Ο Πάνος Καπώνης* είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, τ. Επ. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών (Φαρμακευτική), ποιητής, συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας  Έχει συγγράψει οκτώ πανεπιστημιακά συγγράμματα φαρμακευτικού δικαίου.Λογοτεχνική ιστoσελίδα : http://logos.caponis.gr.

ΕΞ ΕΠΑΦΗΣ [Π24]

Ο «αφελληνισμός» της  ελληνικής γλώσσας

[«οι νεανικές ηλικίες … θα αποτελέσουν και το μέλλον αυτής της γλώσσας».]      
[Πυθαγόρας Κωνσταντίνος Ελευθεριάδης, Το ΒΗΜΑ 31-1-2013].                                               

Σε ένα άρθρο του στην εφημερίδα «Το ΒΗΜΑ» ο κ. Ελευθεριάδης επισήμαινε τον κίνδυνο εκφυλισμού της Ελληνικής γλώσσας. Από την ημερομηνία του άρθρου εκείνου μέχρι σήμερα, πέρασαν περισσότερο από εννέα χρόνια μέσα στα οποία η αλλοίωση που επισημάνθηκε τότε, έχει εισχωρήσει πλέον διαβρωτικά ως «σαπίλα» αγραμματοσύνης και εν πολλοίς σταδιακής εξαφάνισης της γλώσσας μας.

Για αρχή, δεν θα ξεχάσω να υπενθυμίσω τις περίφημες Ιστορικές δηλώσεις της κας Άννας Διαμαντοπούλου τον Νοέμβριο του 2001 όταν ήταν επίτροπος της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τις οποίες υποστήριζε πως τα Αγγλικά οφείλουν να γίνουν επίσημη γλώσσα της Ελλάδος. (Από δημοσίευμα της “Καθημερινής”, Πηγή www.kathimerini.gr). Δικό της βέβαια «επίτευγμα» ήταν και η περίφημη εγκύκλιος ως Υπουργού Παιδείας με την γνωστή βαρβαρική γραφή «greeklish» : «Και μην τολμήσει κανείς να πει πως «δεν γινόταν αλλιώς», γιατί μια…. χαρά γράφονται όλα τα αρχεία υπολογιστή στα ελληνικά! Η «Αννούλα της Μπίλντερμπεργκ», ξεκίνησε το τελικό στάδιο της διάλυσης της Παιδείας, που προβλέπει την ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ με το ΛΑΤΙΝΙΚΟ!»  (https://katinatrakadoros.blogspot.com/2011/09/greeklish).

Δεν είμαι φιλόλογος, αλλά ως συγγραφέας έχω τα μάτια μου δέκα τέσσερα στην γραφή της πολύτιμης γλώσσας μας και θα ήθελα, πριν προχωρήσουμε, να δούμε ένα παράδειγμα «αντικαταστάσεως» : Ας πάρουμε μια ελληνική λέξη με λατινικούς χαρακτήρες «perno», που μπορεί να σημαίνει «παίρνω» ή «περνώ». Τι από τα δύο ; Εάν τώρα γραφτεί ως «pairno», δεν θα προφέρεται σωστά αλλά ως «πα-ίρνω» με τον τόνο στο γιώτα. Όπως βλέπετε η ελληνική είναι νοηματική γλώσσα και αναντικατάστατη από τον 8^ο αιώνα π.Χ.. Αφήστε δε τα ανεκδιήγητα «w» αντί για «ω» και «h» αντί για «η». Π. χ, στην τηλεόραση, την μεγάλη σφαγέα της ελληνικής γλώσσας : «enwpios enwpiw» [=ενώπιος ενωπίω = ΝΤΡΟΠΗ]. Άλλο ένα παράδειγμα : η ελληνική λέξη με λατινικούς χαρακτήρες «lipi» (γιατί δεν θα γράψουνε «Lypi» το «υ» το έχουν σχεδόν καταργήσει από την ελληνική γλώσσα. Το θεωρούν αγγλικό γράμμα), που θα σημαίνει «λύπη» ή «λείπει» αφού φωνητικά ακούγεται το ίδιο. Ή θα το γράψουν την πρώτη λέξη «lipi» και την δεύτερη «leipei», οπότε θα προφέρεται «λέϊπέϊ» ε ; Αχ κυρία από την Κοζάνη, «Αννούλα της Μπίλντερμπεργκ», με την άγνοιά σου και την απαράδεκτη πολιτική σου. Ευτυχώς που σώσανε τότε το κύρος της ελληνικής γλώσσας οι Ισπανοί. Φυσικά κανείς δεν λέει να γυρίσουμε εις την καθαρεύουσαν, αλλά  κάποιες ακρότητες δίνουν και παίρνουν. Δεν είναι πρόκληση να μεταφράζεται το όνομα «Μαίρη» σε «Meri» η άλλες μεταφορές ξένων λέξεων προς δήθεν απλοποίηση για τους αγράμματους, όπως  το «party» να το μεταφράζουν «πάρτι». Αλήθεια, τι τους ενοχλεί το «υ» ; Οι περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες αντέγραψαν το «υ», όπως οι Γάλλοι που το ονομάζουν, όταν προφέρεται σαν φωνήεν, με ήχο [i grek]. Δεν είδα τις γαλλικές [ελληνικές] λέξεις «mythologie, rythme, système» να τις γράφουν για απλοποίηση «mιthologie, rιthme, sιstème» !!! Έτσι λοιπόν και το όνομα «Kennedy» θα το γράψουμε όπως είναι  «Κέννεντυ» και όχι «Κένεντι». Ήθελα να ήξερα, ποιοι είναι αυτοί που μεταφράζουν τα ξένα ονόματα στην τηλεόραση όπως θέλουν ή όπως κάποιοι τους υπαγορεύουν να μεταφράζουν. Δεν νομίζω ότι είναι αγράμματοι. Δεν είναι τυχαίο ειδικά στα ελληνικά τηλεοπτικά κανάλια να γράφουν «#ειmasteena» ή «#sasmos» ή ακόμα και η ΕΡΤ που τα μιμήθηκε κάποιες στιγμές, όπως στην διαφήμιση  «#oi thisavroi tou pontou» ή στην διαφήμιση της COSMOTE Neo=Nέο (που προφέρεται Νίο). Τα παραδείγματα πάρα πολλά και επίσημη αντίδραση καμία. 

Είναι γνωστό το πόσο σημαντική είναι η γλώσσα για τον άνθρωπο, αφού αποτελεί ειδικά για εμάς την εθνική μας ταυτότητα. Όπως και για τους Ισραηλινούς η εβραϊκή ή τους Ρώσους, Ουκρανούς κ.α. Σλάβους η Κυριλλική γραφή. Ιδιαίτερα σήμερα, στην εποχή που ζούμε, εκφράζεται η ανησυχία πως η εθνική μας γλώσσα απειλείται και αυτό δεν είναι υπερβολή. Είναι αλήθεια. Τα αίτια που φθείρουν και ρυπαίνουν την ελληνική γλώσσα.
είναι πολλά. Διαπιστώνοντας μια παραίτηση από κάθε γλωσσοπλαστική προσπάθεια, ο κόσμος προτιμά έναν εύκολο τρόπο επικοινωνίας, αδιαφορώντας για την σωστή και σωστά συντακτική έκφραση. Έντονο ακόμη είναι το φαινόμενο, όπως καταδείξαμε του εκ-λατινισμού της ελληνικής γραφής, κυρίως από τους νέους. Με τα «greeklish», όπως τα χαρακτηρίζουν οι νέοι, η ορθή γραφή έρχεται σε δεύτερη μοίρα, αφού συνήθως περνά απαρατήρητη από τα μάτια τους, και παράλληλα δεν χρησιμοποιείται τονισμός των λέξεων. Τεράστιος είναι ο αρνητικός ρόλος των ΜΜΕ σε σχέση με την αλλοίωση της γλώσσας μας, που αντί να είναι ρόλος παιδευτικός, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης εισβάλλουν στα σπίτια μας, με ξένα προγράμματα, όπου χρησιμοποιείται αγγλικό, κυρίως, λεξιλόγιο και με απαράδεκτα αλλοιωμένες μεταφράσεις ξένων λέξεων. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι σειρές χαμηλού ποιοτικού επιπέδου χρησιμοποιούν μια «γλώσσα εποχής» ή αυτήν του «πεζοδρομίου», χωρίς να δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στο πλούσιο λεξιλόγιο της ελληνικής γλώσσας. Συχνά την κακοποιούν, αφού χρησιμοποιείται χυδαία και την υποβαθμίζουν και έτσι προβάλλεται μια νέα «φτηνή» και παραποιημένη γλώσσα. «Είναι σημαντικό να τονιστεί, γι’ ακόμη μία φορά, ότι η γλώσσα μας είναι παντοδύναμη, αφού παραμένει αδιάσπαστη εδώ και σαράντα αιώνες», έγραψε ένας μαθητής Α΄ Λυκείου, στην εφημερίδα «η σημερινή» [15-11-2015].(http://simerini.sigmalive.com/article/2015/11/15//). Αυτό το φαινόμενο δυστυχώς είναι ελληνικό καθώς, σε άλλες χώρες που σέβονται την προέλευση κατά μεγάλο μέρος της ελληνικής γλώσσας, η οποία κατά τον ακαδημαϊκό Αντώνη Κουνάδη «με την διαχρονικότητα και τον πλούτο της έθεσε ανεξίτηλα την σφραγίδα της, σε όλες, εν γένει, τις δυτικοευρωπαϊκές γλώσσας», όταν ακόμη, σύμφωνα με τον γλωσσολόγο Φραντζίσκο Ροντρίγκες Αντράντος η γαλλική γλώσσα έχει 60% λέξεις με ελληνική ρίζα, η πορτογαλική 80%, αλλά και η ισπανική, ενώ στην αγγλική γλώσσα υπάρχουν 155.000 λέξεις με ελληνική ρίζα.

Εδώ αξίζει τον κόπο να αναφέρω ένα περιστατικό. Πριν από κάποια χρόνια, είχα πάει στην Μαδρίτη για να συστήσουν οι φαρμακοποιοί της νότιας Ευρώπης μια κοινή ανώνυμη εταιρεία. Μετά από την σχετική σύσκεψη ένας Ισπανός συνάδελφός μου, μου έδωσε το Καταστατικό της ΑΕ, που ήταν στα ισπανικά να το διαβάσω !!.  Βέβαια εγώ απόρησα, αφού δεν γνώριζα λέξη ισπανικά, αλλά εκείνος με διαβεβαίωνε ότι θα τα καταφέρω, λέγοντας μου ότι ξέρει τι κάνει, μια και η σύζυγός του ήταν καθηγήτρια νεοελληνικής λογοτεχνίας σε Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης. Και το θαύμα έγινε. Με την βοήθεια και των λατινικών – από το Λύκειο – διάβασα το μεγαλύτερο μέρος του ισπανικού καταστατικού. Οι ελληνικές λέξεις με την ισπανική προφορά δεν διακρίνονταν, ενώ γραμμένες διαβάζονταν.  Είναι χαρακτηριστικό το  βιβλίο του καθηγητή της Ελληνικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, P. Mackridge «Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ», (μετάφραση της αγγλικής έκδοσης “The Modern Greek Language”), το 1985. (Η ελληνική έκδοση κυκλοφόρησε στην Ελλάδα από τις Εκδόσεις Πατάκη το 1987). Στα «Προλεγόμενα του συγγραφέα στην ελληνική μετάφραση» ο P. Mackridge, αναφερόμενος σε εξελίξεις που συμβάλλουν σε αλλαγές της καθιερωμένης μορφής της ελληνικής γλώσσας, έκανε την ακόλουθη παρατήρηση: «Όσο για τους εξωτερικούς παράγοντες, σήμερα τον μεγαλύτερο κίνδυνο αποτελεί, όπως ξέρουμε όλοι, η εισβολή αγγλικών στοιχείων στην ελληνική». Και ας τελειώσουμε με κάποιες ελληνικές λέξεις εις την Αγγλικήν γλώσσαν : Έτσι, για επιδόρπιο : analysis, anthology, criticism, democracy, dogma, ethics, fantasy, grammar, history, irony, idea, logic, metaphor, music, method, mythology, politics, prophet, rhetoric, stoic, syntax, theology, και πλήθος άλλων λέξεων, όπως οι σύνθετες λέξεις, psychiatrist, telephone, euthanasia, ecology. Κατά τα άλλα ας δούμε τους εαυτούς μας «πρόσωπο με πρόσωπο» και όχι «enwpios enwpiw». Ή όπως φούρνος σε ελληνικό χωριό, όπου αντί για «αρτοποιείο» είχε επιγραφή «bakery» και τέλος, γιατί ΔΕΝ «#eιmaste ena» με τους αγράμματους λάτρεις του … αφελληνισμού της γλώσσας μας !!!

ΠΑΝΟΣ Δ. ΚΑΠΩΝΗΣ