Το σχόλιο της ημέρας

Πανδημία και Ευθύνη ως ίχνη της εσωτερικής εξορία, του Ηλία Καραβόλια

Spread the love

 

Ο Ηλίας Καραβόλιας είναι Οικονομολόγος  με ειδίκευση Γενικής Θεωρίας και Οικονομικής Πολιτικής. Κατέχει Master of Arts από το European Institute of Philosophical  Anthropology

Οι εκδοχές του Νόμου και της Ανάγκης είναι πολλές σε κατάσταση εξαίρεσης(πανδημία). Οι εκδοχές της ατομικής/συλλογικής Ευθύνης ακολουθούν στον ίδιο βαθμό. Μόνο που η εξατομίκευση της ευθύνης αποτελεί όπως φαίνεται το καταφύγιο της εξουσίας για την απώθηση της συλλογικής ευθύνης- αυτή που κινητοποιεί το ένστικτο κοινωνικής επιβίωσης και φωλιάζει στο συλλογικό ασυνείδητο.Το ασυνείδητο αυτό όμως θυμάται, στοιβάζει στατιστικές, τρόμο, επιστημονικές ασάφειες και βεβαιότητες, βιοπολιτικά επίδικα.

Ο Θ. Λίποβατς μας έδειξε την διαλεκτική σχέση φαντασιακής και αληθούς ελευθερίας ενώ απο τον βρετανικό ωφελιμισμό διδαχθήκαμε την διαζευκτική σχέση ευθύνης-επιλογής. Με τον κορονοιό- το πρώτο παγκοσμιοποιημένο γεγονός μεταπολεμικά- ανακαλύπτουμε οτι η συμβολική ελευθερία του υποκειμένου σταματάει στην συμβολική τυρρανία του συλλογικού ασυνείδητου: γι αυτό και με την εμπιστοσύνη στην επιστήμη και τα εμβόλια αναζητούμε την ατομική μας ελευθερία μέσω της αβλαβούς διέλευσης απο την συλλογική ”τυραννία” του Νόμου( ενίοτε και της καφκικής εκδοχής).

Η διχοτόμηση του συλλογικού υποκειμένου σε ανεύθυνο- υπεύθυνο σώμα δεν είναι παρα η βολική αναπαραγωγή της αδρανούς παρέμβασης της πολιτείας στα όρια μεταξύ ιδιωτικού-δημόσιου(εκεί που εδράζεται η σύγχρονη βιοπολιτική : στα κενά περιθώρια μεταξύ Νόμου και Παράβασης, στο κενό μεταξύ του κατηγορικού προστάγματος και της καντιανής ηθικής της υπόσχεσης).  Απο εδώ γεννιέται και η πολλαπλή οριακή ερμηνεία του Νόμου και των

νυγμών( παρωθήσεις του νομοθέτη για ορθολογικές ατομικές και συλλογικές επιλογές, βλ. Nudge, Thaler, Sunstein, Penguin Press, 2021)

Με την πανδημία η εσωτερική εξορία μας φλερτάρει σε πολλούς με μια εσωτερική αναρχία, μια αναζήτηση των ορίων αναστολής ή/και παραβατικότητας. Σαν γυμνή βασίλισσα η Ευθύνη θα παραδοθεί μπροστά στην Ελευθερία και το υποκείμενο θα πάψει -έστω και ψευδαισθητικά- να είναι το ατομο-υποκείμενο της Κοινωνίας και θα προσομοιάζει στο άτομο της θατσερικής εκδοχής( There is no such think as society).

Συμπερασματικά: με την πανδημία επικρατεί μια φαινομενικά εκδημοκρατισμένη εκδοχή της Επιλογής  και μια ταυτόχρονα εσωτερίκευση της Ευθύνης. Δεν είναι όμως ασύνδετες με το υψηλό αντικείμενο της ιδεολογίας(βλ. Ζίζεκ) που αναζητεί ο δυτικός άνθρωπος( οπότε και αντιπολιτεύονται μέσα στο διχασμένο υποκείμενο).

Κάπου εδώ σταματάει η επαναστατική γυμναστική της μεταφιλελεύθερης κοινωνίας: στην εξουσιαστική επιβολή της έκτακτης κατάστασης που θα γεννήσει έστω και μια περιοδική συλλογική Ευθύνη. Το ζητούμενο με την συνέχιση της πανδημίας είναι το πως συγχρονίζονται στην κοινωνική εντροπία τα ατομικά ρολόγια της ελευθερίας επιλογής με την εξατομίκευση της ευθύνης. Και πως ο συλλογικός πανταχού παρών νομοθέτης θα συντονίζει το ατομικό με το κοινό όφελος…

SHARE
RELATED POSTS
Εγώ ο…αλέκτωρ!, του Αλέξανδρου Μπέμπη
Αποθεώνοντας την μετριότητα, του Νικήτα Οικονόμου
Η αβάσταχτη ελαφρότητα του ελαφρολαϊκού, του Μάνου Στεφανίδη

Leave Your Reply

*
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.