Ο Μάνος Στεφανίδης είναι Ιστορικός Τέχνης και Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.

Διαβάστε τα άρθρα του Μάνου Στεφανίδη ΕΔΩ

Νομίζω ότι χάσαμε πάλι την μπάλα… Άκουσα πριν από λίγο τον δήμαρχο του Ελληνικού στον ΣΚΑΪ να υπεραμύνεται της πρωτοβουλίας του σχετικά με τις τοιχογραφίες των ηρώων της επανάστασης που παρήγγειλε αλλά και να μην ξέρει πως αυτού του είδους οι καλλιτέχνες λέγονται street artists! Ερευνώντας λίγο είδα ότι ο δημιουργός τους “Εύρυτος” δεν είναι απλά πολιτικοποιημένος αλλά πολύ κοντά στην άκρα δεξιά και τη Χρυσή Αυγή. Ουδείς ψόγος για τις πολιτικές του πεποιθήσεις, αρκεί να σέβεται το σύνταγμα και τους νόμους αυτού του κράτους. Οι ζωγραφικές του όμως κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι πολύ κακές. Και κάτι ακόμα χειρότερο.Είναι προβοκατόρικες. Ζωγραφίζει για να προκαλέσει την αντίδραση. Επιδιώκει, με άλλα λόγια, ανάλογο μπάχαλο με τους ακτιβιστές της απέναντι άκρης.

Όπως είδα σε σχετικό φωτορεπορτάζ, ποζάρει ο ίδιος εμπρός στις βανδαλισμένες του εικόνες δίπλα σε έναν ρασοφόρο και έναν ανώτερο αστυνομικό. Από την άλλη πλευρά είναι γνωστό πως το γκράφιτι είναι, τουλάχιστον, αντιθεσμικό. Και δεν γουστάρει γαλόνια και στολές.
Προσωπικά σιχαίνομαι τη βία – ειδικά τη βία πάνω στα έργα τέχνης, μόνη χειρότερη είναι η βία πάνω στα σώματα – αναγνωρίζω πάντως ως γνωστή πρακτική των γραφιτάδων όταν διαφωνούν, να “γράφουν” πάνω σε εκείνα τα έργα τα οποία θεωρούν είτε αισθητικά κατώτερα, είτε ιδεολογικά λάθος.

Η όλο και μεγαλύτερη προβολή των “έργων” του Ευρύτου, νομίζω, θα προκαλεί όλο και μεγαλύτερη αντίδραση. Η μπάλα θα έχει χαθεί για μία ακόμη φορά ανάμεσα στη δίψα για προβολή και δημοσιότητα και στις παράπλευρες απώλειες που δημιουργεί η κακομοίρη η επέτειος το 1821…

Φοβάμαι ότι πολύ σύντομα συντετριμμένος κάποιος επίσημος θα ξαναβγεί και θα μας πει ότι ένας καλλιτέχνης με υποκριτική μαεστρία τον εξαπάτησε!
Το πιο τραγικό πάντως είναι ότι ο πολύς κόσμος θα θεωρήσει αυτά τα κακότεχνα αντίγραφα των κλασικών προσωπογραφιών του 19ου αιώνα, όχι μόνο ότι είναι καλή ζωγραφική αλλά επιπλέον και πατριωτική πράξη που τιμά τους ήρωες του ’21!

Ο Δήμαρχος Ελληνικού, τέλος, θέλοντας να υπερασπιστεί τον εύρημα του, ανέφερε διάφορα αφελή και ανιστόρητα. Πως δηλαδή οι Αγαρηνοί έβγαζαν τα μάτια των Αγίων όταν έμπαιναν σε εκκλησίες (sic). Οφείλω να πληροφορήσω τον κύριο δήμαρχο ότι συνήθως τα μάτια των Αγίων και ιδιαίτερα της Θεοτόκου, τα απόξεαν από τις τοιχογραφίες – με άκρα ευλάβεια, πάντως – οι δεισιδαίμονες χριστιανοί. Στη συνέχεια τα ανακάτευαν το ξέσμα με αγιασμό γιατί έτσι πίστευαν ότι θεράπευαν ασθένειες. Εξού και η έκφραση: Έφαγε και της Παναγιάς τα μάτια!
Συμπέρασμα: Ενόψει των εορτασμών του ’21 επίσημοι και ανεπίσημοι, επιτροπές και επιντροπές έχουν ξεσαλώσει για να εορτάσουν με business as usual. Αδέλφια γρηγορείτε!

ΥΓ. Κατά σύμπτωση σήμερα που μιλάμε για την ζωγραφική στους τοίχους, κλείνουν δέκα χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου ποιητή των αθηναϊκών τοίχων, του ζωγράφου Βλάση Κανιάρη (1928 – 2011). Ελπίζω να γνωρίζουν το πρωτοποριακό έργο του και ο κ. δήμαρχος και ο νεαρός καλλιτέχνης. Το συμπέρασμα πάντως είναι πως οι τοίχοι… είναι πολύ δύσκολο πράγμα.

Παράπλευρο σχόλιο:
Τα δύο κύρια κόμματα εξουσίας, η Νέα Δημοκρατία και το μεταλλαγμένο ΠΑΣΟΚ που τώρα λέγεται ΣΥΡΙΖΑ όταν κερδίζουν τις εκλογές, αυτό πρωτίστως οφείλεται στο γεγονός ότι πριμοδοτούνται από τους ψηφοφόρους του κέντρου. Αυτή είναι η πραγματικότητα.
Από την άλλη και τα δύο αυτά κόμματα κάνουν το παν όχι για να διευρύνουν το κεντρώο – δηλαδή το νηφάλιο και προοδευτικό – τους ακροατήριο αλλά για να χαϊδέψουν αναίσχυντα τις παρυφές των κομμάτων τους. Δηλαδή είτε την άκρα αριστερά είτε την άκρα δεξιά. Αυτή την μικροπολιτική αρρώστια την πληρώναμε και την πληρώνουμε πανάκριβα.
Το ζούμε πάλι στις μέρες μας: Ο κύριος Μητσοτάκης που δεν έχει ουσιαστικές απώλειες παρά την τεράστια οικονομική κρίση και την ανατροπή των πάντων λόγω πανδημίας, υφίσταται την πρώτη του ουσιαστική του ήττα….λόγω πολιτισμού. Παιδεραστία και βιασμοί στο χώρο της τέχνης αποτέλεσαν την αχίλλειο πτέρνα του υπουργείου πολιτισμού. Από την άλλη, η απεργία πείνας του καταδικασμένου τρομοκράτη άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για τα διάφορα γκρουπούσκουλα των Εξαρχείων και της… Ευελπίδων (!) με την επίσημη ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να τα σιγοντάρει… ανθρωπιστικά.
Αν προσθέσουμε και τον, ανεφάρμοστο, νόμο της Κεραμέως για τα ΑΕΙ στη σούπα, τότε δεν χρειάζεται να είναι κανείς σοφός για να αντιληφθεί ότι αυτή η άνοιξη θα είναι εξαιρετικά θερμή. Νεοδεξιοί αδέξιοι, ακροαριστεροί αμφιδέξιοι, άνω και κάτω τυχοδιώκτες… Αληθινή κόλαση!