Ο Πάνος Καπώνης* είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, τ. Επ. Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών (Φαρμακευτική), ποιητής, συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας  Έχει συγγράψει οκτώ πανεπιστημιακά συγγράμματα φαρμακευτικού δικαίου.Λογοτεχνική ιστoσελίδα : http://logos.caponis.gr.

ΕΞ ΕΠΑΦΗΣ [Π46]

«…Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον…». 

[Matt 6:11 Textus Receptus (Elzevir) (1624)17]

[Το «Πάτερ Ημών» είναι η πιο γνωστή Προσευχή. Ονομάζεται Κυριακή Προσευχή και μας την δίδαξε ο Ιησούς Χριστός. Σχεδόν όλοι οι χριστιανοί γνωρίζουν αυτήν την προσευχή πόσοι, όμως, γνωρίζουν ακριβώς τι σημαίνει;»                                                                                                                      [Δόγμα: Πρακτορείο εκκλησιαστικών ειδήσεων].

Η φράση της λεγόμενης Κυριακής Προσευχής, δηλαδή του «Πάτερ ημών», κατά το κοινώς λεγόμενον, «Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον», δεν αποτελεί μια απροσδιόριστη έννοια στην θρησκευτική ή φιλοσοφική της διάσταση, αλλά, πέρα από τις θρησκευτικές ερμηνείες της, ανάλογα του ποιος ερμηνεύει βέβαια, υπάρχει και η φορτισμένη, τοσο φιλοσοφικά, όσο και κοινωνιολογικά ερμηνεία. 

Επί τη βάση λοιπόν των ανωτέρω, ο μεν Άγιος Νεκτάριος αναφέρει: «Προϊούσης της προσευχής αιτούμεθα και λέγομεν : «τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον». Τούτο δύναται και πνευματικώς και απλώς να νοηθή, επειδή και εκατέρα η ερμηνεία θεία ευδοκία λυσιτελεί εις σωτηρίαν. Διότι άρτος ζωής ο Χριστός εστί, και ο άρτος ούτος ουκ εστί πάντων, αλλά ημέτερος εστί», ο δε Ιωάννης ο Χρυσόστομος εννοεί ότι : «δεν ζητούμε την πολυτέλεια και την τρυφή, αλλά τον άρτον τον επιούσιον δηλαδή τα βασικά και απαραίτητα».

Πέρα από την παρατήρηση των διαφορετικών χρονικά θρησκευτικών ερμηνειών ή καλύτερα «θέσεων», ο Ιωάννης Ο Χρυσόστομος ανέφερε την ουσία της φράσεως, όπου «επιούσιος»  σημαίνει «εφήμερος» και όχι την «εκκλησιαστική» ερμηνεία, όπως εμφανίστηκε τους μεταγενέστερους χρόνους με έναν πνευματικό χαρακτήρα. Σε αυτήν την ουσία, όπως προσδιορίστηκε από τον Πατέρα και ιεράρχη της Χριστιανικής Εκκλησίας Ιωάννη Χρυσόστομο, θα σταθούμε.   

 Η φράση «Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον», ενέχει έναν οδηγό τρόπου ζωής, ηθικά και φιλοσοφικά σμιλεμένο, συνυφασμένο με τον υπέροχο λόγο του Ιησού, παραπάνω από την θρησκευτική τυπικότητα, όταν μιλώντας σε ταπεινούς ανθρώπους είπε : «Εμβλέψατε εις τα πετεινά του ουρανού, ότι δεν σπείρουσιν ουδέ θερίζουσιν ουδέ συνάγουσιν εις αποθήκας, και ο Πατήρ σας ο ουράνιος τρέφει αυτά· σεις δεν είσθε πολύ ανώτεροι αυτών;» [Ματθαίος 6:26].

Αυτές οι σκέψεις μου ήρθαν σήμερα αυθόρμητα όταν σε μια συνομιλία με μία πλούσια κυρία, φιλάνθρωπο, διαπίστωσα, το παραπάνω εντελώς συμβολικό νόημα, αλλά και μήνυμα του «Πάτερ ημών», όπου, διαπερνώντας ως ελεύθερη σκέψη την σημερινή δομική σύσταση των καταναλωτικών κοινωνιών, στεκόμαστε μπροστά στην αδηφάγο αναγκαιότητα της βιοτικής μέριμνας, διογκωμένης όμως με τις τεχνικές ανάγκες που επιβάλει μια εικόνα ευημερίας. Η διόγκωση αυτή, η οποία προβάλλεται καθημερινά από τις διαφημιστικές καμπάνιες (παντού και πάντα) των επιχειρήσεων επισιτισμού, καλλωπισμού, πολυτελών τροχοφόρων, κατοικιών τύπου Χόλυγουντ με πισίνες, γκλάμουρους διακοπών, απορρυπαντικών, αποσμητικών, προϊόντων υγιεινής για τις ημέρες της γυναικείας περιόδου, αλλά και πανάκριβων αρωμάτων, και συ-νωδά με αυτό το φαινόμενο η αγχωμένη προσπάθεια να φτάσουμε όλοι στο maximum του πλουτισμού, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για φιλοσοφικές ενατενίσεις του «τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον».

Η πιό βαθειά όμως έννοια των λόγων του Ιησού, δεν είναι να «πεινάσει» ο άνθρωπος και παθητικά να στερείται των αγαθών στην ζωή του, αλλά η προσπάθεια του να αναλογιστεί πώς, με κάποιο τρόπο, θα πρέπει να εφαρμόζει έναν τρόπο ζωής με μέτρο, αυτό που οι αρχαίοι πρόγονοί μας, είχαν αναγάγει σε οδηγό ζωής. Αυτό είναι τελικά το μήνυμα. 

Μήνυμα ζωής γεμάτης γαλήνη. 

Εδώ λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει και μια ταύτιση της Κυριακής προσευχής «τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον», με την αρχαία φράση «οὐκ ἐν τῷ πολλῷ τὸ εὖ, ἀλλ᾿ ἐν τῷ εὖ τὸ πολύ».

ΠΑΝΟΣ ΚΑΠΩΝΗΣ