Δρ Δέσποινα Κατσώχη

Για ν’ ανταπεξέλθουμε στις συνθήκες εγκλεισμού που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού, οφείλουμε να διαφυλάξουμε την ψυχική μας υγεία: το άγχος αποτελεί γενεσιουργό αιτία πολλών ασθενειών.

Να πώς ενεργοποιείται ο μηχανισμός του άγχους: αποτελεί αντίδραση σωματική αλλά και διανοητική, απέναντι σε μία απειλή,  πραγματική ή μη πραγματική. Τότε, το σώμα, απελευθερώνει ορμόνες που αυξάνουν τους καρδιακούς παλμούς και το ρυθμό αναπνοής, με τους μύες να αιματώνονται και να τίθενται σε εγρήγορση, προκειμένου  ν’ ανταποκριθούν στην απειλή.

Αν τα επίπεδα άγχους, παραμένουν συνεχώς υψηλά, τότε θέτουν σε κίνδυνο την υγεία μας. Το χρόνιο στρες μάς κάνει ευερέθιστους και προκαλεί κατάθλιψη, πονοκεφάλους και αϋπνία ενώ μπορεί να οδηγήσει σε διατροφικές διαταραχές, κατάχρησης αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών ή και κοινωνική απόσυρση.

Παραθέτω τα βασικότερα προβλήματα υγείας, που μπορεί να προκαλέσει.   

Καρδιαγγειακά προβλήματα. Οι ορμόνες του στρες αυξάνουν τον καρδιακό ρυθμό και περιορίζουν τα αιμοφόρα αγγεία σας, με αποτέλεσμα καρδιά να υποχρεώνεται να δουλεύει σκληρότερα και έτσι ν’ αυξάνεται η αρτηριακή πίεση. Έτσι, κινδυνεύουμε από την εκδήλωση στεφανιαίας νόσου, καρδιακών και εγκεφαλικών επεισοδίων. Η κοφτή αναπνοή – χαρακτηριστικό σύμπτωμα του άγχους- προκαλεί ανεπαρκή οξυγόνωση ή υπεροξυγόνωση του εγκεφάλου: έτσι, δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε ή να νιώθουμε ότι βρισκόμαστε σε λήθαργο.

Υπέρταση. Όταν τα επίπεδα αδρεναλίνης, είναι διαρκώς υψηλά το αίμα, τότε, τα αιμοφόρα αγγεία συστέλλονται και περιορίζεται η ροή του αίματος στα ζωτικά μας όργανα. Π.χ το συκώτι όταν η ροή αίματος είναι η περιορισμένη, παράγει μια ορμόνη που αυξάνει περισσότερο την αρτηριακή πίεση.

Γαστρεντερικά προβλήματα. Το στρες μπορεί να προκαλέσει φλεγμονές και έλκος. Οι σπασμοί στο έντερο, προκαλούν πόνο, δυσκοιλιότητα ή διάρροια.

Αδύναμο ανοσοποιητικό. Αν και η ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη, έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, αν παράγεται επί μακρόν, αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό και γινόμαστε επιρρεπείς σε μολύνσεις. Ένα αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, δεν μπορεί να καταπολεμήσει τα καρκινικά κύτταρα…

Διαβήτης τύπου 2. Η αυξημένη κορτιζόλη στο αίμα, μπορεί να αυξήσει τα λιπαρά και τη γλυκόζη. Το πάγκρεας, ως αντίδραση αυξάνει τις ποσότητες ινσουλίνης που παράγει και με την πάροδο του χρόνου ο οργανισμός αποκτά ανοχή στη συγκεκριμένη ορμόνη, ανοίγοντας το δρόμο να εκδηλωθεί διαβήτης τύπου 2.

Ορμονικά και σεξουαλικά προβλήματα. Το άγχος επηρεάζει τις σεξουαλικές ορμόνες, προκαλώντας στυτική δυσλειτουργία στους άνδρες και απορυθμίζοντας τον έμμηνο κύκλο της γυναίκας: η περίοδος μπορεί και να σταματήσει εντελώς.

Ατοπική δερματίτιδα & ψωρίαση. Η πρώτη είναι φλεγμονώδης νόσος του δέρματος η οποία πυροδοτείται σε καταστάσεις στρες. Και  ψωρίαση σχετίζεται με το στρες: το 40-60% των περιπτώσεων προκαλείται από το έντονο άγχος.

Κακή ποιότητα ύπνου. Το στρες προκαλεί αυπνία- άρα αδυναμία συγκέντρωσης-  εφιάλτες, τρίξιμο των δοντιών- που τα φθείρει- αλλά και νυχτερινό τρόμο: έντρομοι ξυπνάμε απότομα αν και δεν  θυμόμαστε κάποιο εφιαλτικό όνειρο. Αυτό είναι καταστροφικό για τον οργανισμό γιατί όταν κοιμόμαστε, δρα η αυξητική ορμόνη, η οποία επουλώνει πληγές και τραύματά, συμβάλει στην αναπλήρωση των κυττάρων και βοηθά να μεγαλώσουν  νύχια, τρίχες κ.α Το άγχος προκαλεί και πρόωρη γήρανση γιατί εμποδίζει τη γρήγορη ανάπτυξη των νέων κυττάρων.

Τριχόπτωση και τριχοτιλλομανία. Η τριχόπτωση σχετίζεται με τα υψηλά επίπεδα άγχους, όπως και τριχοτιλλομανία, δηλ. η ακατανίκητη επιθυμία που νοιώθουμε να τραβάμε τα μαλλιά ή τις τρίχες από τα φρύδια ή άλλες περιοχές του σώματός μας.

Νύχια. Δείχνουν ενίοτε τα σημάδια του άγχους, καθώς πολλοί αναπτύσσουμε διάφορες συνήθειες για να το αντιμετωπίσουμε: για παράδειγμα δαγκώνουμε τα νύχια μας. Επιπρόσθετα, η συναισθηματική πίεση μπορεί να κάνει τα νύχια εύθραυστα και να ξεφλουδίζουν.

Εσωτερικό…κομφούζιο! Το άγχος μάς εμποδίζει να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας. Συμβάλει και στην αύξηση του βάρους μας: σύμφωνα με μελέτες, όσοι αγχώνονται μπορεί να καταναλώσουν κατά 40% περισσότερη τροφή από το κανονικό.

Ποιες τροφές καταπολεμούν το άγχος;

Η λύση δεν είναι ν’ ανοίξουμε το ψυγείο κι όποιον πάρει ο Χάρος! Υπάρχουν υγιεινές τροφές, που καταπολεμούν το άγχος.  Σύμφωνα με μελέτες, υπάρχει άμεση σχέση ανάμεσα στην εντερική χλωρίδα και στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Τα τρία κυρίως γεύματά μας  δεν πρέπει να είναι δύσπεπτα ή με κορεσμένα λιπαρά αλλά πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες και ω-3 λιπαρά οξέα.

Σωστά σνακ είναι οι ξηροί καρποί (καρύδια και αμύγδαλα κ.α ), το ταχίνι- πηγή ψευδαργύρου-  και ο χαλβάς- πλούσιος σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β- αρκεί να μην υπερβάλουμε σε ποσότητες. Και τα προβιοτικά, προστατεύουν την εντερική χλωρίδα μας.

Όπλα κατά του στρες είναι και οι εξής τροφές:

Σπαράγγια. Περιέχουν φολικό οξύ: η έλλειψή του σχετίζεται με την κατάθλιψη και τις αγχώδεις διαταραχές.

Αβοκάντο. Πλούσια πηγή βιταμινών του συμπλέγματος Β, αλλά και μονοακόρεστων λιπαρών.

Στρείδια. Με μεγάλες ποσότητες ψευδαργύρου και πρωτεϊνών.

Σολομός. Εξαιρετική πηγή πρωτεΐνης και ω-3 λιπαρών.

Σπανάκι. Το μαγνήσιό του, καταπολεμά την αϋπνία και ηρεμεί  τα νεύρα.

Γλυκοπατάτα. Με βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη C, φυτικές ίνες, μαγνήσιο και κάλιο.

Γαλοπούλα. Με άπαχο κρέας, γεμάτο τρυπτοφάνη, αμινοξύ που μας χαλαρώνει.

Βρώμη. Με φυτικές ίνες που μας χορταίνουν ενώ συμβάλει στην παραγωγή σεροτονίνης, που ενισχύει την καλή μας διάθεση.