Σύμφωνα με την παράδοση και τα ιστορικά στοιχεία, η εικόνα της Παναγιάς της Νικοποιού που σήμερα βρίσκεται στη Βενετία, χρονολογείται από την Βυζαντινή περίοδο και είναι φιλοτεχνημένη σε σμάλτο, ενώ η κυρίως παράσταση περιβάλλεται από χρυσό πλαίσιο, διακοσμημένο με πολύτιμους λίθους και μικρές εικόνες Αγίων. Τόσο όμορφη εικόνα δεν υπήρξε άλλη εκείνη την περίοδο και μάλιστα οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις τους είχαν την εικόνα ως Προστάτιδα κοντά τους. Στην Δ’ Σταυροφορία επί Αυτοκράτορας Αλέξιου Μούρτζουφλου  η εικόνα εγκαταλείφθηκε  στους Λατίνους  και μεταφέρθηκε στη Βενετία ως λάφυρο της Σταυροφορίας.  Το 1588 η συντήρηση της εικόνας ανατέθηκε στον Έλληνα κρητικό ζωγράφο Θωμά Μπαθά ή Βαθά, ο οποίος είχε εγκατασταθεί μόνιμα στη Βενετία. Για τους  επόμενους αιώνες η εικόνα της Παναγιάς της Νικοποιού αποτέλεσε το σύμβολο Πίστης αλλά και Προστασίας απ’όλα τα δεινά και έχει μεταφερθεί στον Ναό του Αγίου Μάρκου, όπου και συνεχίζει να αποτελεί την θύμηση του ένδοξου Βυζαντινού Παρελθόντος που χάθηκε στο χρόνο, αφήνοντας ζωντανή παρακαταθήκη την περίτεχνη, σπάνια και άγια εικόνα της Παναγιάς  ως απόδειξη μιας εποχής που έσβησε αλλά υποδηλώνει το μέλλον.

Αξίζει να τονιστεί ότι η πρώτη “οικία” της εικόνας ήταν η πανάρχαιη Μονή της Παναγίας του Νίκους ή της Νικούς, που βρίσκεται  στην Κύθνο και που  σήμερα διατηρείται μόνον το καθολικό της σε απόσταση περίπου εξακοσίων πενήντα μέτρων από το κέντρο της Χώρας της Κύθνου.

Ο Ναΐσκος της Παναγιάς της Νικοποιού εντός της Μεραρχία Ρόδου [95ΑΔΤΕ] είναι ο μοναδικός προσκυνηματικός χώρος αφιερωμένος στην Παναγιά της Νίκης στην Δωδεκάνησο και γιορτάζει σήμερα ανήμερα του εορτασμού της Σύναξης της Υπεραγίας Θεοτόκου της Γοργοεπηκόου,  με την θαυματουργή εικόνα Της να βρίσκεται στην Ιερά Μονή Δοχειαρίου του Αγίου Όρους. Είναι η  γνωστότερη μετά την «Πορταΐτισσα» θαυματουργή εικόνα του Αγίου Όρους, μια αρχαία τοιχογραφία της Παναγίας που βρίσκεται εξωτερικά στον ανατολικό τοίχο της τράπεζας και προς τα δεξιά της εισόδου της.

Η πρόσφατη παράδοση και μαρτυρίες αναφέρουν ότι την  εικόνα της Παναγιάς της Νίκης δημιουργησε το 1939 ο στρατευμένος στην Αλβανία κατά την διεξαγωγή του ελληνο-ιταλικού πολέμου Γιάννης Τσαρούχης μετά την απόφαση του λοχαγού να αγιογραφήσει την εικόνα της Παναγιάς. Οι μαρτυρίες λένε ότι ο ανθυπασπιστής ονόματι Γκάντζαρος περπατώντας είδε σε μία αχλή λάμψης μια μαυροντυμένη σεμνή γυναίκα να του λέει ότι ο πόλεμος θα λήξει υπέρ των Ελλήνων, ότι τα δεινά τους οι Έλληνες τα περνούν γιατί απομακρύνονται από την σκέπη της χριστιανικής ορθοδοξίας και ότι  το δίκαιο πάντα υπερισχύει της βίας. Τέλος του είπε να μην φοβάται διότι ήταν η Παναγιά και όχι αλβανή κατάσκοπος. Ο Γκάντζαρος αποφάσισε  στο σημείο όπου εμφανίστηκε η Παναγιά να δημιουργηθεί ένας μικρός ναΐσκος και εκεί να τοποθετηθεί η εικόνα που δημιούργησε ο Γιάννης Τσαρούχης. Η εικόνα καταστράφηκε επί Χότζα σύμφωνα με όσα αναφέρει στο βιβλίο του ο Γιάννης Τσαρούχης “Μάτην ωνείδισαν την ψυχήν μου” (Εκδόσεις Καστανιώτης).  Η εικόνα είναι ουσιαστικά η αφήγηση του ανθυπασπιστή, όπως φαίνεται στα τμήματα κάτω από την αγιογράφηση της Παναγίας.