Για το βιβλίο «Ο Λευκάτας, η Φαγιουμάτα και οι 888 Νάνοι» του Κωστή Α. Μακρή, από τις Εκδόσεις Φίλντισι.

Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι,
Πριν ακόμα σας καλησπερίσω, να δηλώσω τα εξής :
Πιστεύω ότι δεν θα έπρεπε απόψε να μιλούσαμε για το “Λευκάτα, την Φαγουμάτα και τους 888 νάνους” η Μάρω,  κι εγώ. Για την Ιωσηφίνα δεν είμαι σίγουρη, είναι πολύ κοντά στην ηλικία με τη Φαγιουμάτα.
Τουλάχιστον στη δική μου θέση, πιστεύω ότι θα έπρεπε να ήταν ένας καταξιωμένος ή μία καταξιωμένη κριτικός της Λογοτεχνίας για παιδιά. Καθώς με το τρίτο του μυθιστόρημα, ο Κωστής Μακρής καθιερώνεται επιτέλους ως  ένας εξαιρετικός  συγγραφέας  αυτού του ευαίσθητου Λογοτεχνικού είδους. Καμιά πλέον  ανάγκη να τον ενθαρρύνουμε οι φίλοι· να τον χειροκροτήσουμε, ναι.
Να τον αγκαλιάσουμε, ναι. Κι αυτό βέβαια θα κάνουμε και σήμερα.
Μάλλον το κάνουμε από τώρα, όσοι και όσες από τους φίλους και τις φίλες του έχουμε ήδη διαβάσει το  αψεγάδιαστο αυτό μυθιστόρημα.
Και  μετά λόγου γνώσεως λέω  “αψεγάδιαστο” ― κριτικός λογοτεχνίας για παιδιά δεν είμαι, αλλά τις απαιτήσεις του είδους “μυθιστόρημα “ τις γνωρίζω καλά.
Όπως γνωρίζει κι ο Κωστής  πόσα ψεγάδια βρίσκω, όταν μου δίνει τη χαρά να βλέπω ανέκδοτα δακτυλογραφήματά του, ή εκείνες τις εκδόσεις που βιβλιοδετεί  μόνος του, εικονογραφεί μόνος του, επιμελείται  μόνος του, αλλά δεν έχει την υποστήριξη στην κυκλοφορία τους ως αληθινά βιβλία ― υποστήριξη που έχει για το «Ο Λευκάτας, η Φαγουμάτα και οι 888 Νάνοι» από τον εκδοτικό οίκο “Φίλτντισι”, αν κρίνω  από την τόσο επιτυχημένη αποψινή σύναξή μας.
Και μιας και ο συγγραφέας θέλησε να έχει δίπλα του  κυρίως φίλες  και λιγότερο επαΐουσες , χαλαρώνω κι εγώ, και καλησπερίζω από καρδιάς.
Αν και δεν θα εγκαταλείψω  έτσι εύκολα τον κριτικό μου  ρόλο, και μάλιστα αφού το ίδιο το  κρινόμενο έργο δίνει πλήρη την πλατφόρμα.
Καθώς, όπως είναι γνωστό σε όλους και όλες που παρακολουθούμε ή συμμετέχουμε  σε παρουσιάσεις νέων κυκλοφοριών, υπάρχουν παρουσιαζόμενα βιβλία που έχουν πολλά να πούνε , αλλά και πολλές αδυναμίες. Κι ότι όσοι κι όσες  καλούμαστε να τα εισηγηθούμε δημόσια, διχαζόμαστε ανάμεσα στην πρόθεσή μας να μιλήσουμε για τις αρετές τους και στην ευγένεια που επιβάλλει να κρύψουμε τις αδυναμίες τους  ― καταλαβαίνετε πως κανείς δε σε καλεί στον γάμο του για να του ευχηθείς «και του χρόνου».

Και μιας και μάλλον συμφωνούμε να είμαστε χαλαροί και χαλαρές απόψε, επιτρέψτε μου να σας μεταφέρω ένα διάλογο που είχα κάποτε με μία άγνωστή μου αναγνώστρια:
Το βιβλίο για το οποίο είχα μιλήσει είχε τις χάρες του. Προσπάθησα να τις τονίσω, όπως έχω υποχρέωση να κάνω ―όλους τους ψόγους τους εξαντλώ εάν ο ή η συγγραφέας ζητήσουνε την γνώμη μου, πριν το κείμενο παραδοθεί στον εκδότη· έτσι και κυκλοφορήσει, ο συγγραφέας δεν μπορεί να διορθώσει τιποτα.  Στο τέλος της συνάντησης λοιπόν ―όπως άλλωστε συχνά συμβαίνει― με πλησίασε η άγνωστή μου κυρία για να με συγχαρεί για την ομιλία μου.
― Ευχαριστώ πολύ, αλλά το ίδιο το βιβλίο έχει σημασία, διαβάστε το, της είπα.
Για να μου πει το καταπληκτικό:
― Ναι, αλλά εσείς είστε η προστιθέμενη αξία.

Δεν κινδυνεύω, σήμερα,  φίλες και φίλοι μου, να είμαι η προστιθέμενη αξία. Το παραμύθι ο «Λευκάτας, η Φαγιουμάτα και οι 888 Νάνοι» έχει όλα τα χρειαζούμενα χαρίσματα για να κατακτήσει τους αναγνώστες και τις αναγνώστριές του χωρίς διαμεσολαβητές.
Και λέω “αναγνώστες και αναγνώστριες” δίχως να προσδιορίσω ηλικία. Γιατί  μπορεί να  εκδίδεται ως  μυθιστόρημα  για παιδιά, αλλά όχι μόνο ρουφιέται απ’ όποια ηλικία ως παραβολικό μυθιστόρημα, μα δημιουργεί ―ή μάλλον , μας ξαναγεννά― έναν κόσμο καλοσύνης, ειρήνης κι ελπίδας. Πρόκειται , ―εννοώ― για μια ανάγνωση παραμυθίας κυριολεκτικά. Παραμυθίας που σημαίνει παρηγοριάς. Μιας παρηγοριάς, που την έχουμε όλοι και όλες  ανάγκη αυτόν τον καιρό,
Θα σας διαβάσω από την αρχή του βιβλίου ένα απόσπασμα ― ουσιαστικά εισαγωγή στην πλοκή― όπου η συμφορά που θα έβρισκε το δουκάτο της Κρατιστοβίας, αρχίζει με την προπαγάνδα: (σελ 17, 18, 19 του βιβλίου)
Θα μου επιτρέψετε όμως, στο ζήτημα του περιεχομένου ―του θέματος δηλαδή― να επανέλθω σε λίγο. Προκειμένου να επισημάνω μερικά ακόμα πάνω στο ζήτημα της μορφής.  Και κυρίως στον  χαρακτηρισμό  που του έδωσα ως “παραβολικό μυθιστόρημα”.
Επιμένοντας  στον όρο “μυθιστόρημα” λοιπόν, συγχαίρω τον Μακρή  για τη δομή της αφήγησης. Καθώς, ένα από τα στοιχήματα του Μυθιστοριογράφου είναι ακριβώς αυτό :
Η σωστή διαδοχή των κεφαλαίων και η ανάπτυξη του κάθε περιστατικού μέσα στα πλαίσια ενός κεφαλαίου.
Η, στην ώρα της, γνωριμία του αναγνώστη με κάθε ήρωα και κάθε ηρωίδα, που θα χρειαστεί είτε να πρωταγωνιστήσει στην αφηγούμενη πλοκή, είτε να βοηθήσει στην εξέλιξή της.
Η αρκετή ―ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο― και αναγκαία αναφορά στο παρελθόν των χάρτινων προσώπων.
Και όπως κάθε κόσμος, για να είναι πειστικός ―καθώς αυτό είναι το κριτήριο του μυθιστορηματικού κόσμου― για να  είναι πειστικός αυτός ο κόσμος,  πρέπει, εκτός απ’ τους ανθρώπους που τον ζούνε,  να έχει περιγραφές  εσωτερικού και εξωτερικού περιβαλλοντος, φανταστική έστω “Γεωγραφία”, εποχές που διαδέχονται η μια την άλλη.
Να δείχνει τα ήθη που επικρατούν, τις ασχολίες των κατοίκων,  την ιστορία της χώρας λίγο πριν απ’ την αρχή της αφήγησης και πώς αυτή, με την ιδιαίτερη χρονική πτυχή της,  γίνεται φόντο της πλοκής.
Και σ΄όλα αυτά, το μυθιστόρημα του Μακρή  παίρνει άριστα!   Γι’ αυτό και  αρχίζοντας την ομιλία μου, χρησιμοποίησα  το ρήμα “ρουφιέται”.
Αλλά το οποιοδήποτε αφήγημα ―διήγημα, παραμύθι, μυθιστόρημα, βιογραφία ή αυτοβιογραφία― “ρουφιέται “ από τους αναγνώστες όποιου φύλου και όποιας ηλικίας, δεν  είναι ντε και καλά Λογοτεχνία. Η οικονομία της αφήγησης  είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη  για έναν τέτοιο τίτλο τιμής.  Το πεζό κείμενο μπαίνει στη Τέχνη του Λόγου, μόνον με  καλλιέπεια και ρυθμό. Και σας παρακαλώ πολύ, ακούγοντας τα αποσπάσματα που θα διαβαστούν απόψε,  βαθμολογείστε εσείς, οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες , το “Ο Λευκάτας, η Φαγιουμάτα και οι 888 νάνοι” με κριτήριο  το γλωσσικό του ύφος και τον ρυθμό.

Απολαύστε το πώς ραχατεύουν οι προτάσεις όταν συμβαίνουν  τα θαύματα του έρωτα, πώς  τριποδίζουν όταν πρέπει να δοθούν οι απαραίτητες πληροφορίες, πώς  μετατρέπονται οι εκφράσεις  από το στόμα των έφηβων πρωταγωνιστών στα χείλη των ώριμων σοφών. (Σας Διαβάζω: ΣΕΛ 90-91)
Και μιας και μιλάμε για την γλώσσα του Κωστή Μακρή, δεν επιτρέπεται να παραλείψω τη μανιέρα του στο λογοπαίγνιο. Που σ΄ αυτό του το βιβλίο δεν γίνεται ποτέ γλωσσοδέτης, γιατί  έτσι το απαιτεί  το θέμα του: Να μη γελάμε, μα μόνο και συνεχώς να συγκινιόμαστε.
Στο “Ο Λευκάτας, η Φαγιουμάτα και οι 888 Νάνοι”, ο συγγραφέας περιορίζει  τη μανιέρα του λογοπαίγνιου στην ονοματοδοσία, δίνοντας  νέα διάσταση στους ήρωες, που έρχονται από τα εξόχως σημαντικά λογοτεχνικά έργα  του παραμυθιού και  του θεάτρου, την Χιονάτη και τους  7 νάνους, και τους Ρωμαίο και Ιουλιέττα. Κι αυτός ο τρόπος, της διακειμενικής προσέγγισης της  Λογοτεχνικής δημιουργίας ενός νέου έργου, δεν είναι μεν η πρώτη φορά που εμφανίζεται σε βιβλίο για παιδιά, αλλά είναι από τις λίγες. Και μας βοηθά να εμπεδώσουμε την άποψη ότι η Μυθοπλασία δεν χωρίζεται σε βαθμίδες ποιότητας ανάλογα με την ηλικία των αναγνωστών, αλλά  είναι μία και αδιαίρετη. Όπως άλλωστε και όλες οι Τέχνες.
To θεατρικό του Ουίλιαμ Σέξπηρ “Ρωμαίος και Ιουλιέττα” είναι βέβαια το εμβληματικό λογοτέχνημα του ανεκπλήρωτου έρωτα, αλλά  στο ουτοπικό βιβλίο του Μακρή ο έρωτας εκπληρώνεται, αφού νικά, όπως μας λέει ο υπότιτλός του, κάθε ρατσισμό· είτε αυτός  οφείλεται στη διαφορά των  κοινωνικών τάξεων  είτε στη διάκριση φυλετικής καταγωγής ― και τα δύο συμπίπτουν   στην πλοκή του μυθιστορήματος.
Πραγματικά, φίλες και φίλοι, αισθάνομαι ότι  λείπει απ’ το τραπέζι μας  μία  ή ένας κριτικός βιβλίων για παιδιά ― κι ελπίζω πως αν κάποιος ή κάποια από σας με αυτήν την ιδιότητα  έχει κι όλας διαβάσει το βιβλίο, θα πάρει το λόγο μετά από μας. Για  να μας  πει την γνώμη του πάνω σε όσες σκέψεις ακουστούνε από μας. Καθώς, τουλάχιστον  εγώ , που ρούφηξα, όπως σας είπα απ’ την αρχή , το τελευταίο έργο  του Κωστή  συνεχίζω να το βλέπω   ως παραβολικό μυθιστόρημα. Που ήδη το ονόμασα και “ουτοπικό μυθιστόρημα”.
Καθώς,ο ίδιος ο συγγραφέας  διάβασα κάπου ότι ισχυρίζεται πως ποτέ δεν γράφει δυστοπικά κείμενα για τις τρυφερές αναγνώσεις. (Απόσπασμα από τη σελ. 27: Ίσως η επίσημη ιστορία ….. μέχρι τον ουρανό).
Η επίσημη ιστορία έχει ασφαλώς κατατάξει ως ανυπέρβλητο ―κι όλοι ελπίζουμε να μείνει ανυπέρβλητο― ως ανυπέρβλητο δείγμα ρατσισμού το Ολοκαύτωμα του 20ου αιώνα. Ο συγγραφέας όμως του “Ο Λευκάτας, η Φαγιουμάτα και οι 888 Νάνοι” δεν ήθελε να φέρει  σ΄ επαφή τα παιδιά αναγνώστες αντιμέτωπα με την απόλυτη φρίκη των  στρατοπέδων  συγκέντρωσης και των φούρνων  αερίων. Γι΄ αυτό και περιορίζεται μόνο στο κάψιμο των βιβλίων.
Και πολύ σωστά θεωρεί εκείνη την πράξη ως την αρχή της βαρβαρότητας που θα ακολουθούσε. Καθώς, πιστεύει ―και μαζί του συμφωνούμε, φαντάζομαι όλοι και όλες σ΄ αυτή την αίθουσα― ότι η παιδεία είναι το καταλληλότερο, για να μην πω το μόνο, ανάχωμα στην γέννηση του ρατσισμού. Και ας μας διαψεύδει, ναι, η επίσημη ιστορία, μιας και ο Γερμανικός λαός  που ακολούθησε  ή έστω ανέχτηκε τον Χίτλερ, ήτανε ένας  μορφωμένος λαός με αναπτυγμένη την Ποίηση, την Φιλοσοφία και  τη Μουσική· και ας  μας διαψεύδει, ναι, η Ιστορία του 20ου αιώνα, με ένα παιδικό, θα έλεγα, φανατισμό στην πίστη στο βιβλίο πορευόμαστε,   γράφοντας τουλάχιστον  για τα παιδιά μας· ή και για εκείνους και εκείνες  από μας που διασώζουμε  μέσα μας τον παιδικό ―δηλαδή αθώο― φανατισμό στις ανθρωπιστικές αξίες.
Και ποιό είναι το εμβληματικό βιβλίο για τα μικρά παιδιά, φίλες και φίλοι;
Ο Κωστής Μακρής απαντά σε μια τέτοια ερώτηση :
― Βέβαια η Χιονάτη.
Το παραμύθι, όπου το χαμένο κοριτσάκι διασώζεται από τους 7 νάνους, που το περιθάλπουν με στοργή, ηρεμία, χιούμορ και σοφία. (Απόσπασμα από τη σελ. 15: Ο Μαυρώπας… να ξεχαστεί.)
Θα τελειώσω αυτή τη μικρή μου εισήγηση, όπως και την άρχισα. Με την επιλογή του Κωστή,  να παρουσιάσουμε το βιβλίο του δυο φίλες του συγγραφείς και η νεαρή  μουσικός.
Γιατί αισθάνομαι ότι με εμάς ήθελε να υπογραμμίσει τη δύναμη της φιλίας.  Αισθάνομαι δηλαδή ότι εμείς, εδώ στο πάνελ, αλλά και όσοι κι όσες είστε στο φιλικότροπο αυτό στέκι, είμαστε μερικές και μερικοί από τους 888 νάνους του μυθιστορήματος. Κάτι σαν τους 7 νάνους της Χιονάτης, θέλω να πω. Που μαζί με τους υπόλοιπους  ―και ο αριθμός θα μπορούσε να ήταν 8.000 ή 80.000 ή 800.000 Νάνοι―  μαζί με τους υπόλοιπους λοιπόν, θα μπορούσαμε να σταματήσουμε το κακό. Τον πόλεμο και την έχθρα.
Κι όσο κι αν θεωρήσετε αυτό που τώρα  θα πω μια καθαρά φεμινιστική άποψη, υποψιάζομαι ότι ο Κωστής Μακρής διάλεξε από τον φιλικό του κύκλο μόνο γυναίκες να παρουσιάσουμε απόψε το βιβλίο του, προσπαθώντας από τη μια να αποκαταστήσει την αδικία της απουσίας τους από τους 7 νάνους του παραμυθιού και τους 888 νάνους του δικού του μυθιστορήματος. Κι από την άλλη, υποψιάζομαι  ότι  θέλησε να αναγνωρίσει  ότι η Αλληλεγγύη, η Φιλία, η  Ειρήνη και η Ανοχή στο διαφορετικό είναι κυρίως “γυναικείες αξίες”.

Καλά, τελείωσα.
Κι όταν αρχίσει η συζήτηση μετά από τις δικές μας ομιλίες, ας είναι οι άντρες που θα πάρουνε πρώτοι το λόγο.

Πόλυ Μηλιώρη
Παρασκευή, 10 Ιουνίου 2022

Φίλοι και φίλες,
Φαντάζομαι ότι όσοι έχουμε μαζευτεί απόψε εδώ γνωρίζουμε τον Κωστή καλά ή λιγότερο καλά ή τέλος πάντων όσο καλά θέλει και επιτρέπει στον καθένα μας να τον γνωρίζει. Γιατί ο Κωστής είναι ένα κλειστό κουτί με ευγενικούς τρόπους, ακλόνητες αρχές, συμπαθητικό χαμόγελο, πάρα πολλές και διάφορες γνώσεις και ατέλειωτες λίστες διαβασμένων βιβλίων μεταξύ των οποίων κάποια που  εγώ έχω αρχίσει να τα διαβάζω δέκα φορές  ανεπιτυχώς, πράγμα που με κάνει να αισθάνομαι   τύψεις και τρομερό αίσθημα κατωτερότητας. (Βλέπε Οδυσσέα του Τζέιμς Τζόυς)

Η  απασχόληση του με το γράψιμο, όχι δεν εννοούσα ενασχόληση που μπορεί να υπαινίσσεται κάποια ελαφρότητα ως προς την πρόθεση αλλά και ως προς το αποτέλεσμα, περιλαμβάνει πολλά και  ενδιαφέροντα  είδη του γραπτού λόγου, αλλά το ότι τελικά καταπιάνεται με παραμύθια μαρτυράει κάτι ακόμα: Απευθύνεται σε παιδιά, και σε μια ομάδα πληθυσμού που έχει  χορτάσει την καθημερινή φρίκη της τηλεόρασης, των μέσων ενημέρωσης και των εφημερίδων και αποζητά το χάδι των παραμυθιών, την επικράτηση του καλού και την τιμωρία του κακού, όσο κι αν στην πραγματική πραγματικότητα αυτό είναι ανέφικτο.

Ο Κωστής, σύμφωνα με μια τελευταία  έκθεση του εαυτού του  στο διαδίκτυο, είναι γραφίστας, ζωγράφος, ξυλουργός, διαφημιστής, ερασιτέχνης εντομολόγος, αναγνώστης  και  αφήνει για το τέλος  την ιδιότητα του συγγραφέα μια κι επίσημα τρία από τα παραμύθια του έχουν εκδοθεί  και έχουν παραδοθεί στην κρίση του κοινού: τα δυο προηγούμενα με μεγάλη επιτυχία, πράγμα που εύχομαι και πιστεύω και για το τρίτο.

Πέρα από τις ευχές,
Η Παροιμία που λέει « δυο καρπούζια δεν χωρούν στην ίδια μασχάλη», στην περίπτωση του Κωστή αποτελεί την εξαίρεση. Όχι γιατί η μασχάλη του Κωστή είναι μεγάλη, που κι αυτό είναι, αλλά γιατί ό,τι κάνει, τη στιγμή που το κάνει το πιστεύει και το κάνει καλά.

Για όσους από εμάς έχουμε την τύχη να  τον θεωρούμε  ή μάλλον να μας θεωρεί «φίλους»,  μπορούμε  εύκολα να δεχτούμε την αλήθεια της δήλωσης του γιατί η «Σφραγίς Δωρεάς», όπως  έλεγε ο παππούς μου όταν έβλεπε προικισμένα άτομα, κάποιες φορές είναι  εμφανής και γενναιόδωρη. Στην περίπτωση του Κωστή είναι και τα δυο. Γιατί πάνω απ’ όλα είναι ένας ευαίσθητος και ευφυής δέκτης πάσης φύσεως ερεθισμάτων που του επιτρέπουν να είναι  ό,τι επιθυμεί, ό,τι επιδιώκει και ό,τι θέλει.

Εδώ τελειώνει  η αναγκαία  παρουσίαση του και συγγραφέα Κωστή Μακρή  μιας και τα στοιχεία που παρέθεσα νομίζω ότι είναι αρκετά για να σας δώσουν μια ιδέα που αφορά σε ένα πολυπράγμονα  αλλά επαρκή και αποτελεσματικό άνθρωπο.

Τα τελευταία χρόνια  λοιπόν ο Κωστής  γράφει παραμύθια.
Παραμύθια που δεν είναι ακριβώς αυτό που σκεφτόμαστε όταν λέμε τη λέξη «παραμύθια» αλλά ένα δικό του είδος αφήγησης, με ήρωες απρόσμενους, με πλοκή απρόοπτη, με ζώα που μιλάνε και ανθρώπους που ουσιαστικά σωπαίνουν, με ονόματα που παραπέμπουν σε ιδιότητες ή πράξεις που τα/τους χαρακτηρίζουν και ονόματα βγαλμένα από την αυστηρά προσωπική μυθολογία-φαντασία του πολυμήχανου συγγραφέα. Το πρώτο από τα δημοσιευμένα του παραμύθια, γιατί στο συρτάρι περιμένουν άλλα κι άλλα, «Ο Πιόζ Νάμε και οι πέντε γάτες» είναι ένα απολαυστικό αστυνομικό  μυθιστόρημα για «γάτες» ―εντός και εκτός εισαγωγικών― και μικρούς, μεγάλους, και πολύ μεγάλους αναγνώστες. Όλα τα απίστευτα που εκεί καταγράφει, αν «λαμβάνεις» στη συχνότητα του Κωστή, γίνονται απολαυστικά πιστευτά και σου επιτρέπουν να χαρείς το σπάνιο χιούμορ, την αχαλίνωτη φαντασία και την ελισσόμενη διάνοια του συγγραφέα. Ο Πιόζ Νάμε, χαρισματικό παιδί-ντέντεκτιβ, μοναδικό άλτερ έγκο του Κωστή, καταφέρνει  να φέρει  εις πέρας ό,τι σκαρφιστεί με τη  βοήθεια πέντε γάτων με ανθρώπινη συμπεριφορά και γατίσια νοημοσύνη, δηλαδή τα μύρια όσα και λίγα ακόμη, μέχρι να καταφέρει να λύσει τα μυστήρια και να αποκατασταθεί η τάξη.

Στο δεύτερο βιβλίο του, «Η Εβίτα που νίκησε τα Αποθαρρύνια» με εξώφυλλο και σχέδια δικά του, όπως άλλωστε και το τρίτο, είναι αφιερωμένο στις δυο Εβίτες της ζωής του, τη σύντροφο και την εγγονή. Εκεί βρίσκουμε την  ηρωίδα του, την  Εβίτα, πλαισιωμένη από  λογιών-λογιών φανταστικά πλάσματα και ξωτικά γεννήματα  της φαντασίας του συγγραφέα  που εξυπηρετούν αποκλειστικά τη λογική του παραμυθιού. Είναι τα Ενθαρύνια που πολεμούν τα Αποθαρρύνια, είναι η δράση απέναντι στην απάθεια και το καλό που πάντα  νικάει το κακό και επικρατεί, δυστυχώς όπως όλοι ξέρουμε, μόνο στα παραμύθια.
Κι ερχόμαστε σε ότι παρουσιάζουμε σήμερα, εμείς, οι φίλες του Κωστή, προσεκτικές αναγνώστριες  των παραμυθιών του, που πίσω από  τον απλοϊκό μύθο ψάχνουμε την αλληγορία, την καταγγελία και την αλήθεια, που θα έλεγα κρύβεται  ―που δεν είναι η κατάλληλη λέξη, που υπαινίσσεται ίσως μου πάει καλύτερα― πίσω από κάθε λέξη, φράση, παράγραφο,  και κεφάλαιο του παραμυθιού.
Στον Λευκάτα, τη Φαγιουμάτα και τους 888 νάνους, που είναι τελικά ένα κοινωνικο-πολιτικό αφήγημα, ο Κωστής συνδυάζει  τον αγνό, τρυφερό αλλά απαγορευμένο έρωτα ―βλέπε Ρωμαίο και Ιουλιέτα―, όσον αφορά όχι απλά μια διάσταση  αλλά  μια  εμπόλεμη κατάσταση που βρίσκονται οι οικογένειες των δυο ηρώων. Γιατί αυτό είναι μόνο ο καμβάς πάνω στον οποίο κυριολεκτικά  ο Κωστής ζωγραφίζει την πλοκή της ιστορίας, που στην εξέλιξή της αποκαλύπτει την κεντρική ιδέα του βιβλίου που δεν είναι άλλη από την  καταδίκη κάθε είδους ρατσισμού, φασισμού και κοινωνικών διακρίσεων.

Στο βασίλειο της Κρατιστοβίας που κυβερνά ο δούκας Μαυρώπας ο Μελανός επικρατεί απ’ άκρη σ’ άκρη άκρατος φασισμός. Οι κάτοικοι λιμοκτονούν γονατισμένοι από βαριούς και άδικους φόρους, μεγάλο μέρος των κατοίκων που αποτελείται από Νάνους διώκεται, δολοφονείται ή εξορίζεται, οι περιουσίες τους κατάσχονται, αλλά ψάχνοντας τις βαθύτερες προθέσεις του τύραννου  τον βλέπουμε να κάνει κάθε προσπάθεια ώστε να καταπνιγεί κάθε αίσθημα χαράς των υπηκόων του με διαφόρων επινοήσεων απαγορεύσεις. Και πρώτα απ’ όλα καίγονται τα βιβλία, τα παραμύθια  πεθαίνουν στη σιωπή, η Χιονάτη λόγω φυλής διαγράφεται από τα αρχεία των παραμυθιών, αλλά φυσικά λόγω και των Νάνων που είναι οι πρώτοι που σου έρχονται στο μυαλό σε κάθε αναφορά της λευκής πριγκίπισσας. Αυτοί οι τελευταίοι, που  αντικαθιστούν στον παρόντα μύθο τους Εβραίους, έχουν την ίδια μοίρα με τη φυλή των Εβραίων διαχρονικά αλλά και στην πρόσφατη ιστορία: και εξορίζονται, και μαρκάρονται με αριθμούς και εξοντώνονται αλλά προσοχή όχι στο παρόν βιβλίο, μιας και η άκρα βία  εδώ απουσιάζει.

Στην παρουσίαση των ηρώων του βιβλίου του Κωστή, ο Λευκάτας, με τα χαρακτηριστικά χρώματα της φυλής που εκπροσωπεί στο παραμύθι της η Χιονάτη, είναι  γιός ευγενών της Κρατιστοβίας, φυσικά σε διωγμό  από τον Μαυρώπα που τους θεωρεί προσωπικούς εχθρούς. Η Φαγιουμάτα η μοναχοκόρη του Δούκα έχει τα χαρακτηριστικά χρώματα  και την ομορφιά των πορτραίτων του Φαγιούμ.  Ο Έρωτας που δεν κοιτά χρώματα, φυλές, οικογένειες και συμβάσεις είναι αυτός που κινεί τα νήματα της ιστορίας: χτυπά με τα βέλη του τα δυο παιδιά, ο Μαυρώπας σε παράκρουση  εξορκίζει αυτόν τον έρωτα, η Φαγιουμάτα  αρρωσταίνει βαριά και η πλοκή αρχίζει. Δε θα σας διηγηθώ το βιβλίο. Θα σας παρουσιάσω όμως μερικά από τα πρόσωπα κλειδιά, όπως τον  σύζυγο της αδελφής του Μαυρώπα και εξίσου τερατώδη τύραννο, τον Μπλεσκούρο Νταρκμπλούη που προκειμένου να διατηρήσει  τα προνόμιά του επινοεί και εισηγείται πανάθλιες  ιδέες καταστροφής  στον Μαυρώπα.

Ένα άλλο σημαντικό πρόσωπο είναι ο γιατρός Λάμματος, αντίστοιχος με τον «Γιατρό τον Καναπίτσα που γιατρεύει τα  κορίτσια» στο δημοτικό μας τραγούδι. Τα κορίτσια που, όπως και η Φαγιουμάτα, πεθαίνουν από το μαράζι του έρωτα. Στην ιστορία μας ο Λάμματος είναι Νάνος. Και βλέπουμε μια χαρακτηριστική πτυχή του άθλιου δικτάτορα όταν μπροστά στον επερχόμενο θάνατο της κόρης του καλεί τον εχθρό του να την σώσει απειλώντας τον συγχρόνως ότι αν δεν τα καταφέρει θα τον θανατώσει. Η κόρη, ω! του θαύματος, με την βοήθεια του  εξομολόγου γιατρού γίνεται καλά, ο πατέρας  της τη στέλνει στον γαμπρό του τον Μπλεσκούρο για να την απομακρύνει και η πλοκή αρχίζει:

Ο ερωτευμένος Λευκάτας αποφασίζει να δράσει, να κερδίσει και να πάρει πίσω την αγαπημένη του. Κινούμενος ανάμεσα στα τρία κράτη που σχηματίζοντας  ένα τρίγωνο προσδιορίζουν τον τόπο που  εκτυλίσσεται το παραμύθι είναι αποφασισμένος ακόμη και να πεθάνει για τα θέλω του. Και να: Η Κρατιστοβία στο Νότο, Η Μικρονανία στην Ανατολή και η Ακαρδιστία του Ναρκμπλούη στη Δύση απλώνονται μπροστά του. Εμπρός λοιπόν!!  Ο ήρωάς μας  ο Λευκάτας με την καθαρή καρδιά, δυναμωμένος από τον έρωτα,  προικισμένος με την ευχή των γονιών  της αρχόντισσας Χρυσάνθης και του άρχοντα Πορφύριου, ξεκινάει τον μεγάλο αγώνα.
Έτσι τον βλέπουμε  να  ορμά ατρόμητος και να μετέρχεται  όλων των μέσων για να κερδίσει τη Φαγιουμάτα  με τα μεγάλα μαύρα μάτια. Αψηφώντας τους δυο κακούς άρχοντες, διώκτες των γονιών του και των νάνων, επιστρατεύει κάθε είδους βοήθεια. Πρώτα απ’ όλα τους ίδιους τους  νάνους, αλλά και τη νεράιδα Τελαρίνα,  τα καλά πνεύματα του δάσους, τα ξωτικά, μαγεμένα ποτάμια και φυτά  για να καταφέρει, να κατατροπώσει τους εχθρούς της πατρίδας του αλλά και να εξασφαλίσει μια χρηστή διακυβέρνηση στην Κρατιστοβία.
Και μετά; Μετά να ζήσουν όλοι ευτυχισμένοι, ψηλοί και κοντοί, παχείς κι αδύνατοι, πλούσιοι και φτωχοί, μικροί,  μεγάλοι, κι ενδιάμεσοι.

Σ’ αυτό το βιβλίο του Κωστή, που είναι μια αλληγορία  για τις απολυταρχικές κυβερνήσεις, το Ναζισμό, το διωγμό και το Ολοκαύτωμα των Εβραίων, αλλά και αναφορές  σε ιστορίες σαν αυτές του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας, του Ιππότη Λάνσελοτ  με την αγνή καρδιά και του μαγικού σπαθιού εξκάλιμπερ, είναι τα χρώματα που απαλύνουν τις εντυπώσεις: το  υποχρεωτικό κίτρινο άστρο που ξεχώριζε τα πρόβατα από τα ερίφια στην περίπτωση των Εβραίων γίνεται ροζ ή κόκκινο, το γένος, μετατρέπεται σε σωματικό χαρακτηριστικό, αλλά όπως σε όλα τα παραμύθια, όλα βρίσκουν μια σειρά, μέχρι που στο τέλος είναι οι καλοί αυτοί που νικούν τους κακούς, είναι η σύμπνοια των ψηλών με τους κοντούς που νικάει τα σκοτάδια, τους τύραννους, και τους κακούς αφέντες.

Ο Νταρκμπλούης και ο Μαυρώπας,  οι σοφοί Νάνοι Κρόκινος και Κίμωλος, ο ποταμός Νερομπογιάς, ο ποταμός ρουφοστρούφουλας, η Κρατιστοβία, το δάσος με τις οξιές (σε μετάφραση του φρικτού στρατοπέδου εξόντωσης Μπούχενβαλντ), η νεράιδα Τελαρίνα, ο Αλλαξόβραχος των θρύλλων,  ο Εΰθύμης ο χΧρωμάρχης, η μαγική κίσσα που κινείται σε όλη τη έκταση του παραμυθιού και τέλος  οι ξεζουμισμένοι πολίτες με το εμπνευσμένο όνομα «οι αδέκαροι» είναι μόνο μερικά από τα επινοημένα ονόματα διακριτών τόπων  και ηρώων μιας και σε όλα τα γραπτά του Κωστή κανένα όνομα δεν περιέχεται  στα γνωστά ονοματολόγια.

Ψάχνοντας βαθύτερα, βλέπουμε ότι η  καλοσύνη και η χιουμοριστική διάθεση του συγγραφέα να βλέπει το καλό πίσω από το κακό είναι εμφανής. Ακόμη και για τον ελεεινό Μαυρώπα βρίσκει ελαφρυντικά: σε κάποια στιγμή  παιχνιδιάρικης έμπνευσης ο συγγραφέας δικαιολογεί την κακία του λέγοντας ότι όντας πολύ κοντός, μικρός υπέφερε  από την καταπίεση και τον εκφοβισμό των ψηλών. Η συνέχεια δεν περιγράφεται σε μια περίληψη.
Ο αναγνώστης βουτάει στις περιγραφές και απολαμβάνει αυτό που του προσφέρεται σε μεγάλες δόσεις: Ένα κοκτέιλ μαγείας, αφέλειας και παραμυθένιας ατμόσφαιρας.

Είναι φανερό πως, όπως και στα προηγούμενα βιβλία του Κωστή, η παιδεία  του στη ζωγραφική επηρεάζει τη γραφή του. Όχι μόνο στα  σχέδια που κοσμούν το βιβλίο, αλλά και στα ονόματα και τις περιγραφές της φύσης μοιάζει ο  συγγραφέας να ζωγραφίζει. Οι περιγραφές του έχουν τη χάρη προφορικής αφήγησης, και σαν τους παραμυθάδες άλλων καιρών καθηλώνουν τον αναγνώστη που περιμένει με ανυπομονησία τη συνέχεια. Η παρουσία απρόσμενων περιγραφών, όπως στη σελίδα 63 που λέει: «τα κατάφερα πάλι, ένα παγωμένο χέλι κάνει τώρα τσουλήθρα από τον σβέρκο του μέχρι τον πισινό του» ή στην  στη σελίδα 47, περιγράφοντας τον σκύλο του  Λευκάτα  Βαρύθυμο αναφέρει τη «Μουντρουχιά» του ζωντανού σαν να λέει κάτι συνηθισμένο.

Φίλες και φίλοι:
Διεξοδικότερη ανάλυση  του βιβλίου δε θα σας κάνω. Κι έτσι εδώ τελειώνει το σημείωμά μου με την παρότρυνση να το διαβάσετε οπωσδήποτε. Και να μην παραλείψετε να διαβάσετε στο τέλος το κεφάλαιο ή τέλος  αυτό που ο συγγραφέας ονομάζει «ονόματα και τόποι», γιατί αυτές οι λίγες σελίδες είναι  από μόνες  τους  ένα άλλο παραμύθι.

Μάρω Κερασιώτη
10 Ιουνίου 2022

Μια φορά κι έναν καιρό… ήταν ένα Παραμύθι.

Παιδί του Μύθου και της Ιστορίας, το Παραμύθι γεννήθηκε πριν από εμάς, πριν απ’ τις γιαγιάδες μας και τους παππούδες μας, και πριν απ’ τις γιαγάδες των γιαγιάδων των παππούδων των παππούδων μας.
Με λίγα λόγια, όποτε κάποιος υπήρχε κάπου, το Παραμύθι υπήρχε κι αυτό.
Το Παραμύθι ταξίδευε από τόπο σε τόπο, από χώρα σε χώρα κι από τέχνη σε τέχνη, για να διαδώσει κάτι μοναδικό: την Ιστορία μέσα από το Μύθο.
Η αλήθεια είναι ότι το Παραμύθι περνούσε εξαιρετικά με τα παιδιά. Και αυτό γιατί συνήθιζαν να του δίνουν την αγαπημένη του λιχουδιά: την Προσοχή τους!
Οι μεγάλοι σπάνια θα το έκαναν αυτό, καθώς γι’ αυτούς ήταν προτεραιότητα να κοιμηθούν νωρίς τα παιδιά.
Δεν τους κατηγορούσε φυσικά, γιατί ήξερε καλύτερα απ’ όλους τη σημασία ενός καλού και ποιοτικού ύπνου.
Όμως, τις περισσότερες φορές, μόλις τα παιδιά βυθίζονταν στον ύπνο, εκείνοι καληνύχτιζαν το Παραμύθι και έμεναν ξάγρυπνοι για πολλές ώρες ακόμη. Ξενυχτούσαν με δυο πολύ επικίνδυνα πλάσματα: την Έγνοια και τον Προβληματισμό, (που μισούν θανάσιμα το Παραμύθι), περιμένοντας ότι κάποια στιγμή θα βαρεθούν να τους βασανίζουν και θα φιλοτιμηθούν (;!;!)… να την κάνουν από μόνοι τους.

Δεν είναι έτσι όμως τα πράγματα.

Βλέπετε, όταν δίνουμε στο Παραμύθι την αγαπημένη του τροφή, την προσοχή μας, το Παραμύθι προσφέρει στην ψυχή μας τη δική της αγαπημένη τροφή… και θα σας αφήσω να μαντέψετε εσείς ποια είναι αυτή!
Πίσω στο βιβλίο μας τώρα όμως…
“Ο Λευκάτας, η Φαγιουμάτα και οι 888 Νάνοι” είναι ένα παραμύθι χτισμένο στην εποχή του Παραμυθιού όπως το ξέρουμε αλλά όπως ποτέ δεν μας το είπαν.
Πρίγκιπες, πριγκίπισσες, νεράιδες, ξωτικά και νάνοι πρωταγωνιστούν σε μια Ιστορία μεταμφιεσμένη σε Μύθο, φτιαγμένη για μικρούς, αλλά επινοημένη για μεγάλους.
Αν δηλαδή ήταν φαγητό, θα ήταν ψαρονέφρι (νόστιμο, θρεπτικό και… με κωδικό όνομα!)
Στον κόσμο του Λευκάτα και της Φαγιουμάτα, κάποιος έχει σπείρει τη διχόνοια, το μίσος και την αντιπαλότητα μεταξύ των πλασμάτων της.
Ο Φέκετος Μαυρώπας έχει χριστεί Δούκας της Κρατιστοβίας και, στην προσπάθειά του να εξαλείψει κάθε ίχνος ύπαρξης των Νάνων, έχει καταστρέψει κάθε αντίγραφο της “Χιονάτης”, όπως και όποιο άλλο βιβλίο έχει την παραμικρή καλοπροαίρετη αναφορά σε Νάνους.
Παράλληλα, επειδή το μίσος είναι πολύ βαρύ συναίσθημα, επιχειρεί να το φορτώσει σε όλα τα υπόλοιπα πλάσματα της Κρατιστοβίας, ξεκινώντας προπαγάνδα εναντίον των Νάνων. Που να ‘ξερε όμως, ότι το μίσος δεν είναι πετραδάκι για να το ξεφορτωθείς. Αν το μίσος ήταν ένα στοιχείο της φύσης, θα ήταν η φωτιά, κι αυτός που νιώθει μίσος… είναι το κερί.
Η συνέχεια δεν είναι όμορφη: καταλήγει να αφανίσει σχεδόν όλους τους Νάνους από το πρόσωπο της γης…

Σας φαίνεται γνώριμη αυτή η ιστορία…;
Αν όχι, τότε είστε πολύ μικροί.
Αν ναι, τότε δεν είστε ούτε πολύ μικροί, ούτε πολύ μεγάλοι.
Για την ακρίβεια, νομίζω ότι είστε στην κατάλληλη ηλικία για να λύσετε τον παρακάτω γρίφο:

«Αυτός που έφταιξε, μπορεί να αλλάξει.
Μπορεί να αλλάξει και αυτός που δεν έφταιξε.
Αν θυμόμαστε τι πρέπει να ξεχάσουμε
Και ξεχάσουμε αυτά που δεν πρέπει να θυμόμαστε
Η ζωή θα γίνει καλύτερη… για όλους ανεξαρτήτως.»

Και τώρα σας ρωτώ:
Πώς μπορούν ένας εξόριστος πρίγκιπας και η κόρη ενός τυράννου να φέρουν πίσω την ειρήνη στον κόσμο του παραμυθιού;
Σε τέτοιες δύσκολες ερωτήσεις, μου αρέσει να παίζω ένα παιχνίδι.
Αλλάζω τα υποκείμενα της πρότασης, και στη θέση τους, βάζω εμένα και εσένα.
Πώς μπορούμε, εγώ κι εσύ, να φέρουμε πίσω την ειρήνη;
Το αστείο είναι πως ούτε τώρα ξέρω την απάντηση.Αλλά θέλω πολύ περισσότερο να την ανακαλύψω, γιατί έχω κλέψει τη θέση του συγγραφέα και ταυτόχρονα… είμαι και η πρωταγωνίστρια.
Τι πιο διασκεδαστικό από αυτό!
Πότε ήταν η τελευταία φορά που νιώσαμε πρωταγωνιστές στη ζωή μας;
Γιατί να μην αισθανόμαστε έτσι κάθε μέρα;
Μπορεί να μην είμαστε πρίγκιπισσες, ή πρίγκιπες, ή να μην έχουμε δει ποτέ στη ζωή μας τον Ευθύμη Χρωμάρχη και τη Νεράιδα Τελαρίνα, αλλά έχουμε όλα τα χρώματα και όλα τα συναισθήματα. Έχουμε ταλαντούχους ζωγράφους σαν τον Πορφύριο, σκύλους πιστούς σαν τον Βαρύθυμο, γιατρούς τετραπέρατους σαν τον Λάμματο και εμπόρους πονηρούς σαν τον Λαζούρα. Έχουμε επίσης παιδιά χαρισματικά σαν τον Λευκάτα και κορίτσια γενναία σαν τη Φαγιουμάτα. Έχουμε αγάπη, έχουμε και μίσος. Έχουμε φως, έχουμε και σκοτάδι. Τώρα η μαγεία; Νομίζω πρέπει να πιστεύεις σε αυτήν για να μπορέσεις να τη δεις.
Με λίγα λόγια, ο κόσμος του παραμυθιού μπορεί να μην είναι πανομοιότυπος με τον δικό μας, αλλά είμαι πλέον σίγουρη ότι κινείται παράλληλα με αυτόν.
Και τώρα θα μιλήσω λίγο πιο προσωπικά, όχι μόνο γιατί μου ζητήθηκε, αλλά και γιατί το έχω ανάγκη.
Θεωρώ πως το πιο μαγικό απ’ όλα τα μαγικά, είναι να αισθάνεσαι.
Όχι μόνο τα όμορφα, αλλά και τα άσχημα.
Και τώρα ίσως να λέτε από μέσα σας “μα γιατί τα άσχημα;”

Μα… ξέρετε πόσα πράγματα μου έχει μάθει η στεναχώρια; Όταν στενοχωριέμαι από μοναξιά, καταλαβαίνω ότι έχω ανάγκη από παρέα.

Όταν με βρίσκει η νοσταλγία, ξέρω ότι έχω παραμελήσει το παιδί μέσα μου.
Η απελπισία μου δείχνει ότι εδώ και πολύ καιρό σκέφτομαι το μέλλον, και ότι πρέπει να δίνω περισσότερη σημασία στο τώρα.
Όταν μελαγχολώ, θυμάμαι πόσο ανεκτίμητη είναι η χαρά, και πόσες πανέμορφες αναμνήσεις είχα την τύχη και την ευκαιρία να ζήσω.
Και όταν κλαίω επειδή δεν υπάρχει Άη Βασίλης, τότε μάλλον χρειάζομαι παγωτό φράουλα και λίγη ξεκούραση…!
Με λίγα λόγια, η θλίψη μας είναι το άλλο μας μισό. Και όπως έχει πει μια φίλη που θαυμάζω πάρα πολύ, «δίχως τη σκιά μας, είμαστε μισοί» .
Μείνετε μαζί μου λίγο ακόμα.
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει σκοτάδι στον κόσμο. Είναι μια αλήθεια.
Αλλά υπάρχει κι άλλη! Υπάρχει εκτυφλωτικό και ανεξάντλητο φως!
Φως που μπορούμε και, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να μοιραστούμε γιατί όχι μόνο φτάνει, αλλά και περισσεύει! Και αυτός είναι ο σκοπός της ζωής μου:
Να μοιράζομαι το φως που βρίσκω όταν το βρίσκω.
Ήρθε λοιπόν η στιγμή να μοιραστώ μαζί σας το φως που πήρα από αυτήν την ανάγνωση.

Τι μου έμαθαν ο “Λευκάτας, η Φαγιουμάτα και οι 888 Νάνοι” (μηδενός εξαιρουμένου):

Όποιος σας λέει ότι οι Νάνοι είναι ψεύτες, φιλάργυροι και αχάριστοι, σας λέει ψέματα!

Όποιος σας λέει ότι τα Παραμύθια είναι μόνο για παιδιά… σας λέει ψέματα!

Όποιος σας λέει ότι εσείς δεν είστε πια παιδιά, να μην τον κάνετε παρέα…

γιατί σας λέει ψέματα…! (Να τον συγχωρήσετε όμως.)

Να ζητάς βοήθεια, και να δέχεσαι βοήθεια (ειδικά όταν σου την προσφέρουν νεράιδες και ξωτικά), γιατί κανείς δεν κατάφερε τίποτα ολομόναχος. Ακόμα και η Σταχτοπούτα.

Να αποδέχεσαι κάτι καινούργιο κάθε μέρα. Ακόμα κι αν είναι “αυτονόητο”.

Τα συναισθήματα μας δείχνουν το δρόμο, αλλά δεν μας καθορίζουν.

Η συγχώρεση είναι κάτι που κάνουμε για να προχωρήσουμε εμείς μπροστά.

Η Τέχνη ενώνει τους ανθρώπους.

Ο Βαρύθυμος είναι ο σκύλος που όλοι θα θέλαμε να έχουμε!

Και το πιο σημαντικό:

Ζούμε καλά, μόνο όταν και οι διπλανοί μας ζούνε καλά.

Κάποια στιγμή, το Παραμύθι θα έρθει να χτυπήσει και τη δική σας πόρτα.
Γι΄αυτό, μην γελαστείτε: δεν έχει έρθει μόνο για να κοιμίσει το παιδί σας.
Το παραμύθι έρχεται για να ξυπνήσει το παιδί που βρίσκεται μέσα σας.
Κι η συμβουλή μου; Να το αφήσετε.

Ιωσηφίνα Μακρή
10 Ιουνίου 2022

Αγαπημένε μου, πολύτιμε Κωστή,

υπέροχη μου Εβίτα,

καλή μου Σίσσυ,

Εκλεκτές και εκλεκτοί, παρούσες και παρόντες στην αποψινή γιορτή του σπουδαίου βιβλίου του φίλου μας…

λόγω συγκυριών προτίμησα να είμαι απούσα από κει που θα είμαι λιγότερο απαραίτητη, καθώς η Πολύ, η Μάρω, η Ιωσηφίνα και ο οικοδεσπότης πολυτάλαντος Κωστής μπορούν να μοιραστούν τον ρόλο μου άριστα.

Εστιάζω στον Κωστή γιατί ενώ νομίζω ότι τον γνωρίζω καλά, εκπλήσσομαι θετικά κάθε φορά που τις λέξεις και τις σκέψεις όλων των σοφών του κόσμου, τις συμπυκνώνει σε λίγες γραμμές και τις κάνει παραμύθι, που πάντα ξέρεις ότι κάπου υπάρχει και θα έρθει να σε βρει, αλλά δεν γνωρίζεις το πότε και το πού.

“Ζούμε καλά μόνο όταν και οι διπλανοί μας ζούνε καλά”

“Η Αγάπη είναι ο δρόμος για να βγούμε από την δυστυχία. Η αγάπη είναι αυτή που πνίγεται από την τυραννία και θέλει να ανασάνει ελεύθερο και καθαρό αέρα. Η αγάπη μας είναι το καλύτερο αντίδοτο στο δηλητήριο της τυραννίας.”

“Η αγάπη και η συγχώρεση, πάντα ζευγαρωμένα πάνε αυτά γιατί το ένα είναι άχρηστο χωρίς το άλλο, χρειάζονται όμως έναν πολύ δυνατό άνθρωπο αυτά τα όπλα, να μπορεί να κρατήσει σταυρωτά και τα δύο μαζί και μ’αυτά να νικήσει το μίσος και την εκδίκηση που φωλιάζουν μέσα μας ”.

“Προτιμώ το ζήσανε αυτοί καλά και εμείς μαζί τους”

“Αυτός που έφταιξε θ’αλλάξει. Θα αλλάξει και αυτός που δεν έφταιξε. Αν θυμούνται τι πρέπει να ξεχάσουν, και ξεχάσουν αυτάπου δεν πρέπει να θυμούνται η ζωή θα γίνει καλύτερη και για όλους”

“Δίκαιες δίκες και Αγάπη και Συγχώρεση”

“Ο Χαρμώπας που ήταν ο παλιός Μαυρώπας, έμαθε τα πάντα για την προηγούμενη ζωή του, έκλαψε, θύμωσε και ντράπηκε φρικτά. Ακόμα και η σκέψη της αυτοκτονίας περνούσε από το μυαλό του σαν διαφυγή από τις τύψεις και τις ενοχές που ένοιωθε τώρα που είχε αποκτήσει συνείδηση των εγκλημάτων που είχε διαπράξει”.

“Η συγχώρεση είναι πολύ δύσκολο πράγμα, πιο δύσκολο και από την αγάπη”

“Η αρρώστια θέλει υπομονή για να περάσει, το χρέος φεύγει λίγο-λίγο και το μίσος γιατρεύεται με πολύ ισχυρές δόσεις αγάπης και συγχώρεσης”

Τις παραπάνω φράσεις περιμένει κάποιος ότι θα βρει σε κάποιο “ανθολόγιο σοφίας και ρήσεων σπουδαίων ανθρώπων”. Κι όμως είναι διάσπαρτες, με πολλές άλλες εξίσου θαυμάσιες προτάσεις, στο βιβλίο του Κωστή που κρατάτε στα χέρια σας ή θα κρατήσετε σε λίγο. Ένα μπουκέτο απλών σκέψεων που μιλούν για το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης. Στον αγώνα, στην ανηφοριά της ζωής μας την γεμάτη αντάρες και θολούρα,το φάρμακο είναι μέσα μας, δίπλα μας, κατάδικό μας: η συγχώρεση. Η αγάπη που θα φέρει και την συγχώρεση. Η γαλήνη και η χαρά που δίνουν η αγάπη και η συγχώρεση, χωρίς ωστόσο να παραλείπει ναεπισημάνει την δυσκολία που έχει ο δρόμος προς την αγάπη και την συγχώρεση. Το σκοτάδι που προκαλούν ο εγωισμός και η περηφάνεια, η αδικία, ο παράλογος θυμός, ο ρατσισμός, η κακία και η εκδικητικότητα. Τον πόλεμο που υφίσταται ο καθένας ξεχωριστά και όλοι μαζί. Τον εσωτερικό μας πόλεμο όταν αισθανόμαστε την αδικία, είμαστε αδικαίωτοι, νοιώθουμε ρημαγμένοι. Κι όμως στο τέλος το κακό νικιέται. Πρώτα νικάμε τον κακό μας εαυτό και μετά ο καθένας τον δικό του κακό εαυτό, αν είναι ικανός και πολύ πολύ δυνατός.

Ο Κωστής εξομολογείται για πολλούς από εμάς, για πάρα πολλούς ή για λίγους. Μαγικά σχεδόν, με απόχρωση παραμυθιού και καλπάζουσα φαντασία μας αφηγείται μια ιστορία αγάπης που νικά την κακία. Μας υπενθυμίζει ότι η Αγάπη και η συγχώρεση μας οδηγούν ευθεία στο Φως. Αρκεί να σκεπτόμαστε ότι η συγχώρεση δίνεται τόσο στους άλλους, μα και σε εμάς τους ίδιους που ενδεχομένως έχουμε αδικήσει, τους άλλους ή τους εαυτούς μας. Η πρώτη αδικία που πράττουμε εναντίον μας είναι να μην αγαπάμε και να μην συγχωρούμε. Κάτι που στον “Λευκάτα, την Φαγιουμάτα και τους 888 Νάνους” θα θυμηθείτε να μην ξεχάσετε. Και θα ξεχάσετε ό, τι δεν αξίζει να θυμάστε. 

Σ’ευχαριστώ καλέ μου Κωστή και για τούτο το παιδί σου.

Καλορίζικο, καλοδιάβαστο, να σεργιανίσει σε όλες τις θάλασσες και τους ωκεανούς του κόσμου!

Ωραιοζήλη – Τζίνα Δαβιλά

10 Ιουνίου 2022