δύναμη αυθυποβολής που έχει ο άνθρωπος, αλλά δεν το ξέρει.

Δεν κατακρίνω κανέναν, απλά σκέφτομαι φωναχτά. Αλλά ας μη μιλάμε τόσο άσχημα για τους μουσουλμάνους ή τις άλλες θρησκείες. Όλες σχεδόν το ίδιο μπορεί να είναι. Μπορεί μερικές να έχουν το αυτομαστίγωμα, άλλες τον ασκητισμό και να ζουν τη ζωή σε ένα δέντρο ή σε μια σπηλιά για να τιμωρήσουν το σώμα τους δεν ξέρω γιατί.

Τελικά είναι αυτοί που με τις γενιές αλλάζουν θρησκείες πιο εύκολα, Αν το ΙΣΙΣ έρθει εδώ ή εμείς πάμε εκεί, στη βάση τον ίδιο άνθρωπο θα δούμε, όπου «δεν έχουν ποτέ τελειωμό τα πάθη κι οι καημοί του κόσμου».