Είναι αυτονόητο ότι απαιτείται άμεση «ανακεφαλαιοποίηση» της οικονομίας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, με την γενναία συμμετοχή και του ανακεφαλαιοποιημένου από τους πολίτες τραπεζικού συστήματος. Το οποίο μάλιστα «εφοδιάστηκε» με καταθέσεις αφού τα κράτη της ΕΕ επιδότησαν τους λογαριασμούς εργοδοτών και εργαζομένων για την πρωτοφανή αποχή από προσφορά και ζήτηση. Τώρα είναι καιρός οι κυβερνήσεις να «επενδύσουν» στην παραγωγή «δημόσιας αξίας» με διάχυση της παραγόμενης ωφέλειας προς το κοινωνικό σύνολο.
Στις ΗΠΑ, με 2 τρις δολάρια προβλέπεται να εκσυγχρονιστούν 32.000 χιλιόμετρα του οδικού δικτύου, 10.000 γέφυρες και να κατασκευαστούν περισσότερα αεροδρόμια. Πρόκειται για το μεγαλύτερο σχέδιο απασχόλησης μεταπολεμικά. Δηλαδή το Κράτος ανοίγει το ίδιο δουλειές και δεν περιμένει τον ιδιωτικό τομέα.
Στην Ευρώπη, που ακόμα δεν «νομιμοποίησε» τις επιδοτήσεις απο τα ταμεία της, η γείωση με την πραγματικότητα είναι αναγκαία: η ανάπτυξη δεν διατάσσεται με λόγια και προσδοκίες. Η Ευρώπη χρειάζεται άμεσα δουλειές : δηλαδή μισθούς και εισοδήματα.
Οι προσδοκώμενες ιδιωτικές επενδύσεις στις ταλαιπωρημένες υφεσιακές χώρες θα είναι δυστυχώς πάντα ένα απροσδιόριστο μέγεθος της οικονομίας, ένα αβέβαιο και ασταθές δυνητικό αναπτυξιακό φορτίο.
Δουλειά των κυβερνήσεων σήμερα, παντού στον κόσμο, δεν είναι μόνο να συντηρούν τον μύθο του μηχανικού αυτόματου, δηλαδή να φτιάχνουν απλά το αναγκαίο φιλικό κλίμα επενδύσεων, τις συνθήκες ανάδειξης καινοτομίας και ένα ευνοϊκό περιβάλλον επιχειρηματικότητας. Πρέπει, αφού τα προσφέρουν γρήγορα αυτά, να μπορούν να «παρακινούν» τους χρόνους του κεφαλαίου στις αγορές, στην παραγωγή, στο εμπόριο.
Να παρακινούν τον ιδιωτικό τομέα ώστε να εκμεταλλευτεί το πολύ χαμηλό επιτόκιο, τις στρατιές των ειδικευμένων ανέργων, την καινοτομία και την τεχνολογική έκρηξη του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Αυτό απαιτεί να ξεκολλήσουμε από τα μονολιθικά δόγματα της υπερφιλελεύθερης θεωρίας. Ζούμε πρωτόγνωρες συνθήκες στις οποίες δεν ευδοκιμεί κανένα δόγμα. Και η θεωρία ότι οι αγορές πάντα θα αυτορρυθμίζονται χωρίς παρέμβαση του κράτους είναι δόγμα που έχει καταρριφθεί. Το δείχνουν οι αποζημιώσεις ειδικού σκοπού σε εργαζόμενους με αναστολή αλλά και οι επιστρεπτέες προκαταβολές σε επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Και το δείχνουν τα 2,4 τρις επιδόματα και ενισχύσεις συν τα 2 τρις που ρίχνουν οι Αμερικανοί για νέες θέσεις εργασίας.
Το «καταραμένο» κράτος λοιπόν μπορεί και πρέπει εκτός από επιδόματα και παροχές να δημιουργήσει «δημόσια αξία» : και με όρους καινοτομίας και με όρους βιώσιμης ανάπτυξης κρατικών και μικτών επενδύσεων( ΣΔΙΤ).
Το δημόσιο παντού στον κόσμο έγινε καθολικός εργοδότης λόγω της πανδημίας. Δανείστηκε από το μέλλον μας.Ξαναέγινε ελλειμματικό. Εμείς και μόνο εμείς θα τα χρωστάμε αυτά τα λεφτά. Για να μην καλυφθεί αυτό το κενό μόνο από φόρους και αφαίμαξη δεν αρκεί να επικαλούμαστε το δήθεν αυτόματο της ανάπτυξης με την προσδοκία επενδύσεων μόνο του ιδιωτικού τομέα : είναι μια μεγάλη στρατηγική πλάνη αφού το κράτος μπορεί και πρέπει να «μπεί» στην οικονομία μέσω των υποδομών, χωρίς να εκτοπίσει από ζωτικούς κλάδους το επενδυτικό ιδιωτικό χρήμα.
Το ιδιωτικό κεφάλαιο δεν μισεί και δεν ανταγωνίζεται το κρατικό κεφάλαιο. Θα «κινητοποιηθεί» όταν γίνουν συγκεκριμένες δημόσιες παραγωγικές επενδύσεις ειδικά σε σε χώρες που έχουν χαμηλό ΑΕΠ και ανεργία, δηλαδή χαμηλή ζήτηση όπως εμείς. Γιατί όσο και αν εκσυγχρονίσουμε το δημόσιο, επιταχύνουμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό, μειώσουμε την γραφειοκρατία και αποκτήσουμε χαμηλότερη φορολογία, ακόμη και αν τα παρέχουμε επιτυχώς ως κίνητρα αυτά, το κεφάλαιο θα αναζητεί πάντα το ιερό δισκοπότηρο του κέρδους : χαμηλούς μισθούς. Και χώρες σαν την Ελλάδα δεν έχουν περιθώριο να ρίξουν την αγοραστική δύναμη των πολιτών της. Θα αυτοκτονήσουν αν το κάνουν.
Είμαστε οικονομία μικρομεσαίων επιχειρήσεων (που δεν χωράει νέα ολιγοπώλια) και αυτές οι επιχειρήσεις, σήμερα ειδικά, χρειάζονται «ανακεφαλαιοποίηση» από το τραπεζικό σύστημα με γενναία αναδιάρθωση χρέους. Είμαστε επίσης χώρα μεσαίων εισοδημάτων που μειώθηκαν ραγδαία τον καιρό των μνημονίων για να γίνει πλεονασματικό το κρατικό ταμείο και να εξορθολογιστεί το δημόσιο υπέρογκο χρέος. Αυτή είναι η παράμετρος που δεν συμπεριλαμβάνεται ποτέ στα ευχολόγια της ανάπτυξης με τον ψηφιακό μετασχηματισμό (του 5G και των start ups) τα οποία ουσιαστικά ξορκίζουν το κακό που έρχεται (λουκέτα και ανεργία).
Επιμένω : Χρειαζόμαστε κρατικές επενδύσεις σε μεγάλα έργα και ταυτόχρονη διάχυση της καθολικής ωφέλειας ( από καινοτομίες και τεχνολογική πρόοδο) για να είναι βιώσιμη η ανάπτυξη, και κυρίως, να είναι ορατή στους περισσότερους.
Ο «παλιός» καπιταλισμός της αυτόματης ευημερίας για τους πολλούς μπήκε πλέον στο smartphone και έγινε application για τους χρήστες ξεπερασμένων θεωριών…