Ελπίδα Νούσα

“Ζωντανός, αυθόρμητος, αγγελικός!”, κατά τον Φελλίνι…

“Αφηρημένο και ταυτόχρονα προσφιλή, άγγελο της τελευταίας σειράς!, τον αποκάλεσε η Λίνα Βερντμίλερ.

“Aισθαντικός μελωδός του “ανεξήγητου”, σύμφωνα με τον Χατζιδάκι, που θαύμαζε απεριόριστα το Νίνο Ρότα, εξάλλου ταιριάζουν υφολογικά οι μουσικές τους!

Θα καταλάβατε πως οι παραπάνω είναι κάποιοι από τους χαρακτηρισμούς για το μέγα ιταλό μουσικό, Νίνο Ρότα, που έφυγε σαν σήμερα 10 Απρίλη του 1979!

Όλοι τον γνωρίζουμε από το σινεμά…το όνομά του είναι συνώνυμο με την κινηματογραφική μουσική …

Μπορεί να συνεργάστηκε με καταπληκτικούς σκηνοθέτες…Φελλίνι, Βισκόντι, Κουροσάβα, Βερντμίλερ,Τζεφιρέλι, Κόπολα, Ντε Σίκα…

Μπορεί η μουσική του για την ταινία “Ο Νονός” να πήρε Όσκαρ το 1974…, όμως ο Νίνο Ρότα δεν είναι ΜΟΝΟ αυτό!

Θα ήταν παράλειψή μας σε αυτή την τιμητική αναφορά στο μεγάλο ιταλό συνθέτη να μην σταθούμε και στην συνεισφορά του στη “σοβαρή”, λεγόμενη, μουσική.

Το “θαύμα” στο Ρότα είναι πως ισορροπεί αρμονικά ανάμεσα σ’ένα σάουντρακ και ένα έργο κλασικής!

“Ένα καπέλο από ψάθα Φλωρεντίας”

είναι μια όπερα του Νίνο Ρότα σε ιταλικό λιμπρέτο του ίδιου και της μητέρας του Ernesta Rinaldi-Rota, βασισμένο στο ομώνυμο θεατρικό του Ευγένιου Λαμπίς .

Η όπερα έκανε πρεμιέρα στο Παλέρμο το 1955.

*****

Ο Νίνο Ρότα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που η ιταλική κινηματογραφική βιομηχανία βρισκόταν σε κατάσταση αναζωογόνησης και επιθυμώντας να κινηθεί σε νέα καλλιτεχνικά μονοπάτια, αναζήτησε το μουσικό του ύφος μεταξύ των πολύπλοκων οδών των μουσικών θεωριών του 20ου αιώνα.

Σε αυτή τη χρονική στιγμή ξαναδιαβάζει την περίφημη γαλλική φάρσα του 19ου αιώνα “Chapeau de paille d’Italie” του Ευγένιου Λαμπίς. Το θέμα της τον κέντρισε και άρχισε να σκέφτεται τη μουσική του ανάπλαση με ύφος πάνω στην παράδοση της ιταλικής κωμικής όπερας.

Άρχισε να εργάζεται σχεδόν στα κρυφά και αποσπασματικά.Το έργο ολοκληρώθηκε μετά από πολλά χρόνια, με την ανασφάλεια του Ρότα σε αυτό το είδος μουσικής να αποτελεί τροχοπέδη για την παρουσίασή του στο κοινό.

Η ιδέα ωρίμασε το 1955 και μετά από προτροπή του υπευθύνου του Teatro Massimo του Παλέρμο της Σικελίας.

Η όπερα έκανε πρεμιέρα τον Απρίλιο του 1955 με αλλαγμένο τον τίτλο από “Chapeau de paille d’Italie” σε “ΙΙ Cappello di Paglia Firenze”.

Η μελωδικότητα και η απλότητα της αρμονικής δομής έκαναν το έργο ιδιαιτέρως αγαπητό από το ακροατήριο, που το δέχτηκε με επευφημίες!

Η ΠΛΟΚΗ

Ο Φαντινάρ κατευθύνεται προς το Παρίσι για την τελετή του γάμου του. Στο δάσος, το άλογό του τρώει το ψάθινο καπέλο μιας παντρεμένης κυρίας που κρύβεται στους θάμνους με τον εραστή της. Η κυρία δεν μπορεί να επιστρέψει στο ζηλιάρη σύζυγό της χωρίς καπέλο και ο Φαντινάρ υποχρεώνεται να της βρει ένα όμοιο.

Η αγωνιώδης αναζήτηση του σπάνιου καπέλου, ο γάμος που συνεχώς κινδυνεύει να ματαιωθεί, η καταδίωξη του Φαντινάρ από τη νύφη, τον πεθερό και όλο το σόι, η οργή του απατημένου συζύγου, τα λάθος πρόσωπα στη λάθος στιγμή, πλέκουν μια από τις πιο χυμώδεις και απολαυστικές ιστορίες.

Το έργο, που ανήκει στα “σατιρικά κωμικά μελοδράματα” διαθέτει γρήγορο θεατρικό και μουσικό ρυθμό κι εναλλαγές, κέφι και πολλή φαντασία.

[Οταν ο Λαμπίς παρουσίασε το έργο για πρώτη φορά, το1851 λέγεται πως η παράσταση υπήρξε ένας θρίαμβος! Έχει μάλιστα καταγραφεί πως έναν θεατή, αναγκάστηκαν να το βγάλουν σηκωτό από την αίθουσα καθώς είχε πάθει κρίση αποπληξίας από τα γέλια!]

Αυτή η πτυχή του Ρότα είναι άγνωστη στους πολλούς. Είναι όμως υπαρκτή και θαυμαστή και αναδεικνύει το μουσικό μεγαλείο του, την αστείρευτη φαντασία και το πηγαίο ταλέντο του σε οδούς, που και ο ίδιος “φοβόταν” να περπατήσει…

Όμως το επιχείρησε κι έχουμε εκπληκτικά δείγματα όπως η όπερα αυτή, πράγματι ξεκαρδιστική σε πλοκή, όπου το κωμικό-σατιρικό μέρος της ενισχύεται με τη μουσική του Ρότα και το μοναδικό του τρόπο, καθώς την έκφραση συναισθημάτων και γεγονότων τού έχει διδάξει άψογα η ενασχόλησή του, με απόλυτη επιτυχία, με τον κινηματογράφο.

Μια γεύση μπορείτε να πάρετε από την ακρόαση της Oυβερτούρας της όπερας με την ανερχόμενη ιταλίδα μαέστρο Roberta Peroni στο πόντιουμ.