Πάνος Μπιτσαξής

• Το «Βήμα», μας παρέδωσε τρίτομο αυτοβιογραφικό πόνημα του πρώην Βασιλιά Κωνσταντίνου. Δεν το έγραψε ο ίδιος, πώς θα μπορούσε

άλλωστε. Το έγραψε ο κ. Μαλούχος συναρμολογώντας σε αναγνώσιμο κείμενο τις αναμνήσεις του Κωνσταντίνου. Τον αναφέρω ως πρώην

Βασιλιά και χαμογελώ σκεπτόμενος τη δύναμη του πανδαμάτορα χρόνου. Παλιότερα δεν θα μπορούσα να τον αποκαλέσω έτσι. Θα τον

έλεγα Γλύξμπουργκ ή σκέτο τέως. Όμως τα χρόνια πέρασαν, ο Κωνσταντίνος είναι 75 χρονών, εγώ σε ένα μήνα θα είμαι 60 και η ιστορία

της χώρας δεν αλλάζει. Δεν μπορώ βέβαια να ξεχάσω το 1974. Ήμουν τότε 18 χρονών. Επιβιβάσθηκα μαζί με πολλούς συμφοιτητές μου σε

ένα από τα πούλμαν της Δημοκρατίας και πήγαμε να κάνουμε, λίγο πριν το δημοψήφισμα, προεκλογική εκστρατεία κατά της μοναρχίας

στην ορεινή Ευρυτανία. Θυμάμαι πως μας πετροβολούσαν φανατικοί βασιλόφρονες χωρικοί σε ένα κλίμα έντασης και πάθους. Προέκυψε το

γνωστό αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα που οδήγησε, ελπίζω για πάντα, το γαλάζιο αίμα και τη φάρα του στο «χρονοντούλαπο της ιστορίας»,

όπως θα έλεγε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Αυτά είναι, όμως, περασμένα. Είναι σταλαγματιές προσωπικής ιστορίας. Η έκπτωση από το θρόνο

της δυναστείας των Γλύξμπουργκ, με τη λαϊκή ψήφο, ήταν και προσωπικό επίτευγμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Το περίφημο «unfair»,

με το οποίο ο Κωνσταντίνος Καραμανλής παραπλάνησε τον πρώην Βασιλιά, εμπόδισε την επιστροφή του στην Ελλάδα μετά την πτώση της

δικτατορίας και προκάλεσε το δημοψήφισμα και την έκπτωσή του. Η διαχρονική «πικρία» και το μένος του Κωνσταντίνου για τον

Κωνσταντίνο Καραμανλή ξεχειλίζει, παφλάζει μέσα από τις γραμμές του αυτοβιογραφικού κειμένου.

Δεν πειράζει, εμείς τη γλυτώσαμε.

• Οι αυτοβιογραφίες έχουν πάντα σχετική μόνο ιστορική αξία. Είναι ανθρώπινο, όταν μιλάει κάποιος για τον εαυτό του, να είναι

βαθειά υποκειμενικός και κατά το κοινώς λεγόμενο «να ευλογάει τα γένια του». Η κύρια σημασία των αυτοβιογραφιών είναι η διάσωση,

όταν είναι αυθεντική, ιστορικών στιγμιότυπων που, σε συνδυασμό με τα γεγονότα και με την κατάλληλη ανάλυση, μπορούν να φωτίσουν

και να ερμηνεύσουν άγνωστες πτυχές των εποχών. Το πόνημα του Κωνσταντίνου, υπ’ αυτήν την έννοια και μόνο, έχει κάποιο ενδιαφέρον.

Κατά τα λοιπά, είναι ένα πόνημα αβάσταχτης ελαφρότητας, απίστευτα ρηχό.

• Ξεχωρίζω ως ενδιαφέρον το εξής: Μας διηγείται πως η πρότυπη Σχολή Αναβρύτων, το γνωστό καλό σχολείο, ιδρύθηκε αποκλειστικά

και μόνο για να φοιτήσει η αφεντιά του. Προσελήφθη, μάλιστα, επί τούτου έμπειρος και διακεκριμένος στην εποχή του Γερμανός

παιδαγωγός. Οι συμμαθητές του, που τους είχαν υποχρεώσει να τον αποκαλούν «Υψηλότατο», επιστρατεύθηκαν για να αποτελούν μόνο τον

διάκοσμο της φοίτησης του βασιλόπαιδος. Διηγείται, επίσης, τον αυτοεξευτελισμό γνωστότατων ονομάτων στο χώρο των ελληνικών

γραμμάτων, που τους είχαν υποχρεώσει να παραδίδουν ιδιαίτερα μαθήματα στον «Υψηλότατο» Ο ίδιος, όμως, όπως φαίνεται και από το

βιβλίο του, δεν τα έπαιρνε και πολύ τα γράμματα. Του άρεσαν τα άλογα, τα ακριβά αυτοκίνητα, οι γυναίκες και η ιστιοπλοΐα. Η περιγραφή

της σχολικής ζωής του και ιδίως η περιγραφή της προκλητικής χλιδής μέσα στην οποία ζούσε η βασιλική οικογένεια στη ρημαγμένη

μεταπολεμική Ελλάδα είναι ένα σύνολο στιγμιοτύπων, που έχει σημασία κοινωνικά διδακτική για τις σημερινές γενιές της κρίσης. Ιδιαίτερα

ο γάμος του με την Άννα Μαρία της Δανίας, με τις άμαξες, τις αυτοκρατορικές ενδυμασίες, τα ασημένια τριαντάδραχμα, τη βροχή από

ροδοπέταλα και άλλα κιτς που αμυδρά τα θυμάμαι ως παιδί. Στο γάμο του, μάλιστα, στον απόηχο της βασιλικής μεγαλομανίας ο

Κωνσταντίνος αναφέρεται με τον όρο «οι γάμοι». Βασιλικός πληθυντικός.

• Κατά τα λοιπά, ο Κωνσταντίνος μας δουλεύει κανονικά. Στην κυριολεξία εμπαίζει τη νοημοσύνη μας. Περιφρονεί τις γενιές που

έζησαν τα γεγονότα. Μας λέει, για παράδειγμα:

– Η Βασιλεία δεν είχε καμία σχέση με το παρακράτος της δεξιάς. Ήταν βαθειά δημοκρατική. Είχε καλές σχέσεις με την αριστερά. Ποτέ δεν

απείλησε τις δημοκρατικές ελευθερίες. Όσοι πιστεύουν το αντίθετο, δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Έλεος, ολίγη αιδώς Μεγαλειότατε.

– Η Βασιλομήτωρ Φρειδερίκη ήταν μια καλοκάγαθη βασίλισσα, που περιοριζόταν στο φιλανθρωπικό έργο. Δεν είχε καμία ανάμειξη στις

υποθέσεις του κράτους. Έβλεπε φαντάσματα ο Καραμανλής. Και είχε εφιάλτες, όταν διατύπωνε τη γνωστή ρήση «ποιός κυβερνά αυτόν τον

τόπο». Έλεος, ολίγη αιδώς Μεγαλειότατε.

– Το Παλάτι δεν είχε τον έλεγχο του στρατού. Δεν είχε καμία ανάμειξη ούτε αποτέλεσε τη μακρά χείρα των συνεχών εκτροπών. Έλεος,

ολίγη αιδώς Μεγαλειότατε.

– Το Παλάτι δεν είχε καμία σχέση με τις διώξεις, τις εκτελέσεις, τα κοινωνικά φρονήματα ούτε ήταν σε συνεννόηση με ξένες δυνάμεις. Δεν

ήταν ποτέ βραχίονας τέτοιων επιδιώξεων. Έλεος, ολίγη αιδώς μεγαλειότατε.

Αυτά και άλλα πολλά είναι τα ψέματα και οι σιωπές, με τις οποίες επιχειρεί, δήθεν, ο Κωνσταντίνος 4 δεκαετίες μετά και όταν οι

περισσότεροι πρωταγωνιστές της εποχής έχουν αποδημήσει εις Κύριον, να μας εμφανίσει τη Βασιλεία περίπου ως πρωτοπόρο δημοκρατικό

θεσμό.

• Δεν θα έγραφα για το θέμα, αν πίσω από τις γραμμές του κειμένου, με λεπτές και δυσδιάκριτες, βέβαια, αποχρώσεις, ο πρώην Βασιλιάς

δεν αναφερόταν στην αγαπημένη θεωρία του. Τη θεωρία των «ιστορικών κύκλων». Ότι δηλαδή η περίοδος της Δημοκρατίας είναι ένας

ιστορικός κύκλος που μπορεί να δώσει τη θέση του σε έναν άλλον, έναν κύκλο παλινόρθωσης, όπως είχε συμβεί στο παρελθόν. Το σενάριο

αυτό μοιάζει επιστημονικής φαντασίας. Επειδή, όμως, ζούμε σε μια χώρα στην οποία τα πάντα μπορεί να συμβούν καλό είναι να θυμόμαστε.

Κυρίως, όμως, πρέπει να διαβάσει και να μάθει ο κ. Τζιτζικώστας.

• Δεν νιώθω προσωπικό μένος για τον Κωνσταντίνο. Τον είχα συναντήσει τυχαία δύο φορές. Τη μια στο συνέδριο της Διεθνούς

Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας, όταν ήμουν Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού και την άλλη στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου. Σε

κοινωνικό επίπεδο ο  πρώην Βασιλιάς είναι αρκετά συμπαθής και με απλούς τρόπους για τα μέτρα και τα σταθμά γαλαζοαίματου. Έζησε ζωή

χαρισάμενη με τη βασιλική περιουσία που καρπώθηκε μετά από την γνωστή δίκη στο Στρασβούργο. Η ελληνική νομική παρουσία στη δίκη

αυτή απεδείχθη, δυστυχώς, όλως ανεπιτυχής. Δεν πειράζει. Αν την έχουμε γλυτώσει, χαλάλι. Ας πάει και το παλιάμπελο. Γιατί οι μέρες που

επέλεξε ο Κωνσταντίνος να μας ενημερώσει για τις «σκέψεις του» δεν είναι τυχαίες.

• Μια συμβουλή. Ας χαρεί τα πλούτη του, ας μακροημερεύσει, ας χαρεί τα τέκνα του που γυροφέρνουν στα διάφορα ευρωπαϊκά θέρετρα

και ας τηρήσει στο μέλλον τον κανόνα «κρείττον του λαλείν το σιγάν».

* Το άρθρο απηχεί στις απόψεις του συντάκτη του. 

iPorta.gr