Αληθινός Άγγελος. Και στο σώμα και στη ψυχή. Σοφός και ανθρώπινος. Με ένα ποτήρι ουίσκι και ένα τσιγάρο ήταν πάντα έτοιμος να εξηγήσει, να διευθετήσει προβλήματα, να εμπνεύσει, να στηρίξει. Τυχεροί όσοι τον συναναστράφηκαμε. Η ψυχή του Μουσείου Μπενάκη σχεδόν μισόν αιώνα. Και αναντικατάστατος μετά την αποχώρηση του.

Άγιος ανάμεσα σε άλλους αγίους της νεοελληνικής ευαισθησίας. Τον Μόραλη, τον Κούνδουρο, την Έλλη Παππά, τον Τσαρούχη, τον Νικολάου, τον Μαυροΐδη, τον Άρη Κωνσταντίδη, τον Βάσο Καπάνταη, τη Λούλα και τον Γιώργο Χειμωνά, τον Μανόλη Αναγνωστάκη, τον Χρήστο Παπουτσάκη, τον Βλάση Κανιάρη κλπ. Γιατί ο Άγγελος προερχόταν από την Αριστερά. Μιαν άλλη αριστερά που διέθετε στυλ, γνώση, ανθρωπιά, όραμα, αρχοντιά. Αλησμόνητος !

Δεν μπορώ να αποχαιρετήσω τον φίλο μου Άγγελο Δεληβορριά… Δεν το μπορώ. Δεν μπορώ να πω γεια σε έναν άνθρωπο που υπήρξε ανέκαθεν το σύμβολο της ζωντάνιας και της δημιουργίας. Που ήταν ο κομψός δάσκαλος όλων όσοι έχουν σχέση με την τέχνη, την ιστορία της ή τον τρόπο που αυτή παρουσιάζεται στα μουσεία.
Τον δάσκαλο μας στο Τμήμα θεατρικών σπουδών του ΕΚΠΑ αλλά και τον καθηγητή που αποχωρώντας έδωσε αγώνα για να τον διαδεχτώ – εγώ παρά τις λυσσαλέες αντιδράσεις των άσπονδων φίλων μου – κληροδοτώντας μου το μάθημα του : την διδασκαλία της τέχνης χωρίς δογματισμούς, χωρίς οιηματική ψευδοεπιστημοσύνη αλλά με πάθος και υποστήριξη της προσωπικής άποψης. Έφυγε μάλιστα από το Τμήμα πληγωμένος από την συμπεριφορά μερικών συναδέλφων. Αυτήν ειδικά τη στιγμή καταλαβαίνω πως ένιωσε τότε. Πόσο τον πίκρανε η μικρότητα και ο υπολογισμός. 

Ο Δεληβορριάς, περισσότερο από μισόν αιώνα, υπήρξε ο κορυφαίος οργανωτής μουσείων στον τόπο μας. Ο ακάματος, εμπνευσμένος ενορχηστρωτής εκθέσεων, ο μελετητής και υπερασπιστής της διαχρονίας της ελληνικής τέχνης. Ο ανυπέρβλητος εξηγητής των μυστικών που κρύβουν οι καλλιτεχνικές δημιουργίες: Από τους αρχαϊκούς κούρους ως τους πίνακες του Διαμαντόπουλου ή τα σκυριανά έπιπλα. Ο Αγγελος ήταν ο ζεστός οικοδεσπότης του Μουσείου Μπενάκη, ευπατρίδης αλλά διόλου σνομπ, που επεφύλασσε για τον καθένα – κυριολεκτικά – το πιο θερμό του χαμόγελο. Τη πιο ζεστή αγκαλιά. Το πιο ειλικρινές φιλί. Η τεράστια απώλεια του φαίνεται και από το ότι ουδείς μπόρεσε να τον αντικαταστήσει παρά τη διεθνή προκήρυξη στην οποία προέβη το Μουσείο.

Είδα τελευταία φορά τον Άγγελο την 25η Μαρτίου, στο φιλόξενο σπίτι της Ισμήνης Καπάνταη. Καπνίσαμε μάλιστα ένα τσιγάρο κρυφά από την Μαρία. Ήταν πρόσχαρος και έτοιμος για νέα πρότζεκτ. 

Τι να πρωτοθυμηθώ… Την έκθεση Γενέθλιον που στήσαμε μαζί το 2007 και την αφιερώσαμε στα ογδοντάχρονα του Βλάση Κανιάρη; Την ομαδική “ο Χρόνος, οι Άνθρωποι, οι Ιστορίες τους”, δύο χρόνια αργότερα ή την αναδρομική του Κυριάκου Κατζουράκη στην Πειραιώς λίγο μετά; Ο Άγγελος ήταν πάντα άγγελος – προστάτης και άγγελος – φύλακας. Το πένθος για την απώλεια του είναι βαρύτατο. Όση τουλάχιστον και η ευθύνη να μην απαξιωθεί το έργο του.

Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης

και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.  

The article expresses the views of the author

iPorta.gr