Ο Ηλίας Καραβόλιας είναι Οικονομολόγος  με ειδίκευση Γενικής Θεωρίας και Οικονομικής Πολιτικής. Κατέχει Master of Arts από το European Institute of Philosophical  Anthropology.

Αντιγράφω από ανάρτηση φίλου που ειρωνεύεται σωστά τις κυνικές προτροπές των κυβερνητικών για ατομική επιλογή και προφύλαξη :  «να ασφαλιστείτε για σεισμό ή εργατικό ατύχημα, να πάτε σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο, να πάτε να χειρουργηθείτε απόγευμα και να πληρώσετε, να ελέγχετε τις τιμές στα super market, να κάνετε διακοπές σπίτι σας»

Με εξαίρεση το τελευταίο όλα τα υπόλοιπα με την πρόθεση «να» δεν είναι παρά ιδεολογική έγκληση. Δεν είναι τίποτα άλλο παρά το μείζον ζητούμενο της ταξικής σημερινής βιοπολιτικής (παντού στον πλανήτη)

Το «φτιάξτο μόνος σου» της διαφήμισης είναι παρόμοια παρώθηση μιας δήθεν ελεύθερης επιλογής για ασφαλέστερη και καλύτερη ζωή. Να επιλέγεις εσύ και όχι να περιμένεις από το κράτος, είναι το «ορθολογικό» ζητούμενο της εποχής.

Αλλά ιδού το λάθος : αυτό βασικά ήταν πάντα το ζητούμενο! Και ειδικά σε μαύρες και σκοτεινές εποχές. Αυτό το «να κάνεις εσύ» το κουμάντο σου, να πάρεις την ζωή στα χέρια σου και θα πετύχεις, που φωνάζει δεκαετίες τώρα το american dream, δεν είναι παρά το ιερό δισκοπότηρο του νεοφιλελευθερισμού. Είναι αυτό που η διαφήμιση και τα semantics με το neuromarketing ήλθαν να «σιγουρέψουν» για το υποκείμενο : «Just do it» και « Nothing is impossible»

Άραγε κατανοούμε από πού έρχεται αυτή η ρητορική της ώθησης για να επιλέξεις την μοίρα σου χωρίς τον πατερναλισμό του κράτους -τροφού και της κοινωνίας ως νταντά ;

Ξέρουμε άραγε από πού πηγάζει αυτό το «ελευθεριακό» πρόταγμα της δήθεν εύκολης και ασφαλούς αυτόνομης  επιλογής  κάθε μας πράξης, κάθε πτυχής του βίου μας ;

Επειδή με το διαδίκτυο και την τεχνητή νοημοσύνη κλείσαμε τα βιβλία, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι αυτή η θεωρία της ατομικής επιλογής δεν ανήκει αποκλειστικά και μόνο στην ιστορική ρίζα της ηθικής φιλοσοφίας του βρετανικού φιλελευθερισμού και στις διάφορες σχολές του ωφελιμισμού. Αδικούμε κυριολεκτικά την Φιλοσοφία και την διαχρονική της κοινωνική θέσμιση  όταν γυρνάμε τόσο πίσω, ειλικρινά.

Ο νεοφιλελευθερισμός έχει μεν ιστορικές φιλοσοφικές βάσεις αλλά είναι πρόσφατο – πολύ πρόσφατο- κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό σύστημα σκέψης και εφαρμογής.

Και συγγενεύει με τον ορντο-φιλελευθερισμό που καλό είναι να μάθουμε τι σημαίνει.

Δεν ξέρω αν θα κουραστείς φίλε αναγνώστη παρακάτω αλλά η γνώση του σημαίνοντος θέλει  κόπωση.

Από την σχολή λοιπόν του Ordoliberalism στην Βαϊμάρη, όπως θα δεις, οι μετέπειτα δήθεν διαφορές άρχισαν να αλλάζουν ρητορική και κατεύθυνση. Και μετά τον πόλεμο μερικοί όπως οι Hayek – Von Mizes – Friedman την προσάρμοσαν απίστευτα έξυπνα και στην οικονομική πολιτική. Κάτι που φυσικά απέδωσε καρπούς ελευθερίας αλλά και ευημερίας στις δυτικές κοινωνίες. Μαζί όμως με ανισότητες και μερικές δικτατορίες (Χιλή πχ)

Φθάσαμε όμως σήμερα να αποκηρύσσουμε κράτος, κοινωνία, συλλογικότητες. Φθάσαμε να ακούμε το ”εσύ θα επιλέξεις την μοίρα σου” : το εμβόλιο σου, την ασφάλιση σου, την σχολή σου, την ζωή σου.

Αλλά η έγκληση και η προτροπή του «πάρε την ζωή στα χέρια σου» ειδικά στον νέο άνθρωπο δεν σημαίνει ότι ο καθένας μπορεί και να πληρώνει το πανάκριβο( στον σημερινό πληθωριστικό καπιταλισμό των χαμηλών εισοδημάτων ) το ασφάλιστρο κινδύνου για κάθε του επιλογή. Και το «δεν έχω ανάγκη το κράτος» δεν σημαίνει ”δεν με έχει ανάγκη αυτό”( βλέπε πχ φόροι και επιβολή εξουσίας)

Αλλά ας δούμε τις πηγές των στοχασμών. Στο βιβλίο «Ισχυρό κράτος και ελεύθερη οικονομία» του  Werner Bonefeld ( εκδ. Angelus Novus, 2021 ) διαφωτιζόμαστε αρκετά σε μερικά σημεία (προσθέτω από το οπισθόφυλλο ) : Ο Bonefeld αναπτύσσει, κυρίως, τις ιδέες και τα επιχειρήματα της πρώτης γενιάς των ορντοφιλελεύθερων διανοουμένων.H πολιτική εμπειρία των συνθηκών της Βαϊμάρης είναι ουσιώδης στη διαμόρφωση της ορντοφιλελεύθερης σκέψης.Και καταλήγει στις σύγχρονες ορντοφιλελεύθερες συνεισφορές ιδιαίτερα στην ανάλυση του ορντοφιλελεύθερου χαρακτήρα της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης.

Αναπτύσσει την επιχειρηματολογία του ώστε να αποδείξει τη λογική του σαν μια αυταρχική πρόταση σχετικά με τις πολιτικές προϋποθέσεις της ελεύθερης οικονομίας. Συσχετίζοντας τον ορντοφιλελευθερισμό με τον νεοφιλελευθερισμό, θα είχε νόημα να ειπωθεί ότι ο νεοφιλελευθερισμός είναι πιο ατομικιστικός στην αντίληψή του για την ελεύθερη οικονομία, σε αντίθεση με τον πιο κρατικοκεντρικό ορντοφιλελευθερισμό.

Ωστόσο, η διαφορά μεταξύ ορντοφιλελευθερισμού και νεοφιλελευθερισμού της σχολής του Σικάγου δεν είναι διαφορά μεταξύ δογμάτων αλλά διαφορά ως προς την έμφαση, η οποία έχει να κάνει με το συγκεκριμένο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο έθεσαν ερωτήματα : όπως το τι περιλαμβάνεται στην έννοια της «ατομικής ιδιοκτησίας» και τι χρειάζεται να γίνει για να συντηρηθεί και να διατηρηθεί μια ελεύθερη οικονομία. Έτσι, αυτή η διαφορά είναι μια λεπτομέρεια, παρά μια πραγματική διαφορά.