* Ο Πανορμίτης Κονταράτος είναι Δήμαρχος Αστυπάλαιας.

H Αστυπάλαια με μία ματιά

Τυλιγμένη σε ήρεμα, γαλανά νερά, και με σχήμα πεταλούδας, το νησί της Αστυπάλαιας βρίσκεται ακριβώς στο σημείο όπου τα Δωδεκάνησα συναντούν τις Κυκλάδες. Αποτελεί τον ιδανικό προορισμό για εναλλακτικές διακοπές, όπου θα μπορέσει κανείς να γνωρίσει σε βάθος την αυθεντική Ελληνική ζωή.

Αν και το νησί ανήκει στο πολυνησιακό συγκρότημα των Δωδεκανήσων, έχει έντονες επιρροές από τις Κυκλάδες, γεγονός που είναι εμφανές από την αρχιτεκτονική του, με τα λευκά, κυβικά σπίτια, τους λιθόστρωτους δρόμους και τους παραδοσιακούς ανεμόμυλους.

Ένας τόπος ευλογημένος με άγρια φυσική ομορφιά, συνδυάζοντας το βαθύ γαλάζιο της θάλασσας με το μοναδικό τοπίο που περιβάλλει τις ακτές. Με τα γραφικά ψαροχώρια, τις όμορφες ηλιόλουστες και ήσυχες παραλίες, είναι ένα ιδανικό μέρος για διακοπές και χαλάρωση, ειδικά όταν ταξιδεύει κανείς με την οικογένειά του.

Ακολουθεί έκθεση εικόνων. Φωτογραφικό αρχείο: Πανορμίτης Κονταράτος-Μαρία Καμπούρη

***

Γενικές Πληροφορίες

Έκταση: 97 τετραγωνικά χιλιόμετρα

Πληθυσμός: 1.238 κάτοικοι, σύμφωνα με την απογραφή του 2001

Ακτογραμμή: 110 χιλιόμετρα.

Σχήμα: μοιάζει με πεταλούδα, καθώς μια μικρή λωρίδα γης μήκους 10 χιλιομέτρων και πλάτους 100 μέτρων, το Στενό, χωρίζει το νησί σε δύο τμήματα, το μέσα και το έξω νησί.

Ψηλότερη κορυφή: 482 μέτρα

Είναι ένα νησί γεμάτο με ψηλούς βράχους και λόφους, με πανέμορφες ακρογιαλιές και πολυάριθμους φυσικούς κόλπους. Διοικητικά υπάγεται στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, στο νομό Δωδεκανήσου. Αποτελεί ιδανικό τόπο για ήσυχες διακοπές, ενώ ένα ξεχωριστό χαρακτηριστικό του νησιού είναι ότι δεν υπάρχουν καθόλου φίδια καθώς είναι πέρασμα πελαργών, οι οποίοι τα εξολοθρεύουν.

Πού βρίσκεται

Η Αστυπάλαια βρίσκεται δυτικά της Νισύρου και ανατολικά της Ανάφης. Είναι το δυτικότερο νησί των Δωδεκανήσων. Αποτελεί τη «γέφυρα» που ενώνει τις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα, συνδυάζοντας στοιχεία και από τα δύο νησιωτικά συμπλέγματα. Από τον Πειραιά απέχει 117 ναυτικά μίλια, από τη Ρόδο 96, ενώ από την Κω μόλις 23 ναυτικά μίλια.

Οικισμοί

Πρωτεύουσα και λιμάνι του νησιού είναι η Χώρα. Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νησιού, κτισμένη αμφιθεατρικά πάνω στο λόφο. Θεωρείται ένας από τους ωραιότερους οικισμούς του Αιγαίου. Το λιμάνι ονομάζεται Πέρα Γιαλός. Παλαιότερα αποτελούσε ξεχωριστό οικισμό, όμως σήμερα έχει ενωθεί με τη Χώρα. Στην κορυφή του οικισμού δεσπόζει το Κάστρο, με τη σκούρα, ντόπια πέτρα, ενώ γύρω του βρίσκονται χτισμένα κατάλευκα τετράγωνα σπίτια, με μπλε παράθυρα και πόρτες, κολλητά το ένα δίπλα στο άλλο. Στον αυχένα του λόφου είναι κτισμένοι 8 παραδοσιακοί πέτρινοι ανεμόμυλοι. Παλιότερα εξυπηρετούσαν τις ανάγκες των κατοίκων, σήμερα όμως έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέοι. Διαθέτει δημόσιες υπηρεσίες, καταλύματα και πολλά μαγαζιά για φαγητό και καφέ.

– Απλωμένος σε μια εύφορη κοιλάδα, στο μυχό του ομώνυμου όρμου, βρίσκεται ο παραθαλάσσιος οικισμός Λιβάδι. Απέχει μόλις 3 χιλιόμετρα από τη Χώρα. Εδώ υπάρχουν πολλά περιβόλια με μανταρινιές, ροδιές, λεμονιές, πορτοκαλιές κι αμπέλια. Διαθέτει επίσης τη μοναδική οργανωμένη παραλία του νησιού. Στη βορειοδυτική άκρη του έχει κατασκευαστεί ένα φράγμα. Εκεί συγκεντρώνονται τα νερά των χειμάρρων, δημιουργώντας έτσι μια τεχνητή λίμνη, που καλύπτει τις ανάγκες του νησιού σε νερό. Στο οικισμό υπάρχουν αρκετά ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβερνάκια, ουζερί και σούπερ μάρκετ.

– Στο ανατολικό τμήμα του νησιού βρίσκεται ο δεύτερος μεγαλύτερος οικισμός του νησιού, η Μαλτεζάνα, ή Ανάληψη. Πρόκειται για ένα παραθαλάσσιο χωριό με ωραία αμμουδιά, κτισμένο σε μια κοιλάδα. Το όνομα πιθανότατα προήλθε από τους Μαλτέζους πειρατές που στάθμευαν στην περιοχή. Χαρακτηριστικό του οικισμού είναι το λιμανάκι με τα ψαροκάικα και τα απλωμένα δίχτυα. Από εκεί προμηθεύεται όλο το νησί με φρέσκο ψάρι. Τα τελευταία χρόνια η Μαλτεζάνα παρουσιάζεται έντονη τουριστική ανάπτυξη. Υπάρχουν πολλές επιλογές για διαμονή αλλά και πολλές ταβέρνες.

– Το Βαθύ είναι ένας κλειστός όρμος, ο οποίος μοιάζει περισσότερο με λιμνοθάλασσα. Εκεί υπάρχουν δύο οικισμοί, το Έξω Βαθύ, κτισμένο στην είσοδο του όρμου με μια μικρή σκάλα όπου δένουν καΐκια, και το Μέσα Βαθύ, στο μυχό του κόλπου, με χωράφια, λιγοστά δέντρα και αμπέλια.

Χαρακτηριστικό στοιχείο της Αστυπάλαιας είναι οι πολλές βραχονησίδες που την περιτριγυρίζουν, οι οποίες ανήκουν διοικητικά σε αυτήν. Οι νησίδες είναι το Χονδρό, το Λιγνό, η Αγία Κυριακή με το ομώνυμο εκκλησάκι, ο Κουτσομύτης με την όμορφη παραλία και οι Κουνούπες στη νοτιανατολική πλευρά του νησιού, τα Κτένια, η Ποντικούσα, η Οφιδούσα και το Κατσαγρέλι στα δυτικά, ενώ στα βόρεια βρίσκονται τα Φωκιονήσια. Λίγο μακρύτερα βρίσκονται οι Αδερφοί, η Σύρνα και τα Τρία Νησιά.

Αρχιτεκτονική

Τα κτίσματα του νησιού διατηρούν κυκλαδικά αλλά και δωδεκανησιακά μορφολογικά χαρακτηριστικά. Τα παραδοσιακά σπίτια στην Αστυπάλαια έχουν ξύλινα μπαλκόνια. Είναι εξολοκλήρου ξύλινες κατασκευές, με ξύλινα υποστηρίγματα, τα «φουρούσια», και καφασωτά κάγκελα. Τα σπίτια είναι κυρίως διώροφα κι έχουν εξωτερικές χτιστές πέτρινες σκάλες που οδηγούν στο δεύτερο όροφο της κατοικίας. Οι σκάλες έχουν κι αυτές ξύλινα καφασωτά κάγκελα, βαμμένα σε διάφορα χρώματα. Το κύριο χαρακτηριστικό όμως των κατοικιών του νησιού είναι τα «πουντιά». Πρόκειται για ξύλινες κλειστές κατασκευές, στο δεύτερο όροφο, που προεξέχουν και αποτελούσαν παλιά τους χώρους υγιεινής του σπιτιού. Στο εσωτερικό τους, εκτός από το τζάκι και τις εσοχές στους τοίχους, χαρακτηριστικό των σπιτιών είναι το ξύλινο πατάρι με τα ξυλόγλυπτα διακοσμητικά, το οποίο χρησιμοποιούσαν για κρεβάτι.

Παραλίες

Η Αστυπάλαια είναι γεμάτη από όρμους που κρύβουν πολλές παραλίες. Η φυσική διαμόρφωση είναι πλούσια, μεγάλες ή μικρές παραλίες, άλλες με άμμο κι άλλες με ψιλό βότσαλο, όλες όμως με πολύ καθαρά καταγάλανα νερά.

– Από τις ωραιότερες και κοσμοπολίτικες παραλίες του νησιού είναι ο Πέρα Γιαλός, μια αμμουδερή παραλία με κρυστάλλινα νερά, το Λιβάδι, η μοναδική οργανωμένη παραλία του νησιού, που απέχει από τη Χώρα περίπου 1,5 χιλιόμετρα. Έχει άμμο και ψιλό βότσαλο, ενώ τα δεντράκια που φυτρώνουν κατά μήκος της προσφέρουν φυσική σκιά.

Άλλες δημοφιλείς παραλίες είναι τα Τζανάκια, οι Βάτσες, ο Άγιος Ιωάννης, ο Άγιος Κωνσταντίνος, ο Πάνορμος, οι Πλάκες, η Παχιά Άμμος και τα Καμινάκια.

Οι παραλίες Μικρό και Μεγάλο Στενό απέχουν περίπου 9 χιλιόμετρα από τη Χώρα και βρίσκονται ακριβώς στο μέσο της Αστυπάλαιας. Η πρώτη παραλία που συναντάμε είναι το Μικρό Στενό, μικρή με άμμο και λιγοστά αρμυρίκια. Αμέσως μετά βρίσκεται το Μεγάλο Στενό, μεγαλύτερη σε έκταση από την προηγούμενη, με περισσότερα δέντρα, στην οποία λειτουργεί καφενείο.

Η παραλία Ανάληψη ή Μαλτεζάνα βρίσκεται στον ομώνυμο οικισμό κι απέχει περίπου 10 χιλιόμετρα από τη Χώρα. Πρόκειται για μια όμορφη παραλία με άμμο και φυσική σκιά από αλμυρίκια. Στο ένα άκρο της παραλίας, στο βυθό της θάλασσας, διακρίνονται αρχαίες κατοικίες. Κοντά στον οικισμό Ανάληψη βρίσκεται η παραλία του Σχοινώντα. Είναι κι αυτή αμμώδης με λιγοστά αρμυρίκια για σκιά.

Άλλες αξιόλογες παραλίες είναι τα Τρία Μαρμάρια, το Βαθύ, το Καρέκλι, η Βρύση και το Βάι.
Στα απομακρυσμένα νησάκια που περιβάλλουν την Αστυπάλαια υπάρχουν πολλές όμορφες παραλίες, οι οποίες είναι προσβάσιμες με καϊκάκια. Οι πιο δημοφιλείς από αυτές είναι η παραλία του Κουτσομύτη και του Κούνουπα.

Φαγητό

Από τα αγαθά που αφθονούν στο νησί είναι τα ψάρια και το μέλι. Υπάρχει εκτεταμένη κτηνοτροφία με χιλιάδες κατσίκια, που είναι διασκορπισμένα σ’ όλη την έκταση του νησιού καθώς και στις γύρω νησίδες. Ανεπτυγμένη είναι η τυροκομία και αξίζει να δοκιμάσετε λαδοτύρι, μυζήθρα σε καλαθάκι, χλωρή ή ξυαλίνα, έναν τύπο γιαουρτιού. Από τις τοπικές συνταγές μην παραλείψετε να δοκιμάσετε:

– «πουγκιά», είδος τυρόπιτας με κοπανιστή και μέλι

– «λαμπριανό», κατσίκι γεμιστό με ρύζι και συκωταριά

– «ραντίστα», φακές με ψιλοκομμένο ζυμάρι και ξύδι

– ντολμάδες

– γεμιστούς κολοκυθοανθούς

– αστακομακαρονάδα

– χταποδοκεφτέδες

– φρέσκα ψάρια.

Από γλυκά εδέσματα στο νησί θα βρείτε:

– δίπλες τριαντάφυλλα

– πουγκιά με μέλι

– ξεροτήγανα

– κιτρινοκούλουρα

– λαμπρόπιτες

– διάφορα γλυκά του κουταλιού.

Δραστηριότητες

Στην Αστυπάλαια μπορείτε να ασχοληθείτε με τις παρακάτω δραστηριότητες:

Κολύμβηση

Το νησί είναι γεμάτο από όρμους, που κρύβουν πολλές και όμορφες παραλίες.

Καταδύσεις

Αν αγαπάτε τις καταδύσεις ο πλούσιος υποθαλάσσιος κόσμος του νησιού μπορεί να σας προσφέρει μια ενδιαφέρουσα εμπειρία.

Ψάρεμα

Θεωρείται ιδανικός προορισμός για ψάρεμα, καθώς αποτελεί πέρασμα για πολλά κοπάδια ψαριών.

Πεζοπορία

Υπάρχουν πολλά χαραγμένα και με σήμανση μονοπάτια-πέρα από τις πολλές ελεύθερες επιλογές που προσφέρει ο τόπος- τα οποία θα σας βοηθήσουν να ανακαλύψετε όμορφα τοπία του νησιού, καθώς επίσης και αρχαίες πορείες της μυθολογίας και της ιστορίας.

Ποδηλασία

Υπάρχουν εξαιρετικές διαδρομές για όλους, είτε είστε αρχάριος είτε πολύ προχωρημένος ποδηλάτης, όπου μπορείτε να απολαύσετε τα τοπία και τις μυρωδιές της επαρχίας του νησιού.

Εκδρομές

Μικρά σκάφη και λεωφορεία εκτελούν καθημερινά εκδρομές στις νησίδες και τις απομακρυσμένες παραλίες του νησιού. Η περιήγηση διαρκεί αρκετές ώρες και η επιστροφή γίνεται το απόγευμα της ίδιας μέρας.

Νυχτερινή Ζωή

Το νησί έχει καταφέρει να μην θυσιαστεί στην ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη αποτελώντας έναν προορισμό που ενδείκνυται για χαλάρωση και ήρεμες διακοπές. Παρόλα αυτά υπάρχουν πολλές επιλογές για τη νυχτερινή σας διασκέδαση, ενώ πολύ συχνά διοργανώνονται και μουσικές βραδιές.

Πολιτιστικές Εκδηλώσεις

Κάθε καλοκαίρι διοργανώνεται το Πολιτιστικό Φεστιβάλ Αστυπάλαιας, το οποίο ενσωματώνει δημιουργικά όλες τις Τέχνες, δίνοντας έμφαση στην ελληνική μουσική. Επίσης, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ο Πολιτιστικός – Αθλητικός Οργανισμός του δήμου Αστυπάλαιας διοργανώνει εκδηλώσεις με τοπικές ομάδες και συγκροτήματα. Οι εκδηλώσεις αυτές περιλαμβάνουν θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις βιβλίου, μουσικές και χορευτικές βραδιές.

Θρησκευτικά Έθιμα και Πανηγύρια

Σε όλο το νησί διοργανώνονται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού πανηγύρια. Από αυτά τα πιο σημαντικά είναι:

– Στις 2 Φεβορυαρίου,της Παναγιάς της Φλεβαριώτισσας. Αποτελεί το χειμερινό ραντεβού των Αστυπαλιωτών

– Στις 19 Ιουλίου, του Προφήτη Ηλία

– Στις 26 Ιουλίου, του Άγιου Παντελεήμονα

– Στις 5 Αυγούστου, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος

– Στις 15 Αυγούστου, της Παναγιάς της Πορταΐτισσας.Είναι το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού, με παραδοσιακούς μεζέδες και μουσική. Κρατάει 3 μέρες και όσο διαρκεί διοργανώνονται πληθώρα εκδηλώσεων.

– Στις 28 Αυγούστου, του Ιωάννη του Προδρόμου

– Στις 7 Σεπτεμβρίου, της Παναγιάς της Πουλαριανής

Αξιοθέατα

Το σημαντικότερο αξιοθέατο του νησιού είναι το Ενετικό Κάστρο της Αστροπαλιάς στη Χώρα. Χτίστηκε από την οικογένεια των Κουερίνι τον 13ο αιώνα και καταλαμβάνει έκταση 4.000 τετραγωνικών μέτρων. Αρχιτεκτονικά ανήκει στον τύπο οχυρωμένου οικισμού, στον οποίο οι εξωτερικοί τοίχοι των σπιτιών δημιουργούν τείχος με μικρά παράθυρα για πολεμίστρες. Έχει κτιστεί με παραδοσιακή τοπική σκούρα πέτρα κι έχει φοβερή θέα στα δύο φυσικά λιμάνια του νησιού. Τα σπίτια των Κουερίνι είναι χτισμένα γύρω από την είσοδο, στην ανατολική πλευρά. Είναι διώροφα και κατοικούνταν μέχρι και το 1956. Μέσα στο Κάστρο υπάρχουν δύο εκκλησίες, ο ναός του Αγίου Γεωργίου, η παλαιότερη εκκλησία του νησιού, και ο ναός της Παναγιάς του Κάστρου, που είναι κτισμένος στη θέση του πύργου, πάνω από την πύλη.
Στη νοτιοδυτική πλευρά του νησιού, σε απόσταση 12 χιλιομέτρων από τη Χώρα, βρίσκεται το Κάστρο του Αγίου Ιωάννη. Είναι κτισμένο απέναντι από το ομώνυμο μοναστήρι και πρόκειται για ένα φυσικό οχυρό με μυστική είσοδο και πέρασμα στο διπλανό λόφο. Σύμφωνα με την παράδοση το Κάστρο ήταν απόρθητο, κι αποτελούσε καταφύγιο των κατοίκων από επιδρομές πειρατών. Σήμερα σώζονται ερείπια οικοδομών και μια στέρνα. Η πρόσβαση για να φτάσει κανείς στο Κάστρο είναι δύσκολη.

Στη νότια μεριά της Χώρας, στην περιοχή Κυλίντρα, έχει βρεθεί το μοναδικό στον κόσμο βρεφικό νεκροταφείο. Χρονολογείται από τη Γεωμετρική περίοδο και χρησιμοποιήθηκε μέχρι την Ελληνιστική εποχή. Στο χώρο βρέθηκαν εκατοντάδες βρέφη, ενταφιασμένα μέσα σε πήλινα αγγεία, με εξαιρετικό αρχαιολογικό και ανθρωπολογικό ενδιαφέρον. Υπάρχουν αρκετές θεωρίες σχετικά με το πώς προέκυψε αυτός ο ταφικός χώρος. Οι δύο επικρατέστερες είναι είτε ότι πρόκειται για μια πιθανή θυσία στους θεούς είτε ότι οι θάνατοι προήλθαν από κάποια μεγάλη αρρώστια που βρήκε το νησί.

Στον οικισμό Μαλτεζάνα βρέθηκε το υστερορωμαϊκό Λουτρό του Ταλλαρά. Πρόκειται για ένα συγκρότημα με εξαιρετικά σε χρώματα και τεχνική ελληνιστικά ψηφιδωτά, όπου αναπαρίσταται ο ζωδιακός κύκλος και η προσωποποίηση του Χρόνου, των Εποχών και των Μηνών στην κύρια αίθουσα.

Στο Βαθύ βρέθηκαν λείψανα μινωικού οικισμού. Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα εκτεταμένο Προϊστορικό οικισμό στη λιμνοθάλασσα που σχηματίζεται στην είσοδο του κόλπου.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αστυπάλαιας στεγάζεται σε μια μικρή ισόγεια αίθουσα που παραχωρήθηκε από το Εκκλησιαστικό Φιλανθρωπικό Ταμείο Αστυπάλαιας, το 1994. Το Μουσείο εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβρη του 1998 και στις συλλογές του περιλαμβάνει ευρήματα από την Προϊστορική έως και την Μεσαιωνική εποχή. Μερικά από τα εκθέματα του μουσείου είναι ένα μαρμάρινο οικόσημο των Κουερίνι, κοσμήματα, εργαλεία και πήλινα αγγεία από μυκηναϊκούς τάφους, πήλινα αγγεία Γεωμετρικής και Ρωμαϊκής εποχής, ενεπίγραφη πέτρινη στήλη με επιστολή του αυτοκράτορα Αδριανού, αργυρά νομίσματα Κλασικής εποχής κι άλλα ευρήματα Ελληνιστικών και Κλασικών χρόνων.

Το Εκκλησιαστικό Μουσείο Αστυπάλαιας στεγάζεται στη Μονή της Παναγιάς Πορταΐτισσας. Ουσιαστικά πρόκειται για μια αίθουσα στο πίσω μέρος της εκκλησίας όπου εκτίθενται διάφορα εκκλησιαστικά κειμήλια, όπως ένας ξύλινος επιτάφιος του 17ου αιώνα και μια εικόνα του Χριστού, του 15ου αιώνα.

Στην κεντρική πλατεία της Χώρας βρίσκονται 8 παραδοσιακοί ανεμόμυλοι. Οι περισσότεροι έχουν επισκευαστεί ή συντηρηθεί πρόσφατα. Έχουν σχήμα κυλίνδρου και ανήκουν στην κατηγορία του ξετροχαρή μύλου, του οποίου η σκεπή γυρίζει ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου. Σε πολύ καλή κατάσταση βρίσκονται οι 4 – 5 από αυτούς, οι οποίοι χρησιμοποιούνται και σήμερα. Ο ένας μάλιστα είναι και το γραφείο του Δήμου, όπου παρέχονται πληροφορίες σχετικά με το νησί. Ένας άλλος χρησιμοποιείται για διάφορες εκθέσεις κι εκδηλώσεις που διοργανώνονται κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ της Αστυπάλαιας.

Το νησί διαθέτει 3 σπήλαια τα οποία είναι άρρηκτα δεμένα με την παράδοση του τόπου, ενώ η εξερεύνησή τους αποτελεί μια εξαιρετική εμπειρία. Στις Βάτσες βρίσκεται η σπηλιά του Νέγρου, που διαθέτει μοναδικά συμπλέγματα σταλαγμιτών και σταλακτιτών. Με το συγκεκριμένο σπήλαιο έχουν συνδεθεί διάφοροι μύθοι για πειρατές και για τους θησαυρούς που έκρυβαν μέσα σε αυτό. Στο Βαθύ, βόρεια του νησιού, βρίσκεται το σπήλαιο του Δράκου, ή αλλιώς Δρακοσπηλιά. Στο εσωτερικό του υπάρχουν εντυπωσιακοί σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Σε αυτό, η πρόσβαση γίνεται είτε με καΐκι είτε με αυτοκίνητο, έως ένα σημείο, και στη συνέχεια με τα πόδια. Τέλος, στο υψηλότερο βουνό του νησιού, στο Καστελάννο, βρίσκεται η σπηλιά της Παναγιάς της Πουλαριανής.

Άλλα αξιοθέατα του νησιού που αξίζει να επισκεφτείτε είναι:

– το Μνημείο του γάλλου ναυάρχου Μπιγκόν, στο Σχοινώντα
– η πλατεία της Χώρας
– η Ναρκίσσειος Δημοτική Βιβλιοθήκη
– το Σεράι, έναν τετραόροφο τετράγωνο πύργο, περιμέτρου 18 μέτρων
– το Καστελλάνο, ένα μικρό φρούριο που χτίστηκε από τους Ιταλούς το 1912
– το ψηφιδωτό δάπεδο της Βασιλικής Καρέκλη, στον Σχοινώντα
– τα λείψανα παλαιοχριστιανικής Βασιλικής του 5ου αιώνα, με πολύ αξιόλογα ψηφιδωτά, στη Μαλτεζάνα.

Οι μονές και τα ξωκλήσια της Αστυπάλαιας ξεπερνούν τα 350. Η κυριότερη εκκλησία του νησιού και η μητρόπολη είναι η Παναγιά η Πορταΐτισσα. Βρίσκεται κάτω από το Κάστρο και είναι κατάλευκη με όμορφο καμπαναριό και ασημένιο τρούλο. Θεωρείται ως μια από τις ομορφότερες στα Δωδεκάνησα. Ιδρύθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα και στο εσωτερικό της έχει ένα εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο εικονοστάσι, ντυμένο με λεπτό φύλλο χρυσού. Η παράδοση θέλει την εικόνα να είναι αποτύπωμα από την εικόνα της μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους. Το Δεκαπενταύγουστο γίνεται μεγάλο πανηγύρι όπου συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι αλλά και οι επισκέπτες του νησιού

Η εκκλησία της Μεγάλης Παναγιάς βρίσκεται στη Χώρα. Το όνομά της οφείλεται στο γεγονός ότι παλαιότερα τη θεωρούσαν τη μεγαλύτερη εκκλησία του νησιού. Η εκκλησία είναι γνωστή και ως ναός της Κεχαριτωμένης Παναγιάς. Πιθανολογείται ότι χτίστηκε το 18ο αιώνα και το κύριο χαρακτηριστικό της είναι η αυλή της, με το ασπρόμαυρο βοτσαλωτό δάπεδο του 1879.
Στο Κάστρο των Κουερίνι υπάρχουν δύο εκκλησίες, η Παναγιά του Κάστρου και ο Άγιος Γεώργιος. Η παλαιότερη είναι ο Άγιος Γεώργιος. Χτισμένη το 1790, βρίσκεται στην άκρη του Κάστρου. Είναι μια απλή εκκλησία, σε μορφή βασιλικής με τρούλο. Έχει ένα ιδιαίτερο ξυλόγλυπτο τέμπλο κι έναν επισκοπικό θρόνο. Η Παναγιά του Κάστρου, κτισμένη στα μέσα του 18ου αιώνα, είναι κι αυτή μορφή βασιλικής με τρούλο. Έχει ξυλόγλυπτο εικονοστάσι ντυμένο με φύλλα χρυσού. Στο δάπεδο υπάρχει ένα γλυπτό που απεικονίζει ένα δικέφαλο αετό. Δίπλα στο ναό υπάρχει μια μικρή συλλογή με παλιές εικόνες. Οι δύο εκκλησίες είναι ολόλευκες με γαλάζιους τρούλους, δημιουργώντας αντίθεση ανάμεσα στα καστρόσπιτα.
Στο δρόμο προς το Βαθύ βρίσκεται η εκκλησία της Παναγιάς της Πουλαριανής, της προστάτιδας των ναυτικών. Ο βράχος σχηματίζει την Παναγιά έχοντας αγκαλιά το θείο βρέφος. Σύμφωνα με την παράδοση, σε άσχημο καιρό ανάβει φως στα βράχια.
Πολύ γνωστό είναι το Μοναστήρι της Παναγιάς της Φλεβαριώτισσας. Βρίσκεται στη Χώρα και μέρος της εκκλησίας είναι χτισμένο μέσα σε σπηλιά. Αρχιτεκτονικά μέλη στην αυλή δείχνουν ότι υπήρξε αρχαίο κέντρο λατρείας. Χαρακτηριστικό του μοναστηριού είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο στο εσωτερικό του.

Το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Μακρύ βρίσκεται στη νότια πλευρά του νησιού και είναι κτισμένο σε ένα τοπίο με πανέμορφη θέα. Κάτω από το εκκλησάκι υπάρχουν περιβόλια και πηγές με γάργαρα νερά. Η ρεματιά καταλήγει σε ακρογιαλιά με κρυστάλλινα νερά.

Άλλες αξιόλογες εκκλησίες είναι ο Άγιος Νικόλαος, ο Άγιος Ιωάννης, ο Άγιος Δημήτριος, το εκκλησάκι της Ανάληψης- το παλαιότερο του οικισμού της Μαλτεζάνας- ο Άγιος Παντελεήμων, ο Άγιος Βασίλειος, ο Άγιος Ελευθέριος, το μοναστήρι της Αγίας Λιβύης, στα νότια του νησιού, ο Άγιος Γεώργιος και ο Άγιος Κωνσταντίνος.

Πληροφορίες Ταξιδιού

Στην Αστυπάλαια μπορείτε να φτάσετε ακτοπλοϊκώς, καθώς υπάρχουν 5 δρομολόγια την εβδομάδα από και προς το λιμάνι του Πειραιά, είτε απευθείας είτε με σύνδεση με Κυκλάδες ή Δωδεκάνησα. Η διάρκεια του ταξιδιού είναι περίπου 9 ώρες, εξαρτάται όμως από το πόσα νησιά θα συναντήσει. Το κόστος του εισιτηρίου ξεκινά από 34,50 ευρώ.

Επίσης, η Αστυπάλαια συνδέεται ακτοπλοϊκά με την Αμοργό, τη Δονούσα, τη Μύκονο, τη Νάξο, την Πάρο και τη Σύρο από τις Κυκλάδες και την Κάλυμνο, τη Ρόδο, την Τήλο, την Κω, τη Νίσυρο και τη Σύμη από τα Δωδεκάνησα. Με την Κάλυμνο υπάρχει μάλιστα τοπική επικοινωνία τρεις φορές την εβδομάδα με το «Νήσος Κάλυμνος».

Στο νησί μπορείτε να φτάσετε κι αεροπορικώς. Εκτελούνται έξι πτήσεις την εβδομάδα από Αθήνα προς Αστυπάλαια, με διάρκεια πτήσης περίπου 45 λεπτά. Το αεροδρόμιο της Αστυπάλαιας απέχει περίπου 9 μίλια από την πόλη.

Για τις μετακινήσεις σας πάνω στο νησί μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα τοπικά λεωφορεία ή καΐκια, τα οποία συνδέουν τα χωριά και τις παραλίες του νησιού. Τα δρομολόγια των λεωφορείων μάλιστα πυκνώνουν κατά τους θερινούς μήνες. Επίσης, μπορείτε να νοικιάσετε μηχανάκι ή αυτοκίνητο από τις αντίστοιχες επιχειρήσεις του νησιού. Φυσικά υπάρχουν και ταξί στο νησί.