Κωστής Α.Μακρής: Είναι ζωγράφος-γραφίστας και συγγραφέας και ασχολείται με το έντυπο, το κείμενο, τη διαφήμιση και την οπτική και λεκτική επικοινωνία.

Κωστής Μακρής

«Η νύφη της απέναντι πολυκατοικίας»

Μυθιστόρημα της Ιωσηφίνας Τσουμπή, από τις Εκδόσεις ΔΙΑΝΟΙΑ

(Η ομιλία του Κωστή Α. Μακρή κατά την παρουσίαση του βιβλίου)

Φίλες και φίλοι της Ιωσηφίνας Τσουμπή, 

Φίλες και φίλοι του βιβλίου,

Καλησπέρα σας,

Η Ιωσηφίνα Τσουμπή είναι και συγγενής και καλή φίλη μου. 

Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορώ να είμαι ακραία αντικειμενικός απέναντι στο βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα. 

Σωστά; 

Ε, λοιπόν, λάθος. 

Μεγάλο λάθος! 

Για κανένα βιβλίο που αναλαμβάνω να παρουσιάσω δεν μπορώ να είμαι ακραία αντικειμενικός. 

Όχι για κανέναν άλλον λόγο αλλά επειδή, πρώτον, δεν είμαι μαζοχιστής για να αναλάβω να παρουσιάσω ένα βιβλίο που δεν μου αρέσει και δεύτερον επειδή μιλάω πάντοτε  για ένα βιβλίο όπως εμένα μου φάνηκε, δηλαδή “υποκειμενικά”. Όπως κάθε αναγνώστης και αναγνώστρια, έτσι κι εγώ διαβάζω κάθε βιβλίο με τα δικά μου εργαλεία και εφόδια.

Και το μυθιστόρημα «Η νύφη της απέναντι πολυκατοικίας», το πρώτο βιβλίο της Ιωσηφίνα Τσουμπή, από τις Εκδόσεις ΔΙΑΝΟΙΑ, μου άρεσε. 

Είναι ένα αξιόλογο αισθηματικό μυθιστόρημα με αρετές κοινωνικού μυθιστορήματος. 

Είναι, επίσης, ένα αξιόλογο κοινωνικό μυθιστόρημα με τις αρετές ενός ευανάγνωστου αισθηματικού μυθιστορήματος.

Μια από τις διαφορές της αξιόλογης αισθηματικής λογοτεχνίας από την  όχι και τόσο αξιόλογη αισθηματική λογοτεχνία είναι ―κατά την γνώμη μου― το γεγονός ότι τα αξιόλογα αισθηματικά μυθιστορήματα τα θυμάμαι για πολύ καιρό ενώ τα όχι και τόσο αξιόλογα τα ξεχνάω μέσα σε λίγες ημέρες. 

Για να σας πείσω ότι αυτά που λέω είναι αρκετά έγκυρα, θα σας πω ότι στην περίοδο του κορωνοϊού, όταν η Ιωσηφίνα, όπως λέει στο εισαγωγικό της σημείωμα, έγραφε το μυθιστόρημά της, εγώ διάβαζα πολλά, έγραφα επίσης πολλά αλλά μετά διάβαζα πάλι. Θα σας αποκαλύψω ―όχι για να κάνω “φιγούρα”―, ότι αυτή την περίοδο διάβασα πάνω από τριάντα πέντε βιβλία «Μπεστ Σέλλερ» αισθηματικής λογοτεχνίας. Ο ένας λόγος ήταν ότι στην περίοδο της καραντίνας ήθελα κάποιες μέρες να διαβάζω κάτι ανάλαφρο. Ο άλλος λόγος ήταν πιο συμφεροντολογικός: πάσχιζα να βρω το μυστικό των «Μπεστ Σέλλερ» μπας και καταφέρω να πλουτίσω από την συγγραφή. 

Το μυστικό δεν το βρήκα αλλά η κριτική ανάλυση αυτών των βιβλίων με πλούτισε με αρκετή γνώση.

Στο παρελθόν έχω διαβάσει όλα σχεδόν τα βιβλία της Τζέιν Όστεν, πολλά της Βιρτζίνια Γουλφ, το «Όσα παίρνει ο άνεμος», το «Τζέιν Έυρ»,  και άλλα πολλά. Μεταξύ άλλων, έχω διαβάσει και το «Δεύτερο φύλο» της Σιμόν Ντε Μποβουάρ, που μπορεί να μην είναι μυθιστόρημα αλλά με έχει βοηθήσει αρκετά στην κατανόηση του σύγχρονου Γυναικείου Κινήματος. Και έχω κρατήσει το μήνυμα ότι «Η χειραφέτηση της γυναίκας δεν σημαίνει απαγόρευση των σχέσεών της με τον άντρα, αλλά άρνηση του εγκλωβισμού της στις σχέσεις αυτές». Κάτι που η Ιωσηφίνα Τσουμπή το έχει αποδώσει με λογοτεχνικό τρόπο και δίχως “δασκαλίκι” μέσα από τις σελίδες του βιβλίου της.

Οπότε, νομίζω έχω έχω σχετική επάρκεια να μιλάω για την γυναικεία αισθηματική λογοτεχνία και για το βιβλίο που παρουσιάζουμε σήμερα. Και εννοώ την αξιόλογη αισθηματική λογοτεχνία που έχει γραφτεί από γυναίκες για γυναίκες αλλά την χαίρονται και την απολαμβάνουν εξίσου και οι άντρες. Για να μην αναφέρω το πόσο, πόσα και πώς μπορούν να διδαχτούν απ’ αυτήν ― ειδικά οι πιο νέοι―, για τις αρμονικές ανθρώπινες σχέσεις.

Πρέπει να πω όμως ότι το βιβλίο της Ιωσηφίνας Τσουμπή βρίσκεται, κατ’ εμέ, πιο κοντά στο ύφος και το ήθος τής Τζέιν Όστεν, της Βιρτζίνια Γουλφ και του Γουστάβου Φλωμπέρ απ’ όσο στα μπεστ-σελλερικά αισθηματικά βιβλία που εκδίδονται και ως βιβλία τσέπης, παρηγοριάς ή παραλίας. 

Μήπως υπερβάλλω λόγω φιλίας και συγγένειας; 

Μόνο όταν το διαβάσετε μπορεί να με δικαιώσετε, όπως ελπίζω. 

Στο μυθιστόρημά της, η Ιωσηφίνα Τσουμπή δεν βιάζεται να μας δείξει το πώς ένας έρωτας μπορεί να πάει καλά ή χάλια. Αφήνει τους ήρωές της να “μεστώσουν” μέσα από χαρές, λύπες, εμπόδια, συμφορές, δυσκολίες αλλά και καλοτυχίες. Το “γινγκ” και το “γιανγκ” (σχηματικά: φως-σκοτάδι, φωτιά-νερό, αρσενικό-θηλυκό) χορεύουν στις σελίδες του βιβλίου της. Και μας λέει ότι η ενότητα των φαινομενικά αντιθέτων αλλά στην ουσία συμπληρωματικών δυνάμεων, μπορεί, αν βοηθήσει η τύχη κι ο καιρός, να καταλήξει σε αρμονία. 

Η Ιωσηφίνα Τσουμπή στο βιβλίο της περιγράφει ζωντανούς  και εξελίξιμους χαρακτήρες και όχι ανελαστικούς “τύπους”. Οι πρωταγωνιστές παρουσιάζονται πολυεπίπεδοι, με ιστορικότητα και ικανοί να εξελιχθούν· όπως και εξελίσσονται καθώς προχωράμε μαζί τους στις σελίδες και στον μυθιστορηματικό χρόνο. Ακόμα και οι ελάσσονες μορφές του μυθιστορήματος «Η νύφη της απέναντι πολυκατοικίας» είναι γλαφυρά σμιλεμένες και αναγνωρίσιμες. 

Όσο για τα ιστορικά στοιχεία που παραθέτει η συγγραφέας, σε μια ιστορία που καλύπτει μια υπερ-τεσσαρακονταετή περίοδο της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, μόνο περιττά δεν μπορούν να θεωρηθούν. 

Θέλω στο σημείο αυτό να επισημάνω ότι ο Γκυστάβ (Γουστάβος) Φλωμπέρ (Gustave Flaubert, 12 Δεκεμβρίου 1821 – 8 Μαΐου 1880), περισσότεορ στην «Αισθηματική Αγωγή» του αλλά και στην «Μαντάμ Μποβαρύ», δύο σαφώς αισθηματικά μυθιστορήματα, μας δίνει πολλά στοιχεία για γεγονότα και καταστάσεις που αποτελούν πλέον όχι μόνο αναπόσπαστα κομμάτια αλλά και πηγές τής Γαλλικής Ιστορίας. 

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με πολλά άλλα μυθιστορήματα που ο πυρήνας τους είναι μια ερωτική ιστορία. 

Η δομή του μυθιστορήματος της Ιωσηφίνας Τσουμπή είναι αρκετά απλή αλλά και σύνθετη ταυτόχρονα. Οι λεπτομέρειες δεν λείπουν αλλά και δεν κουράζουν τον αναγνώστη. Υπάρχει αίσθηση του μέτρου στην παροχή των απαραίτητων πληροφοριών.

Παρόλο που το μυθιστόρημα χτίζεται σε παράλληλες παρουσιάσεις «Εκείνου» (αρσενική όψη) και «Εκείνης» (θηλυκή όψη) είναι σαφώς διακριτή η γυναικεία ματιά της συγγραφέως. 

Όταν μιλάει για «Εκείνον», η συγγραφέας καταφέρνει αρκετά καλά να μπει σε αντρικά παπούτσια. Και το λέω αυτό επειδή είμαι άντρας. Όταν μιλάει για «Εκείνην», φοράει γόβες αλλά και αθλητικά και ορειβατικά. Και το λέω αυτό επειδή έχω γνωρίσει την γυναικεία πλευρά του κόσμου μου. Όσο μπόρεσα και όσο μου έχει επιτραπεί…

Η έκθεση του θέματος μάς προσφέρεται από τις πρώτες σελίδες: 

Εκείνος, ο Διαμαντής Ευσταθίου, βλέπει εκείνη, την Ιλιάννα Ποζίδου (το επίθετό της το μαθαίνουμε μετά από πολλές σελίδες), να βγαίνει ντυμένη νύφη από την απέναντι πολυκατοικία. Και παθαίνει έρωτα κεραυνοβόλο, κεραυνοπληξία, «κου ντε φουντρ». «Coup de foudre» γαλλιστί. Έτσι δεν είναι, Ιωσηφίνα; 

Και μετά; 

Μετά έχει πολλές σελίδες παράλληλων βίων, σχέσεων… 

Παιδιά εμφανίζονται. 

Και ο έρωτας… 

Α… 

Ο έρωτας. Ένας έρωτας που δεν λέει να σβήσει.

Εδώ είναι η διαφορά που σας έλεγα πιο πριν. 

Αν ήταν ένα αισθηματικό μυθιστόρημα της σειράς, «Η νύφη της απέναντι πολυκατοικίας» θα περνούσε διάφορες περιπέτειες αλλά τελικά ―και όχι πάρα πολύ αργά― θα βρισκόταν στο πλευρό του άντρα του αποφασιστικού, του άντρα του πετυχημένου, του άντρα με το «θεληματικό πιγούνι» και όλα θα ήταν μέλι γάλα. 

Και εμείς τότε, θα κλείναμε το βιβλίο, θα αλλάζαμε πλευρό (αν το διαβάζαμε στο κρεβάτι) και θα λέγαμε μέσα μας: «Αχ, τι καλά! Τους παντρέψαμε κι αυτούς!»

Στην «Νύφη της απέναντι πολυκατοικίας» όμως, δεν είναι ακριβώς έτσι. Θα έχουμε πολλές ευκαιρίες για στοχασμό, αναστοχασμό και προβληματισμό μέσα από τα «Σαράντα κύματα» ((σχεδόν) που περνάει αυτός ο έρωτας μέχρι να ευοδωθεί. 

Η ιστορία περνάει από πολλές φάσεις και από πολλά επίπεδα. Και απαιτεί από τον αναγνώστη προσοχή και εγρήγορση, για να μην χαθεί το άρωμα του έρωτα που διατρέχει με βαριά βήματα το βιβλίο κι όχι με την ελαφράδα ή την επιπολαιότητα που ταιριάζει σε πιο «χαλαρές» ιστορίες.

Η Ιωσηφίνα θέλει να βάλει πολλές δοκιμασίες στους ερωτευμένους. Θέλει να μας δείξει ―στον αναγνώστη ή στον εαυτό της; Άβυσσος η ψυχή του συγγραφέα!― ότι ο έρωτας, οι φιλίες, οι σχέσεις δεν χαρίζονται. Κατακτώνται με αγώνα, με επιμονή, με υπομονή αλλά και με τύχη. Και πάνω απ’ όλα με αγάπη ανιδιοτελή και ειλικρινή και με σεβασμό στον εαυτό μας και τον άλλον. 

Εδώ όμως δεν βρίσκομαι για να σας πω τι γίνεται στο τέλος. 

Αυτό θα το διαβάσετε εσείς. Και ελπίζω να το χαρείτε το βιβλίο της Ιωσηφίνας Τσουμπή από την αρχή μέχρι το τέλος· όπως το χάρηκα κι εγώ.  Όπως ελπίζω και να μην σας κούρασα. 

Να είσαι καλά, Ιωσηφίνα, να συνεχίσεις να γράφεις και να συνεχίσεις να μας προσφέρεις σελίδες γεμάτες συναισθηματική νοημοσύνη και σε ευχαριστώ για την τιμή και την χαρά που μου έδωσες. 

Ευχαριστώ τις Εκδόσεις Διάνοια, ευχαριστώ τον φίλο Βασίλη Χατζηιακώβου, ευχαριστώ το Café του Κήπου του Μουσείου για την όμορφη φιλοξενία, και τέλος

Ευχαριστώ πολύ εσάς που με ακούσατε υπομονετικά.

Κωστής Α. Μακρής

Σάββατο 27 Μαΐου 2023

Café στον Κήπο του Μουσείου, Πατησίων 44, Αθήνα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Τίτλος Η ΝΥΦΗ ΤΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ

Κωδικός 0552239

Διαστάσεις 14×21

ISBN 978-618-5722-65-4

Μέρα Κυκλοφορίας 24 Μαΐ 2023

Σελίδες 368

Προέλευση Ελληνική

Εκτός Κυκλοφορίας Όχι

Είδος Βιβλίου Πεζογραφία

Συγγραφέας ΤΣΟΥΜΠΗ ΙΩΣΗΦΙΝΑ

Εκδότης ΔΙΑΝΟΙΑ