DELIVERY  2241003600  8:00-16:00 & 19:00-22:00

Ντόρα Αρκουλή

«Ο Άλλος Άνθρωπος: Ένα ‘Φραντσάιζ’ αλληλεγγύης και ανθρωπιάς!»

Ο εμπνευστής του Άλλου Ανθρώπου Κωνσταντίνος Πολυχρονόπουλος, μάς ανοίγει την καρδιά του, με αφορμή την επέτειο από τα 10 χρόνια ζωής της ομώνυμης συλλογικότητας.

Ένας αέρας ζωής, κοινοτισμού και ονείρου φυσάει στον πεζόδρομο της οδού Σαλαμίνος. Εκεί που οι άνθρωποι μιλούν στον ενικό και συμμετέχουν στην καθημερινότητα της γειτονιάς τους. Εκεί που συναντώ τον Κωνσταντίνο. Πρωί Πέμπτης, συνεπής, φιλόξενος και στην ώρα του πριν από εμένα, που προσπαθώ κανένα τέταρτο να παρκάρω στην άλλοτε υποβαθμισμένη περιοχή του Κεραμικού, πλην όμως αβανγκάρντ αισθητικής, σκέφτομαι, πλέον. Μια μικρή πολύβουη Βαγδάτη, καλλιτεχνική και πολυσυλλεκτική. Με υποδέχεται έξω από το σπίτι του Άλλου Ανθρώπου με χαρά και καλοσύνη. Βλέμμα οξύ, παρατηρητικό, έτοιμο να ανταποκριθεί σε όποια ανάγκη προκύψει. Πριν αρχίσουμε, σηκώνεται να συντονίσει την εξυπηρέτηση όσων έχουν φτάσει ταυτόχρονα, για φαγητό, τρόφιμα, καφέ, παρέα. Μια μαμά με το παιδάκι της στο καρότσι, μια κυρία ηλικιωμένη, ένας κύριος που παίρνει τρόφιμα, είναι όσοι λίγοι πρόλαβα να δω, ενώ κρατούσα σημειώσεις. Μέσα στη σάλα, ένα στρωμένο τραπέζι και γύρω χαμογελαστά και προβληματισμένα πρόσωπα απορροφημένα στην κουβέντα τους. Περιμετρικά της αίθουσας, μια κυρία τακτοποιεί ρούχα σε σακούλες για μοίρασμα σε ανθρώπους που τα χρειάζονται, καθώς δυο μαθήτριες, δυο χαρούμενα, από όσο μου επιτρέπει η μάσκα τους να αντιληφθώ, κορίτσια, καθαρίζουν τα λαχανικά που θα συνοδεύσουν το γεύμα της ημέρας. Το κάδρο πλαισιώνεται από ράφια με τρόφιμα, καθαριστικά και είδη πρώτης ανάγκης. Περνώντας το κατώφλι, νιώθω οικειότητα, ξεπερνώντας αμέσως σκοπέλους και διατυπώσεις που σε κάθε άλλη περίσταση θα χρειάζονταν για να ορίσουν το πλαίσιο της επικοινωνίας. Εδώ, το ανθρώπινο ίσταται τόσο ψηλά που σε οδηγούν οι αρχές του συλλογικού ασυνείδητου προς την ισότητα, το μοίρασμα και τη προσφορά. Ένα Στιγμιότυπο που σπάει τη στερεοτυπία της καθημερινότητας. Αυτό που ο Λουί Αλτουσέρ θα περιέγραφε μάλλον ως ‘διάρρηξη του ιδεολογικού συνεχούς’, και ανάδειξη ‘νέων τυπικών μορφών’ έμπνευσης για συμπόρευση και συνεργατισμό. Είναι ο τόπος που το φαγητό ‘εξανθρωπίζει’ (κατά Λακάν) μέσω της κουβέντας και του μοιράσματος.    

Κωνσταντίνε, κλείνετε 10 χρόνια ενεργής δράσης και έμπρακτης αλληλεγγύης. Πώς αποτιμάς το εγχείρημα στην πρώτη δεκαετία ζωής;

Αυτά τα 10 χρόνια έχουμε μαγειρέψει και έχουμε φάει πάνω από 15 εκατομμύρια μερίδες παρέα. Δώσαμε το έναυσμα στο να φτιαχτούν 20 αυτό-οργανωμένες κοινωνικές κουζίνες σε όλη την Ελλάδα και άλλες τόσες με άλλο όνομα. Ξεκινήσαμε ένας, μετά δύο και σε κάθε μαγείρεμα γινόμασταν όλο και περισσότεροι.

Ποιες είναι οι αρχές βάσει των οποίων έρχονται άνθρωποι δίπλα σας;

Μαγειρεύουμε μαζί, τρώμε μαζί, είμαστε όλοι ίσοι χωρίς καμία διάκριση πολιτική, θρησκευτική, φυλετική, κοινωνική. Δεν κάνουμε ό,τι δεν θέλουμε να μας κάνουν, και δεν νιώθουμε οίκτο. Είμαστε όλοι άνθρωποι και όλοι γεννιόμαστε, πονάμε, χαιρόμαστε και πεθαίνουμε με τον ίδιο τρόπο. Τίποτα δεν θα πάρουμε μαζί μας. Όλοι χωράμε εδώ εκτός από τους φασίστες. Η πόρτα είναι ανοιχτή. Είτε άστεγος είτε στεγασμένος είναι κάποιος, ακόμα κι ο πολιτικός που θα αφήσει την ιδιότητά του κατά μέρος, όλοι έχουν μια θέση εδώ.

Το όραμα παραμένει άσβεστο; Έχει εκπληρωθεί;

Στην αρχή δεν περίμενα να αντέξουμε ούτε χρόνο! Οπότε φυσικά εκ του αποτελέσματος θα σου πω ότι ο στόχος έχει εκπληρωθεί σε μεγάλο βαθμό. Το όραμα παραμένει άσβεστο. Ο Άλλος Άνθρωπος είναι μια κίνηση άκρως πολιτική. Δεν είναι η λύση. Είναι μέρος της λύσης. Ένας κρίκος σε μια αλυσίδα ανθρώπων που μάχονται. Δείχνουμε στην εξουσία πώς πρέπει να είναι. Η αλληλεγγύη είναι για όλους. Είναι ίση, δεν έχει αρχηγό. Η συνέλευσή μας είναι ανοιχτή. Απευθύνεται σε όλους και γίνεται στο δρόμο. Η μαγειρική κουτάλα γυρίζει με πολλά χέρια πάνω της. Καμιά μάχη δεν κερδίζεται αν δεν τη δώσεις. Και χρέος μας είναι μια χαμένη μάχη να μας πεισμώνει. Όταν πέφτεις πρέπει να ξανασηκώνεσαι. θέλουμε να φτιαχτούν ανάλογες αλληλέγγυες συλλογικότητες από όλους και για όλους, με σεβασμό και αγάπη, σε κάθε γωνιά στον πλανήτη γη.

Πώς βιώνετε τη πανδημία;

Βλέποντας 3000 ανθρώπους τη μέρα. Τον τελευταίο χρόνο, κατά τη διάρκεια της καραντίνας, παρασκευάζαμε 90.000 μερίδες φαγητού τον μήνα. Ακόμη, πληρώνουμε, αφού ελέγξουμε, λογαριασμούς ΔΕΗ, ΝΕΡΟ, οικογενειών και ανθρώπων που το χρειάζονται. Εξασφαλίσαμε 12 κατοικίες σε ανθρώπους και οικογένειες από ανθρώπους που μας παραχώρησαν τα σπίτια χωρίς να ζητούν ενοίκιο, είτε σε ένα πολύ μικρό κόστος. 

Ποια είναι η καθημερινότητα του Άλλου ανθρώπου;

Ετοιμάζουμε καθημερινά 2.500-3.000 μερίδες φαγητού. Από εμάς παίρνουν φαγητό άστεγοι, άνεργοι και πολλοί άλλοι.  Δίνουμε τρόφιμα σε πάνω από 1000 οικογένειες, σε σωματεία όπως το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, σε συλλόγους, σε καταλήψεις κ.α. Στέλνουμε τρόφιμα σε δομές και οικογένειες από όλη την Ελλάδα σχεδόν,  από Κρήτη και Πελοπόννησο έως Στερεά Ελλάδα και Θεσσαλία.

Από πού αντλείτε πόρους;

Αποκλειστικά από δωρεές αλληλέγγυων. Μας προσφέρουν χρήματα, τρόφιμα, πληρώνουν ενοίκια και λογαριασμούς για ρεύμα και νερό ανθρώπων. Μια παιδίατρος έφυγε και μας χάρισε το αυτοκίνητό της. 

Τι πόρους χρειάζεστε για να μπορείτε να ανταπεξέλθετε στις ανάγκες του εγχειρήματος;

Χρειαζόμαστε οτιδήποτε μπορεί να προσφέρει ο καθένας. Από οικονομική ενίσχυση ως τρόφιμα μακράς διαρκείας, πάνες, καθαριστικά. Όποτε χρειαζόμαστε χρήματα βγάζουμε ανακοίνωση. Το καλοκαίρι οι ανάγκες είναι μεγαλύτερες. Σκεφτείτε ότι χρειαζόμαστε τρεις χιλιάδες σκεύη φαγητού μιας χρήσης τη μέρα. Αυτά κοστίζουν το λιγότερο 200 ευρώ τη μέρα, ποσό που μεταφράζεται σε 6.000 ευρώ το μήνα. Χρειαζόμαστε χρήματα για φως, νερό, ενοίκιο, πετρογκάζ, καθώς και βενζίνη για δρομολόγια για διανομές, αλλά και για τα ταξίδια που κάνουμε για να βοηθήσουμε άλλες συλλογικότητες. Τώρα που μιλάμε ετοιμαζόμαστε να πάμε Θεσσαλονίκη, Σύρο, Σιδηρόκαστρο, Ρέθυμνο, Κατερίνη, Βόλο, Λάρισα, Φλώρινα, Σάμο. Οι άνθρωποι εκεί μας έχουν καλέσει να βοηθήσουμε στο στήσιμο μιας κοινωνικής κουζίνας.

Πόσοι άνθρωποι απαρτίζουν την ομάδα του Άλλου Ανθρώπου με συστηματικό τρόπο;

Την ομάδα πλαισιώνουν από 10 ως 40 μόνιμοι άνθρωποι. Ανάλογα με τις ανάγκες. Τα Σαββατοκύριακα χρειαζόμαστε περισσότερα χέρια. Η ομάδα αποτελείται από φοιτητές, σπουδαστές, μαθητές (με την άδεια των γονιών τους), μέλη σωματείων εργαζομένων, ανθρώπους από δομές αλληλεγγύης, μέλη του ΟΚΑΝΑ, περαστικοί.

Μεγάλου Αλεξάνδρου 109, η νέα στέγη για τον Άλλον άνθρωπο. Ποιες ανάγκες θα εξυπηρετεί;

Είναι ένας χώρος μεγαλύτερος που θα εξυπηρετεί και άλλες δράσεις εκτός του φαγητού. Παρέχουμε ενισχυτική διδασκαλία σε παιδιά σε συνεργασία με το 64^ο δημοτικό. Τα παιδιά έρχονται όμως και από άλλες περιοχές. Μέχρι και από Παιανία. Υπάρχουν παιδιά που ξαναγύρισαν στο σχολείο που το είχαν εγκαταλείψει χάρη σε αυτή τη δράση. Άλλα πέρασαν στο πανεπιστήμιο. Έχουμε εθελοντές φιλόλογο, μαθηματικό, φυσικό, ιστορικό. Καλύπτουμε σε κάθε σχολική έναρξη 1000 λίστες που παίρνουν τα παιδιά από το σχολείο. Ακόμη, κάθε Χριστούγεννα, Πάσχα δίνουμε στα παιδιά δώρα, λαμπάδες τσουρέκια. Ετοιμάζουμε και παιδότοπο για τα παιδιά μητέρων που εργάζονται. Σχετικά με την περίθαλψη, έχουμε μία φορά την εβδομάδα, παιδίατρο, γυναικολόγο, παθολόγο, ψυχολόγο και για νομικά θέματα δικηγόρο. Επιπλέον, έχουμε δημιουργήσει μια θεατρική ομάδα ερασιτεχνική που μαζί με τη σκηνοθέτρια Έλενα Αγγελοπούλου ανεβάζουν παραστάσεις. Πρόκειται να παραχωρούμε και ένα χώρο διαθέσιμο που έχουμε, σε καλλιτεχνικές ομάδες για να κάνουν τις πρόβες τους σε καθορισμένο χρόνο.

Πώς έγινε γνωστός ο Άλλος Άνθρωπος;

Μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μας στήριξαν πάρα πολύ.  Όσον αφορά τα μίντια, πρώτα γίναμε γνωστοί στο εξωτερικό. Ήρθαν από Ιαπωνία, Κορέα, Αμερική, Ευρώπη, Αυστραλία. Ένα χρόνο μετά το ξεκίνημά μας, γίναμε γνωστοί και στην Ελλάδα.

Έχετε συνυπάρξει και με άλλες συλλογικότητες. Πώς είναι η εμπειρία της συνεργασίας;

Πολύ καλή. Όλες οι συλλογικότητες μας στήριξαν. Από ΜΚΟ μέχρι σύνδεσμοι φιλάθλων. Ήρθαν μαζί μας, μας βοήθησαν. Γιατί μας βλέπουν στο δρόμο. Είμαι εκεί, όχι πίσω από κλειστά γραφεία. 

Κάθε τραπέζι κι ένα ταξίδι. Οι σταθμοί;

Είμασταν στις φωτιές στο Μάτι. Στους σεισμούς στη Σάμο και στην Κρήτη. Στις φωτιές στην Κεφαλονιά. Στις πλημμύρες στην Εύβοια, στην Καρδίτσα, στην Ιταλία. Αλλά και σε γιορτές, πανηγύρια και φεστιβάλ που μας καλούν, στην Πελοπόννησο, στον Φενεό, στην Καρδίτσα, στη λίμνη Πλαστήρα, σε πανεπιστήμια, στην Αποκριάτικη γιορτή του Κεραμικού και του Χαϊδαρίου. Είμαστε παντού, όπου μας φωνάξουν.

Τι βρίσκεις πιο ενθαρρυντικό και τι σε απογοητεύει; Τι θα ήθελες να αλλάξει;

Ελπίδα είναι όλα αυτά τα νέα παιδιά που έρχονται δίπλα μας, συμμετέχουν, ρωτάνε, δρουν. Την περίοδο της καραντίνας, είχαμε κοντά μας 50 παιδιά μέσο όρο την μέρα από 16 ως 25-30 ετών. Παιδιά που έβαλαν σε δεύτερη μοίρα τον καφέ τους και έδωσαν το παρόν χωρίς κανείς να τους το ζητήσει. Παιδιά νέα που έφτιαξαν κοινωνικές κουζίνες με το όνομα του Άλλου Ανθρώπου. Αυτή είναι η παρακαταθήκη μας. Το φως. Μας καλούν από σχολεία να μιλήσουμε για τις δράσεις μας, για το έμπρακτο παράδειγμα αλληλεγγύης. Τα παιδιά έχουν καταλάβει ότι το να είσαι αλληλέγγυος, πρώτα-πρώτα ωφελεί εσένα. Για να μην έρθει και στο δικό σου σπίτι η φωτιά του άλλου, πρέπει να βοηθήσεις να σβήσει. Το αποθαρρυντικό είναι το ίδιο το σύστημα. Η αδικία του κι η γραφειοκρατία του. Όταν θεωρείται ότι επειδή έχεις ένα σπίτι΄, μπορείς αυτομάτως και να ζήσεις, τότε καταλαβαίνεις… αν έχει να δουλέψει 2 χρόνια, πώς θα τα βγάλει πέρα; Τι θα φάει; Τα ντουβάρια; Υπάρχουν άνθρωποι στο δημόσιο που θέλουν να βοηθήσουν και η γραφειοκρατία δεν τους αφήνει. Δεν μπορείς να ζήσεις με τόσο λίγα χρήματα.

Ποια ήταν η πιο δυνατή συγκινησιακά εμπειρία για σένα όλα αυτά τα χρόνια μέσα από τη κίνηση του Άλλου ανθρώπου;

Τι να πρωτοθυμηθώ, άπειρες στιγμές. Ένας Πακιστανός που ήρθε και μ’ αγκάλιασε και μου έβαλε 20 ευρώ στην τσέπη, λέγοντας μου ‘σ΄ ευχαριστώ που κάθε μέρα τρώω από εσάς’. Μια μάνα που έχασε τα παιδιά της στο Μάτι με συγκίνηση μου είπε ‘μου δίνεις δύναμη να ζω’. Ένας παππούς μετά το σεισμό κατέβηκε στο κελάρι, με κίνδυνο να τον πλακώσει το σπίτι του, για να μου φέρει τυρί. Ένα πρεζάκι που αποτοξινώθηκε και επανεντάχθηκε στην κοινωνία και είπε ότι ‘το οφείλει σε εμάς’. Ο ενικός των ανθρώπων όταν μου απευθύνονται. Το γεια σου Κώστα! ένα χαμόγελο, μια ευχή… ‘να ΄σαι καλά’!

Τι είναι αυτό που νοστιμίζει το φαγητό τελικά; Ποια είναι η συνταγή;

Η παρέα. Το μυστικό είναι στην επικοινωνία και την επαφή. Εκεί είναι το στοίχημα. Κανείς δεν υποφέρει από πείνα. Από μοναξιά υποφέρουν οι άνθρωποι. Γι’ αυτό εμείς επιμένουμε: Τρώμε μαζί! Το φαγητό δεν είναι νόστιμο όταν δε μοιράζεται και δε μιλιέται. Είναι πικρό.

*Η Ντόρα Αρκουλή είναι Ψυχολόγος με ψυχοδυναμική κατεύθυνση, ΜΔΕ στην ‘Προαγωγή Ψυχικής Υγείας και Πρόληψη Ψυχιατρικών Διαταραχών’, από την Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, καθώς και Υποψήφια διδάκτωρ στο τμήμα Ψυχολογίας στο ΕΚΠΑ. Ασχολείται ακόμη με τη Λογοτεχνία, το Θέατρο.