Έχω γράψει παλιότερα ―ίσως με λίγο διαφορετική διατύπωση― ότι «καμιά κακή κριτική βιβλίου δεν εμπόδισε πολλούς αναγνώστες να διαβάζουν κακά βιβλία».

Με τις λέξεις «κακή κριτική» εννοώ τη δυσμενή κριτική, τη στηριγμένη σε κάποια «επιστημονικά» ―υποκειμενικά εν πολλοίς― κριτήρια που αποδομούν ένα λογοτέχνημα που μπορεί και να είναι ευπώλητο.

Σε κανέναν δημιουργό δεν είναι ευπρόσδεκτη η «κακή» κριτική.

Μερικοί δημιουργοί όμως είναι πιο δεκτικοί στην καλόπιστη κριτική, ακόμα κι όταν αυτή είναι απορριπτική ενός συγκεκριμένου έργου τους. Γιατί αυτοί οι δημιουργοί έχουν πιο υψηλή στόχευση και η έκθεσή τους στον δημόσιο έπαινο ή ψόγο είναι ένας από τους τρόπους να θέτουν σε δοκιμασία την ορθότητα ή μη της πορείας τους προς ένα ιδανικό που οι ίδιοι έχουν θέσει.

Μερικοί άλλοι, λογοτέχνες αλλά και κάθε είδους καλλιτέχνες, εμφανίζουν μια σχεδόν παθολογική δυσανεξία στην κριτική και το μόνο που μπορούν να δεχτούν ―ή να ανεχθούν― είναι ο διθυραμβικός έπαινος, συνοδευόμενος από πολλά επίθετα στον υπερθετικό, καρδούλες και λουλουδάκια.

Αν στη θέση του λογοτέχνη με δυσανεξία στην κριτική, βάλουμε ένα πολιτικό πρόσωπο, τότε έχουμε ένα μικρού βεληνεκούς πολιτικό πρόσωπο που επειδή ακριβώς έχει τη στοιχειώδη αυτογνωσία και ξέρει ότι δεν μπορεί ή δεν έχει καταφέρει και τίποτα σπουδαίο εκτός από το αναρριχηθεί ―ακόμα και με εκλογές― σε μια δημόσια θέση, ο μόνος τρόπος αντίδρασης που ξέρει και εφαρμόζει απέναντι στην αρνητική, δυσμενή, ενίοτε αιχμηρή κριτική που γίνεται στο πρόσωπό του και στο έργο του, είναι η προσπάθεια δίωξης με νομικά μέσα (μηνύσεις, αγωγές κ.λ.π.) του προσώπου που έχει την τόλμη ―θράσος, κατά τον κρινόμενο― να τον κρίνει.

Τέτοιου είδους πολιτικά πρόσωπα είναι κατά τεκμήριον πολύ μικρής εμβέλειας και χαμηλού ηθικού αναστήματος. Και, ενδεχομένως, το μεγαλύτερο επίτευγμα που θα αφήσουν ως παρακαταθήκη στις επερχόμενες γενεές θα είναι το όνομά τους σε ένα μικρό βιογραφικό σημείωμα σε κάποια ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια. Κάτι σαν τον, σχεδόν άγνωστο για το έργο του, Γουλιμή* που εξελέγη στη θέση του Χαριλάου Τρικούπη (1895) και έχει μείνει γνωστός από την ιστορική φράση του Χαρ. Τρικούπη: «Ανθ΄ ημών Γουλιμής… Καληνύχτα σας».

Και επειδή ίσως δεν θα καταλάβουν όλες και όλοι γιατί τα έγραψα όλα αυτά, απευθύνομαι στη φίλη Τζίνα Δαβιλά με την ευχή να συνεχίσει να ελέγχει την οποιαδήποτε εξουσία· γνωρίζοντας ότι κι αν ακόμα δεν μπορώ να πάω στο Αστυνομικό Τμήμα να την ελευθερώσω ―ως Ζορό ή κάτι άλλο― θα είμαι με το μέρος της.
Αυτή άλλωστε είναι η κατ’ εμέ ερμηνεία του Δελφικού «Φίλοις ευνόει» και όχι τα πολιτικά, οικονομικά και άλλα ρουσφέτια.

Εύχομαι στη φίλη Τζίνα Δαβιλά να συνεχίσει να κρατάει ανοιχτή την Πόρτα της και Πόρτα μας, με την παρρησία, το θάρρος, τη λεβεντιά και τη γνώση που διαθέτει.

Αυτό είναι το χρέος και το έργο κάθε δημοσιογράφου και δημοσιολόγου.

Και ας αφήσει τους «δυσανεκτικούς» στην κριτική να στοχάζονται πάνω σε αυτά που έκαναν και σε εκείνα που δεν μπόρεσαν να κάνουν ή δεν θέλησαν να τα κάνουν· παρ’ όλο που θα έπρεπε, ως όφειλαν, να τα έχουν κάνει για το δημόσιο καλό.

Άλλωστε, αν είχαν κάνει όσα έπρεπε να έχουν κάνει, ποιος ο λόγος να ασχολούνται με μηνύσεις και αγωγές;

21 Ιουλίου 2018

* Γουλιμής

Κωστής Μακρής

* Το άρθρο απηχεί τις απόψεις του συντάκτη του.

The article expresses the views of the author

iPorta.gr