Αναμφίβολα σήμα κατατεθέν της Αποκριάς,είναι η μάσκα.
Η ιστορία της μάσκας χάνεται στα βάθη των αιώνων. Στις μέρες μας, οι Βενετσιάνοι κρατούν την παράδοση και κατασκευάζουν περίτεχνες χειροποίητες μάσκες που κάνουν το καρναβάλι της Βενετίας μοναδικό.
Πριν όμως ξεκινήσουμε το ταξίδι στο παρελθόν για να γνωρίσουμε την ιστορία της βενετσιάνικης μάσκας…ας αφεθούμε στα μαγικά φίλτρα της μουσικής τέχνης.
Ο Χατσατουριάν, ένας αρμένιος μάγος της μουσικής θα συνοδεύσει την ανάγνωση με την εμπνευσμένη από “Μασκαράτα της Βενετίας”, μουσική του!
Η μάσκα στη Βενετία, εμφανίστηκε κατά το Μεσαίωνα, όταν οι άνθρωποι φοβούνταν να δείξουν τα πραγματικά τους συναισθήματα και να αποκαλύψουν την ταυτότητά τους. Τις φορούσαν διάφορα πρόσωπα για να κρυφτούν από οποιαδήποτε παράνομη δραστηριότητα: τυχερά παιχνίδια, χορούς, παράνομες σχέσεις ή ακόμα και πολιτικά σκάνδαλα.
Ένα έθιμο, που συνηθιζόταν στη Βενετία ήταν οι Mattaccini, (άνδρες με μάσκες )να παίζουν το παιχνίδι κατά το οποίο έριχναν στις γυναίκες αυγά με ροδόνερο, από ψηλά κτίρια.
Πάντα η μάσκα αποτελούσε ένα σύμβολο της ελευθερίας και της καταπάτησης όλων των κανόνων της Ενετικής δημοκρατίας, αφού μέσα από την ανωνυμία της δημιούργησε μια “ισότητα” ανάμεσα στους πολίτες της Βενετίας.
Επίσης,ευνόησε την ανάπτυξη της αυτοσχέδιας Commedia dell’arte αλλά ευνόησε και ευγενείς, για να μπορούν να μπαινοβγαίνουν ανενόχλητοι σε λαϊκές γειτονιές, θέατρα, χορούς και μοναστήρια, διευκόλυνε άτομα που διέπρατταν παράνομες δραστηριότητες, κλοπές, βιασμούς, φόνους ή άτομα σαν τον διαβόητο καρδιοκατακτητή Καζανόβα, που έγραψε ιστορία ξελογιάζοντας το “αδύναμο φύλο”, ακόμη και μοναχούς και μοναχές που με την κάλυψη μιας μάσκας, επιδίδονταν σε ασυδοσίες.
Είναι καταγεγραμμένος νόμος του 1268 που περιορίζει την κατάχρηση της μάσκας και απαγόρευε στους Βενετούς να φορούν χυδαίες φορεσιές και να επισκέπτονται μοναστήρια με καλόγριες, μεταμφιεσμένοι ή να ζωγραφίζουν τα πρόσωπά τους ή να φορούν γενειάδες ή περούκες. Αλλος πάλι νόμος, αυτή τη φορά για την προστασία της ξεχασμένης “τιμής της οικογένειας”, απαγόρευε στις γυναίκες να πηγαίνουν στο θέατρο χωρίς μάσκα!
 |
Το 18ο αιώνα,η ζήτηση για μάσκες στην πόλη των Δόγηδων, καθώς και η χρήση τους ήταν τόσο μεγάλη, που οι απλές μαύρες μάσκες άρχισαν να μετατρέπονται σε πιο περίτεχνες κατασκευές και να εξαπλώνονται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι βενετσιάνικες μάσκες κατασκευάζονται από δέρμα, papier mache, πορσελάνη ή με μια πρωτότυπη τεχνική από γυαλί. Αρχικά ήταν μάλλον απλές στο σχέδιο και τη διακόσμηση, ενώ αργότερα ζωγραφιζόταν στο χέρι και διακοσμούνται με φυσικά φτερά, πολύτιμα μέταλλα και λίθους.
Οι πιο γνωστές μάσκες:
1) Colombina: είναι η κλασική μάσκα του καρναβαλιού. Στην ουσία είναι μισή μάσκα γιατί καλύπτει μόνο τα μάτια, περίτεχνα διακοσμημένη από χρυσό, ασήμι, κρύσταλλα και φτερά. Κρατιέται στο πρόσωπο με μπαστούνι.
2) Bauta: Διακοσμητικά, είναι ένα έργο τέχνης! Καλύπτει όλο το πρόσωπο, με έντονο πηγούνι, χωρίς στόμα, με τετράγωνο σαγόνι με κλίση προς τα πάνω για να επιτρέπει στο χρήστη να μιλά, να τρώει και να πίνει εύκολα χωρίς να χρειάζεται να την βγάζει, διαφυλάσσοντας έτσι την ανωνυμία του. Συνήθως η Bauta ήταν γυναικεία μάσκα και συχνά συνοδευόταν από κόκκινη κάπα.
3) Μάσκα-γιατρός : “Medico della Peste ” : Η πιο γνωστή μασκα του Βενετσιανικου καρναβαλιού και από τις πιο παράξενες ,με κύριο χαρακτηριστικό της το μακρύ ράμφος.
Ο σχεδιασμός της κρύβει μια μακάβρια ιστορία: Τον 17ο αιώνα, που στη Βενετία είχε πέσει πανούκλα,ο Γάλλος γιατρός Charles de Lorme, την υιοθέτησε μαζί με άλλες υγειονομικές προφυλάξεις, για να θεραπεύσει θύματα της ασθένειας.
Η μάσκα είναι λευκή και αποτελείται από ένα κοίλο ράμφος ενώ γύρω από τα μάτια διακοσμείται με κρυστάλλους.
 |
4) Οι γυναίκες των πατρικίων φορούσαν τη Moretta: Μια οβάλ μάσκα με μεγάλες τρύπες για τα μάτια, με πέπλο που κρέμεται στο λαιμό.
5) Μια μάσκα με έντονη μυστηριακή μάσκα, που συνοδευόταν από τριγωνικό καπέλο ήταν η Larva ή Volto. Κάλυπτε όλο το πρόσωπο και είχε λευκό χρώμα.
6) Μάσκα Zanni: είναι μισή μάσκα από δέρμα, με μεγάλη μύτη, διογκωμένα φρύδια και χαμηλό μέτωπο. Λέγεται ότι η τόσο μεγάλη μύτη,σημάδι αφελούς και ανόητου χαρακτήρα είναι η πιο αστεία μάσκα του Βενετσιάνικου Καρναβαλιού.
Φυσικά υπάρχουν πλήθος από μάσκες ανάλογα το κοστούμι και την περίσταση.(αρλεκίνου,πιερότου κλπ)
 |
Ο καθένας, καλοί μου φίλοι, έχει μια δική του μάσκα… και δεν βλέπω τίποτα κακό σε αυτό προκειμένου να μπορείς να “διανύεις αποστάσεις”!
Άλλοι πάλι, πίσω από τη μάσκα νιώθουν πιο προστατευμένοι.
Μάσκες, βλέπεις δεν έχουν μόνο τα καρναβάλια ή το θέατρο. Έχει και η ζωή.
Δεν ξέρω, ίσως τη χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε…και ας μου συγχωρέσετε αυτή μου την τοποθέτηση…
.jpg) |
Αφού σας ευχηθώ Καλή Αποκριά, θα κλείσω την σημερινή μου ανάρτηση με μια απορία, που μου γεννήθηκε γράφοντας αυτό το κείμενο.
“Έρχονται γεγονότα, καταστάσεις που μας πείθουν να πετάξουμε τη μάσκα που φορέσαμε προκειμένου να έχουμε ελευθερία λόγου, κινήσεων, πράξεων…κι όμως, δεν περνά χρόνος πολύς, που πάλι άλλες καταστάσεις σε κάνουν να βιαστείς να την ξαναφορέσεις αναρωτώμενος… μήπως, καλύτερα με μάσκα αφού μια μασκαράτα δεν είναι και η ίδια η ζωή;“.
Η ζωή ας είναι μασκαράτα, εμείς μην είμαστε μασκαράδες.
Κι αν κάποτε χρειάζεται τη μάσκα να φορέσεις, EΣΥ έχεις το πλεονέκτημα να ξέρεις το πού και το πότε θα τη βγάλεις.
Να περάσετε όμορφα!
SHARE
Στηρίξτε-Ενισχύστε την iΠόρτα με τη δική σας χορηγία…
Το σκίτσο είναι του Βαγγέλη Παυλίδη
